Page 34 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 34
๒๐
ั
แสวงหาความจริงเกี่ยวกับเรื่องที่อยากรู้อยากเห็นจนกระทั่งได้ความจริงอนสูงสุด (Ultimate reality)
ดังนั้นค าว่า Philosophy จึงหมายถึงกระบวนการในการค้นหาความจริงส่วนค าว่าปรัชญาแปลว่า
ความรอบรู้หรือความรู้อนประเสริฐซึ่งหมายถึงความรู้ที่เกิดขึ้นหลังจากการค้นหาความจริงได้แล้วจึง
ั
ถือว่าเป็นความรู้อนประเสริฐอย่างไรก็ตามถึงแม้ค าทั้งสองจะมีความหมายไม่ตรงกันโดยนัยแห่งรูป
ั
ศัพท์แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะขัดแย้งกันเพยงแต่ Philosophy เน้นกระบวนการในการค้นหาความ
ี
จริงส่วนปรัชญาเน้นผลอันเกิดจากกระบวนการค้นหาความจริง
๓
รวมความว่าปรัชญาเป็นเรื่องของความจริงการแสวงหาความจริง (Seeking truth) และ
ความจริงที่ค้นพบแล้ว (Truth sought) สิ่งเหล่านี้ล้วนอยู่ภายในขอบข่ายของปรัชญาทั้งสิ้นหรือกล่าว
อกนัยหนึ่งปรัชญาเป็นเรื่องเกี่ยวกับความจริงสองขั้นตอน คือขั้นตอนแสวงหาความจริงกับขั้นค้นพบ
ี
ความจริงในขั้นแสวงหาความจริงนั้นมนุษย์มีความสงสัยจึงตั้งค าถามแล้วคิดหาค าตอบอย่างมีเหตุผล
เราเรียกขั้นตอนนี้ว่าการคิดแบบปรัชญา (Philosophical thinking)ซึ่งตรงกับความหมายตามราก
ศัพท์ภาษาอังกฤษ ส่วนขั้นที่สองเป็นผลสืบเนื่องมาจากการแสวงหาความจริงกล่าว คือในที่สุดมนุษย์ก็
ได้ค้นพบค าตอบเกี่ยวกับความจริงซึ่งเราเรียกค าตอบที่ได้นี้ว่าความรู้เชิงปรัชญา (Philosophical
knowledge) ซึ่งตรงกับความหมายตามรากศัพท์ภาษาไทยถึงแม้ปรัชญาจะมีสองขั้นตอนแต่ทั้งสอง
ี
ั
ขั้นตอนก็มีความสัมพนธ์กันจนแยกไม่ออกถ้าพดถึงขั้นตอนหนึ่งก็จะมองไปถึงอกขั้นตอนหนึ่งและ
ู
ขั้นตอนทั้งสองต่างกเป็นปรัชญาเหมือนกันซึ่งเปรียบได้กับเหรียญบาทสองด้าน คือไม่ว่าเราจะมองจาก
็
ด้านก้อยหรือด้านหัวก็เป็นเหรียญบาทเหมือนกับปรัชญาก็เช่นเดียวกันไม่ว่าเราจะมองตรง
กระบวนการค้นหาความจริงหรือผลลัพธ์ที่ได้จากการค้นหาความจริงเราก็ถอว่าเป็นปรัชญาเหมือนกัน
ื
ดังนั้นความหมายของปรัชญาที่กล่าวมาข้างต้นนั้นจึงสรุปได้ ๒ ความหมาย ดังนี้
๑)ปรัชญา หมายถึง กระบวนการในการค้นหาความจริงกล่าว คือเมื่อใดมนุษย์เกิดความ
สงสัยและยังไม่รู้ความจริงย่อมเกิดความอยากรู้อยากเห็นและเมื่อเกิดความอยากรู้อยากเห็นจึงต้องมี
ื่
การค้นคว้าพสูจน์ทดลองค้นหาสิ่งที่ยังไม่รู้เพอให้รู้หรือค้นหาสิ่งที่ยังหาข้อยุติไม่ได้ถ้าสิ่งใดหาข้อยุติได้
ิ
แล้วหรือหาความจริงได้แล้วก็จะกลายเป็นศาสตร์อื่นไปทันทีความหมายตามนัยนี้ปรัชญาก็ คือเป็นบ่อ
ี
เกิดของศาสตร์ทั้งหลายหรือเรียกอกอย่างหนึ่งว่าศาสตร์ทุกศาสตร์ในโลกนี้เกิดมาจากปรัชญาดังที่
กองต์กล่าวไว้ว่า “ปรัชญาเป็นศาสตร์ของศาสตร์ทั้งหลาย” (Philosophy is Science of Sciences)
้
วิจิตรศรีสอานก็ได้กล่าวถึงปรัชญาในลักษณะนี้ว่า “จุดมุ่งหมายส าคัญของปรัชญา คือการแสวงหา
ี
๓ ประยูรธมฺมจิตฺโต, ปรชญากรก: บ่อเกิดภูมิปัญญาตะวันตก,พิมพ์ครั้งที่๕, (กรุงเทพมหานคร:
ั
ส านักพิมพ์ศยาม, ๒๕๔๔), หน้า ๔.
