Page 26 - KEGUNAAN POKOK HERBA_Neat

SERAI

Nama saintifik : Cymbopogon citratus (DC.) Stapf.
Nama biasa : Lemongrass
Nama tempatan : Serai makan

Famili : Graminae

Pendahuluan:

Serai makan tergolong ke dalam rumput di kawasan tropika yang berbau dan ia hampir sama dengan
serai wangi di Cina. Dikatakan bahawa pokok serai makan berasal dari India yang ditanam bagi tujuan
penghasilan minyak sejak tahun 1888. Bau minyak serai makan seakan-akan bau limau atau sitrus yang
digunakan sebagai bahan pewangi dalam pembuatan sabun, bahan pencuci dan bahan-bahan
penghasilan lain. Serai makan merupakan pembekal utama bahan 'citral' yang digunakan sebagai bahan
mentah dalam penghasilan pewangi, gula-gula dan minuman.

Ciri - Ciri Tumbuhan

Serai makan merupakan sejenis rumput yang mempunyai jangkahayat yang panjang dan mengeluarkan
bau. Tumbuh dengan rapat dan daunnya keluar dari rizom. Serai makan boleh tumbuh mencapai
sehingga 1 m tinggi. Daunnya berbentuk sesil iaitu tidak mempunyai tangkai daun, ringkas, berwarna
hijau, lurus, bersusun secara teratur dan daunnya boleh mencapai ukuran 40cm x 1cm. Daunnya licin,
urat daun selari, tirus di bahagian hujung dan pangkal daun. Daunnya berpelepah, memanjang dan
berfungsi sebagai batang. Pokok serai makan juga mengeluar bunga pada peringkat matang. Rizomnya
kuat dan tegap, menjalar, tahan lasak dan berwarna kuning keputihan apabila dipotong.

Tabiat Tumbuhan

Serai tumbuh secara liar di kebanyakkan negara di Asia, Amerika dan Afrika. Di Malaysia, serai makan
biasanya ditanam di kawasan belakang rumah. Serai makan merupakan pokok yang tahan lasak dan
boleh hidup dengan subur dalam pelbagai jenis tanah. Walau bagaimanapun sekiranya ditanam bagi
tujuan penghasilan minyak, kawasan yang paling sesuai ialah di kawasan yang bersaliran baik dan
subur.

Bahagian Yang Digunakan

 Daun, Batang, Akar

Amalan Tradisi Perawatan

Minyak pokok serai makan adalah herba yang bernilai tinggi untuk rawatan senak perut, perut memulas,
gastrik dan muntah. Ia bertindak sebagai minyak angin untuk rawatan sakit sendi yang kronik, terseliuh
dan rawatan sakit-sakit yang ringan. Di Malaysia, serai makan digunakan untuk merawat diuretik iaitu
melaawas kencing, tonik dan meransang pengeluaran peluh, merawat buah pinggang dengan meminum
air serai makan sebagai tea. Batangnya digunakan untuk menghasilkan bau wangi kepada makanan.
Tampalan daunnya yang dilumatkan boleh menghilang sakit gigi dan sakit sendi (reumatik). Ekstrak
serai makan boleh menghalau nyamok. Air rebusan daun dan akar serai makan boleh mencuci buah
pinggang dan sakit perut. Manakala ekstrak akarnya digunakan sebagai pewangi shampoo dan minyak
wangi.