Page 73 - หนังสือการเลี้ยงโคเนื้อ

การเลียงโคเนือ 68
้
้

้
่
้

้
พืนทีมากหากไม่ซืออาหารจากนอกฟาร์มมาใช้ ในเขตเกษตรอาศัยนาฝนต้องใช้พืนทีประมาณ 4 ถึง 5
้
่
่
้
ไร่ต่อการเลียงโค 1 แม่ นอกจากนั้นยังมีค่าใช้จายในการปลูกและจัดการแปลงหญ้าอีก จ าเปนต้องใช้จ่าย
็
่
ี
้
ตลอดป โคทีเลียงจึงต้องสามารถขายได้ราคาสูง เช่น ขายเปนโคพันธุ์ จึงจะคุ้มทุน
็

การเลียงโคในพืนทีปาต้นน าล าธาร
่
้
้
้
่
การเลียงโคในพืนทีปาต้นนาล าธาร ในทางวิชาการไม่ได้รับอนญาตให้เลียง เนืองจากนักวิชาการ
่

้
่
่
้
ุ
้
้
้
่
่
้
่
ปาไม้บางกลุ่มเชื่อว่าโคจะเหยียบย า ท าให้พืนดินแนนตัว ท าให้ความสามารถในการเก็บกักนา และการ

้
ซึมซับนาของดินลดลง จะก่อให้เกิดการไหลบ่าหนาดิน และการชะล้างพังทลายของดินมากขึน แต่การ
้

้
็
่
่
่
เลียงโคก็เปนอาชีพของประชาชนทีอาศัยอยูบนทีสูงมาเปนเวลาช้านานแล้ว และเปนอาชีพทีท ารายได้
็
็
่
้
ให้กับผู้เลียงมิใช่นอย
้
้
็
้
้
การเลียงระบบนีเปนการเลียงทีไม่ต้องลงทุนมากนัก เพราะพันธุ์โคได้แก่โคพืนเมืองทีมีราคาไม ่
่
่
้
้
สูงมาก อาหารโคส่วนใหญ่เปนหญ้าธรรมชาติหรือวัสดุเหลือใช้จากการเพาะปลูก วิธีการจัดการเลี้ยงดูไม่
็
่
็
ต้องลงทุนมาก คอกโคสามารถสร้างได้ด้วยไม่ไผ่และวัสดุทีหาได้ในพืนทีเปนส่วนใหญ่ การเลียงโคชนิดนี ้
่
้
้
่
่
จึงเปนแหล่งรายได้หลักของชาวบ้านทีอาศัยอยู่บนทีสูง
็
่
จากรายงานการศึกษาของ พรชัย (2533) แสดงให้เห็นว่าโคไม่แทะเล็มต้นไม้จึงไม่ท าลายปาและ
ประโยชนของการเลียงโคในทุ่งหญ้าปาไม้สรุปได้ดังนี ้
้
่
์
1) ชาวเขามีรายได้เพิ่มขึน โดยหากเริ่มต้นเลียงโคตัวเมีย 1 ตัว และตัวผู้ 1 ตัว ลงทุนประมาณ
้
้
่
ี
่
้
ี
3,800 บาท ในปที 5 จะมีโคทั้งสิน 6 ตัว คิดเปนมูลค่าโคทั้งฝูง 17,000 บาท และยังมีก าไรในปที 2 ถึงป ี
็
ที 5 อีก เปนเงิน 2,700, 5,800, 9,300 และ 13,200 บาทตามล าดับ
็
่
2) โคช่วยกินเมล็ดและผลไม้บางชนิด หลังจากขับถ่ายจะท าให้เปอร์เซ็นต์การงอกของพันธุ์ไม้สูง
หรือเร็วขึน
้
่
่
3) ช่วยลดความรุนแรงของไฟไหม้ปา เพราะการทีโคกินหญ้าในสวนปาหรือปาธรรมชาติ ท าให้
่
่
้
การสะสมของเชือไฟให้เบาบางลง
ุ
4) ท าให้ความอุดมสมบูรณของดินดีขึน เพราะท าให้การหมนเวียนของธาตุอาหารเร็วขึน
์
้
้
เนืองจากแทนทีจะเสียเวลารอการแก่ของหญ้า หรือการร่วงหล่นของใบไม้แล้วรอเวลาให้ย่อยสลายตาม
่
่
้
ธรรมชาติ ถ้าโคกินอาหารแล้วขับถ่ายอกมาจะท าให้การหมุนเวียนของธาตุอาหารเร็วขึน
่
5) เพิ่มผลผลิตของไม้และการเจริญเติบโตของปา เนืองจากโคช่วยลดวัชพืช ลดไฟปาและเพิ่ม
่
่
้
ธาตุอาหารให้แก่พืช ท าให้ต้นไม้โตเร็วยิ่งขึน
6) เพิ่มผลผลิตของหญ้าอาหารสัตว์ เนืองจากหญ้าทีขึนภายใต้ร่มเงาไม้ใหญ่ยังคงสดและรักษา
้
่
่
้
คุณภาพได้นานกว่าในทุ่งโล่ง ท าให้เพิ่มความชุ่มชืนให้กับดิน และความอุดมสมบูรณของดินจากมูลโค
์
้
รายงานดังกล่าวได้เสนอแนวทางการปรับปรุงจัดการทุ่งหญ้าปาไม้ และการเลียงโคไว้ดังนี
่
้
่
้
1) ปรับปรุงพืชอาหารสัตว์ทีมีคุณค่าทางอาหารและขึนในสภาพร่มเงาได้ดี

้
กลุ่มวิจัยและพัฒนาโคเนือ กองบ ารุงพันธุ์สัตว์ กรมปศุสัตว์