Page 33 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 33
๑๙
ปรัชญาเป็นต้นก าเนิดของสรรพศาสตร์ทั้งหลาย เป็นวิชาที่พยายามแสวงหาเหตุผลเพื่อแสดงทัศนะต่อ
๑
ชาวโลก ทั้งยังพยายามเข้าถึงแก่นแท้ของจักรวาลที่สลับซับซ้อนเกินประสบการณ์มนุษย์จะเข้าถึงได้
ื้
แนวคิดทางปรัชญาจะมีมิติของการโต้แย้งเกี่ยวกับปัญหาพนฐานต่าง ๆ เช่น ความเชื่อทางศาสนา
้
ค่านิยม และคุณค่าของชีวิต ศีลธรรม ศิลปะเป็นต้น ซึ่งปัญหาเหล่านี้เป็นพนฐานที่ไม่มีใครจะหนีพน
ื้
ได้ ทั้งนี้เพราะจุดยืนที่มนุษย์มีต่อปัญหาเหล่านี้จะเป็นพื้นฐานท าให้ทัศนะที่เกยวกับ มนุษย์ โลก สังคม
ี่
แตกต่างกัน แม้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ก็ไม่สามารถพสูจน์ได้ว่าทัศนะใดถูกหรือผิด มนุษย์จึง
ิ
จ าเป็นต้องยึดแนวคิดใดแนวคิดหนึ่งเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ แต่บางครั้งมนุษย์ก็ต้องการพสูจน์
ิ
ข้อเท็จจริงในสิ่งที่ตนเชื่อถือยึดเหนี่ยวนั้น ซึ่งประเด็นนี้ท าให้ปรัชญาเข้ามามีส่วนร่วม โดยท าให้ความ
เชื่อของมนุษย์เป็นระบบ เห็นโลกทัศน์ของตนเองชัดเจนยิ่งขึ้น โดยใช้วิธีการวิเคราะห์ สังเคราะห์
วิพากษ์ วิจารณ์ เป็นตัวก าหนดทิศทางของชีวิตแต่ละคน เปรียบเหมือนเรือที่แล่นอยู่กลางทะเล ซึ่ง
จะต้องมีจุดหมายปลายทาง และเรือจะไปถึงจุดหมายได้ก็ต้องอาศัยเครื่องยนต์ และเข็มทิศ นาวาชีวิต
ก็เช่นกัน ความรู้ เป็นเหมือนเครื่องยนต์เป็นแรงผลักดันให้เคลื่อนไป โลกทัศน์เป็นตัวชี้ทาง และ
๒
ก าหนดทิศทางให้มนุษย์ด าเนินไปได้อย่างถูกต้อง
๒.๑.๑ ความหมายของปรัชญา
ค าว่าปรัชญาพระเจ้าวรวงศ์เธอกรมหมื่นธิปพงศ์ประพนธ์ทรงบัญญัติขึ้นจากค าว่า
ั
Philosophy ค าว่า “ปรัชญา” มาจากภาษาสันสกฤต๒ค า คือปรแปลว่ารอบหรือประเสริฐกับค า
ว่าชญาซึ่งแปลว่าความรู้เมื่อน าเอา๒ค ามารวมกันจึงกลายเป็นปรัชญาดังนั้นปรัชญาหมายถึงความรอบ
รู้หรือความรู้อันประเสริฐ
ั
ในภาษาองกฤษค าว่า “Philosophy” มาจากรากศัพท์ภาษากรีก๒ค า คือPhilosแปลว่า
Love (รัก) กับค าว่า Sophia ซึ่งแปลว่า Wisdom (ความรู้) เมื่อน าเอา๒ค ามารวมกันจึงกลายเป็น
Philosophy ดังนั้นปรัชญาความหมายตามรากศัพท์ภาษาองกฤษจึงหมายถึงรักในความรู้หรือรักที่จะ
ั
เรียนรู้ (Philosophy is love of wisdom) เราจะเห็นได้ว่าการให้ความหมายของปรัชญาตามราก
ศัพท์ภาษาไทยกับรากศัพท์ภาษาองกฤษซึ่งเป็นการแปลความหมายตามพยัญชนะระหว่างค าว่า
ั
Philosophy กับค าว่าปรัชญาสองค านี้มีความหมายไม่ตรงกนค าว่า Philosophy แปลว่ารักในความรู้
ั
หรือรักที่จะเรียนรู้ซึ่งหมายถึงความอยากรู้อยากเห็นเมื่อเกิดการอยากรู้อยากเห็นก็จะมีการสืบเสาะ
๑ J.N.Sinha, Introduction to Philosophy, (Calcutta: New central book agency, 1998),
p. 1.
๒ วิทย์ วิศทเวทย์, ปรัชญาเบื้องต้น, (กรุงเทพมหานคร: อักษรเจริญทัศน์, ๒๕๒๐), หน้า ๒๕.
