Page 142 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 142
๑๒๑
พระยามิลินทร์ ตอบว่า“รู้ได้ซิ พระเป็นเจ้า”
พระนาคเสนถามว่า “รู้ได้อย่างไร”
พระยามิลินทร์ ตอบว่า
“ได้ฟังเสียงครางของคนอื่น ผู้มีมือเท้าอันขาดแล้ว ก็รู้ได้ซิพระผู้เป็นเจ้า”
พระนาคเสนตอบรับว่า
“ข้อนั้น ฉันใด ผู้ใดไม่ได้นิพพาน ได้ฟังเสียงของคนที่เห็นก็รู้ได้ว่า นิพพานเป็นสุข ฉันนั้น”
จากการสนทนาถามปัญหาข้อนี้ระหว่างพระยามิลินท์กับพระนาคเสนที่ต้องการทราบว่าผู้ที่ยังไม่ได้
บรรลุนิพพานจะรู้หรือว่านิพาพานเป็นสุข ซึ่งพระนาคเสนก็ตอบไปว่า รู้ได้ รู้ได้อย่างไรหละ พระยามิ
ลินท์ถามต่อ พระนาคเสนย้อนถามพระยามิลินท์กลับว่า ผู้ที่ไม่ถูกตัดมือตัดเท้าจะรู้ได้อย่างไรว่า เหตุ
นั้นเป็นทุกข์ ซึ่งพระยามิลินท์ก็ตอบว่ารู้ รู้ได้จากเสียงครางอย่างเจ็บปวดทรมานของบุคคลผู้ได้รับ
ความทุกข์จากเหตุนั้น ฉันใด ก็ฉันนั้น พระนาคเสนตอบแบบสรุปส่งท้ายว่า ผู้ที่ยังไม่บรรลุนิพพานก็
สามารถรู้ได้ว่านิพพานเป็นสุขจากสุรเสียงของคนอนผู้ได้บรรลุนิพพาน นั่นก็หมายความว่า ในปัญหา
ื่
ข้อนี้ ท่านพระนาคเสนประสงค์จะชี้แจงให้ทราบถึงสภาพความสุขของนิพพานว่า ถึงแม้ว่าบุคคลที่ยัง
ไม่บรรลุนิพพานก็สามารถจะรู้ได้ว่านิพพานมีความสุข จากการอนุมานเชิงประจักษ์ของบุคคลที่ได้
บรรลุนิพพานและเสวยสุขแห่งนิพพานนั้น
ส าหรับบทที่ ๔ นี้เป็นการวิเคราะห์มิลินทปัญหาตามแนวทางของปรมัตถธรรรม ๔ คือ จิต
ื่
เจตสิก รูป และนิพพาน เพอที่จะให้เห็นถึงแนวคิดทางอภิปรัชญาในมิลินทปัญหา จากการวิเคราะห์
เชิงอภิปรัชญาผู้วิจัยพบว่ามีปัญหาในมิลินทปัญหาอยู่ค่อนข้างมากที่มีนัยยะทางอภิปรัชญาตาม
วัตถุประสงค์ในการวิจัยในครั้งนี้ ซึ่งเมื่อน ามาวิเคราะห์ตามหลักปรมัตถธรรม ๔ คือ จิต เจตสิก รูป
นิพพาน แต่ละปัญหาก็จะถูกแยกให้อยู่ในบริบทและขอบเขตของแต่ละปัญหาที่จะสงเคราะห์เข้าใน
ปรมัตถธรรม ๔ ตามตางรางที่แสดงไว้ในตอนต้นของบทนี้ และเมื่อน ามาวิเคราะห์ตามปรมัตถธรรม ๔
ผู้วิจัยได้เลือกน ามาวิเคราะห์เพยงปรมัตถธรรม ละ ๔ ปัญหา โดยแยกเป็น ๔ ประเภทของการ
ี
วิเคราะห์ คือ ปัญหาที่เกยวกับการเกิดขึ้นของจิต เจตสิก รูป และ นิพพาน ปัญหาเกี่ยวกับ จิต เจตสิก
ี่
รูป ปัญหาเกี่ยวกับ จิต เจตสิก และปัญหาเกี่ยวนิพพาน จากการวิเคราะห์ในแต่ละปัญหาเราจะพบว่า
ุ
มิลินทปัญหาได้เปิดเผยหลักการทางพระพทธศาสนาตามที่องค์พระศาสดาได้ตรัสไว้ในที่ต่าง ๆ ใน
คัมภีร์พระไตรปิฎกทงในพระวินัย พระสูตร และพระอภิธรรม และเมื่อถูกน ามาวิเคราะห์เชิงปรมัตถ์ก็
ั้
สามารถชี้ให้เห็นถึงความเชื่อมโยงของหลักธรรมะของพระพทธศาสนาทั้งในแนวทางพระสูตรและทาง
ุ
ุ
อภิธรรมว่าในที่สุดแล้วการน าเสนอหลักการทางพระพทธศาสนาถึงแม้ว่าจะมีวิธีการที่แตกต่างกันใน
ด้านภาษาและวิธีการ แต่ในท้ายที่สุดแล้วตัวสาระของหลักธรรมที่ปรากฏในมิลินทปัญหาก็สามารถที่
ี
จะมองให้เห็นความเชื่อมโยงสอดคล้องกันกันได้ เพียงแต่ในอภิธรรมจะมความละเอียดเจาะลึกลงไปใน
