Page 28 - ماهنامه شماره 23 برای فردا

‫‪27‬‬

‫کتابنامه‬ ‫میاناینهفتنفر‪،‬چاکررامظنوننموده‪،‬مدع ‌یالعموم‬ ‫خریدوفـروش‪ ،‬اجار ‌هنامچ ‌ههـ‌ا‪ ،‬سـیاهۀ خـرج سـاخت یـا‬
‫اسناد منتشرنشده‪:‬‬ ‫اعزایدـلیـنهههفـمـتدانفـنآرمکــرددهبهـامنراایجعـ‌بالتح ککرودمنــهد‪.‬مدحرلایـیتنحمـقدیقاتتُنیه‬ ‫تعمیر‪،‬یاشکایتیبرسرآ ‌نهایاوق ‌فنامۀ کبوترخان ‌ههای‬
‫‪1 .1‬سند خریدوفروش املاک شامل‬ ‫مـاه‪،‬آقـا کریـمنـام کـهسـمت کدخـدایقریـهجوشـقانرا‬ ‫وقفـی‪ ،‬کبوترخان ‌ههـای امامـزاده و‪ ...‬موجـود اسـت‪.‬‬
‫مزرعه‪ ،‬مرتع‪ ،‬برج‌کبوتر و‪ ...‬در روستای‬ ‫دداولشتــیتامشـحترباکه ًاگعلشـت‌یاهل‪،‬ااتولصیـاالیتاظصلـغرممکـررحدوه‪،‬مبچهاتکـمرارامددوچاـیارر‬ ‫براسـاس مفـاد سـند ‪ ۹۷٫۲۸۰٫۲۶۳‬موجـود در سـازمان‬
‫قهی‪ ،۹۷٫۲۸۰٫۲۶۳ ،‬مرکز اسناد اصفهان‪.‬‬ ‫هزارگونـه خسـارات نمـوده‪ ،‬در ارض [عـرض] ایـن مـدت‬ ‫اسـنادملـیاصفهان کهموضـوعآنخریدوفـروشاملا ک‬
‫‪2 .2‬درگذشت فردی کبوترباز ب ‌هدلیل‬ ‫قریـبدویسـتتومـاننقـدیبـهمنصدمـهوارد گشـته‪،‬‬ ‫شـامل مزرعـه‪ ،‬مرتـع‪ ،‬بـرج کبوتـر و‪ ...‬در روسـتای قهـی‬
‫سقوط در چاه‪ ،۲۹۸٫۸۹۱۷۵ ،‬سازمان‬ ‫هنـوزهـم گرفتـارصدمـات‪،‬بکلـیازرعیتـیمانـده‪،‬رشـته‬ ‫اسـت‪ ،‬بـه معاملـۀ بخشـی از یـک روسـتا شـامل قلعـه و‬
‫زندگانیوامورات گسـیختهباهفتنفراهلعیالصغیر‬ ‫اندرون ‌یهـاوبیرون ‌یهـایآنوهمچنیـنمـزارعوباغاتو‬
‫اسناد ملی‪.‬‬ ‫و کبیردراینموقع گرفتارپریشانیومضطرشده‪،‬لاعلاج‬ ‫نیزصحرایمتعلقبهآن‪ ...‬که کبوترخانهنیزبخشیازآن‬
‫کتاب‌ها و مقالات‪:‬‬ ‫بـدان آسـتان مقـدس ملتجـی شـده‪ ،‬اظهـار مظلومیـت‬ ‫محسـوبم ‌یشـوداشـارهشـدهاسـت‪...«:‬القدیملا الان‬
‫‪1 .1‬صفی‌نژاد‪ ،‬جواد‪ .)۱۳۸۲( .‬مبانی‬ ‫خـودرانمـوده‪،‬عاجزانـهاسـتدعام ‌ینمایـمدرصورتی که‬ ‫بدوناستثناجزییاز آ ‌نهاوبانضمامدهحبهازهفتادو‬
‫جغرافیای انسانی‪ ،‬چاپ هفتم‪ ،‬تهران‪:‬‬ ‫نورعدالتتمامایرانراروشن کرده‪،‬شرطانصافنیست‬ ‫دوحبهاز کبوترخانهدایرودوحبهاز کبوترخانهواقعیندر‬
‫بیـک نفـر بیچـاره ایـن همـه تعـدی و خسـارت وارد آمـده‬
‫دانشگاه تهران‪.‬‬ ‫باشد‪.‬بهوسیلهاداراتمربوطهآسایشورفاهیتفدوی‬ ‫صحـرای قلعـه مرقومـه و‪.». ...‬‬
‫‪2 .2‬محمودیان‪ ،‬محمد‪ ،‬چیت‌ساز‪،‬‬ ‫را امـر و مقـرر فرماینـد در صـورت ب ‌یتقصیـر بـودن چاکـر‪،‬‬ ‫دردورانپسازاسلامدرایرانودیگرممالک‪،‬تربیت کبوتر‬
‫علی‪ .)۱۳۷۹( .‬برج‌های کبوتر اصفهان‪،‬‬ ‫و کبوتربـازیمعمـولبـود‪.‬دوسـتعل ‌یخانمعیرالممالـک‬
‫خسـارات وارده را مسـترد‪ ،‬آسـوده بـوده باشـیم‪.‬‬ ‫کـه خـود از عشـقبازان معـروف اسـت‪ ،‬در خاطـرات خویش‬
‫اصفهان‪ :‬گل‌ها‪.‬‬ ‫فدویعلیا کبرقلی ‌چخانیمقیمقریهجوشقان»‬ ‫بـه اسـامی برخـی از عشـقبازان معـروف تهـران در اواخـر‬
‫‪3 .3‬معیرالممالک‪ ،‬دوستعلی‪.)۱۳۶۱( .‬‬ ‫در ایـن مجـال و ایـن شـماره‪ ،‬گـروه تاریـخ ماهنامـۀ‬ ‫عهـدقاجـار واوایـلعصـرپهلـویاشـارهم ‌یکنـدوچنیـن‬
‫بـرای فـردا بـر آن اسـت پرونـدۀ کبوترخانـه در اصفهـان و‬ ‫م ‌ینویسد‪«:‬منازد ‌هسالگیبه کبوتررغبتبههمرساندم‬
‫رجال عصر ناصری (بخش کبوتر و‬ ‫کبوتربازیدر ایرانراپی گیرد‪.‬در اینهنگامشـ ‌بهای‬ ‫واولینباربهدستوردای ‌یامشاهزادۀجهانگیرمیرزادرباغ‬
‫کبوتربازی)‪ ،‬تهران‪ :‬نشر تاریخ ایران‪.‬‬ ‫بخـارانیـزبرنام ‌ههایـیمرتبـطبـااینموضـوعبرگـزار کرد‪.‬‬ ‫فـردوسبرایـملانـۀ کوچکـیسـاختندوده کبوتـراز پـدرم‬
‫‪4 .4‬هولتسر‪ ،‬ارنست‪ .)1356( .‬ایران‬ ‫یکیاز اینشـ ‌بهاشـ ‌ب کبوترو کبوتربازیدر ایرانبود‬ ‫گرفتمودرآنانداختمازآنپسمننیزدرحلقۀعشقبازان‬
‫در یکصدوسیزده سال پیش‪ ،‬بخش‬ ‫کـه در تهـران‪ ،‬سـالن خانـۀ اندیشـمندان علـوم انسـانی‪،‬‬ ‫درآمـدم و پیوسـته بی ‌شوکـم کبوترانـی داشـتم؛ ولـی در‬
‫نخست‪ :‬اصفهان‪ ،‬ترجمۀ محمد عاصمی‪،‬‬ ‫تالارفردوسیبرگزار شد‪.‬برایناساس گزارشیهماز این‬ ‫بحبوحـۀ آن‪ ،‬بیـن سـا ‌لهای ‪ 1303‬الـی ‪ 1315‬شمسـی‬
‫بی‌جا‪ :‬مرکز مردم‌شناسی ایران وزارت‬ ‫نشسـتدر پرونـدهآمـدهاسـت کهدر صفحـاتبعد‪،‬آن‬ ‫بـود کـهمتجـاوزازدوهـزار کبوتـرداشـتم‪.‬درایـنسـا ‌لهااز‬
‫را با عنوان «شب کبوتر و کبوتربازی در ایران» از حدیث‬ ‫کبوتربـازانمعـروفوطـراز اولشـاهزادۀمرآ ‌تالسـلطان‪،‬‬
‫فرهنگ و هنر‪.‬‬ ‫خسروی م ‌یخوانید‪ .‬گفتنی است پای ش ‌بهای بخارا‬ ‫مل ‌کالشعرای بهار‪ ،‬نظا ‌مالدوله خواج ‌هنوری‪ ،‬شاهزادۀ‬
‫‪5 .5‬حیدری باباکمال‪ ،‬یدالله‪.‬‬ ‫بـه اصفهـان هـم رسـیده و جلسـاتی نیـز تا بـه حـال برگزار‬ ‫عبدالصمـد میـرزا جهانبانـی‪ ،‬شـاهزادگان مقب ‌لالدولـه‬
‫(‪«.)۱۳۹۴‬کبوترخانه‌های گلپایگان و‬ ‫شـدهاسـت‪.‬یکـیاز شـ ‌بهایبخـارایاصفهـان«شـب‬ ‫ومفاخرالسـلطنه‪،‬نو ‌ههـایشـاهزادۀتیمورمیـرزاسـردار‬
‫خوانسار‪ :‬نگرشی بر اهمیت تاریخی و‬ ‫بر ‌جهـای کبوتـر و اصفهـان بـود» کـه در سـالن عمـارت‬ ‫عضـد و نصیـر همایـون پسـر میـرزا زینـل را م ‌یتـوان نـام‬
‫فرهنگی آن‌ها در دورۀ قاجار»‪ ،‬مطالعات‬ ‫سـعدیبرگزار شـد‪.‬سخنرانانایننشسـتدر اصفهان‬
‫تاریخ فرهنگی؛ پژوه ‌شنامۀ انجمن ایرانی‬ ‫علـی دهباشـی و محمـد سـعید محصصـی بودنـد‪.‬‬ ‫بـرد‪( ».‬معیرالممالـک‪)۲۹۴ :1361 ،‬‬
‫تاریخ‪ ،‬سال هفتم‪ ،‬شمارۀ بیس ‌توششم‪،‬‬ ‫در پایـان ایـن نشسـت‪ ،‬فیلـم مسـتند کوتاهـی دربـارۀ‬ ‫درسندیازسازماناسنادبهشماره‪ ۲۹۸٫۸۹۱۷۵‬فردی‬
‫بـهنـامعل ‌یاکبرقلی ‌چخانیمقیـمقریهجوشـقانهمدان‬
‫ص ‪.۹۲ - ۶۱‬‬ ‫«بر ‌جهـای کبوتـر و اصفهـان» پخـش شـد‪1 .‬‬ ‫درتاریخ‪ 12‬بهمن‪ 1308‬درعریض ‌هایخطاببهرضاشـاه‬
‫در ایـن نشسـت حـق مطلـب ب ‌هصـورت کامـل ادا نشـد؛‬ ‫پهلـوی‪ ،‬ضمـن شـرح ماوقـع درگذشـت فـردی کبوتربـاز‬
‫سند درگذشت فردی کبوترباز به‌دلیل سقوط در چاه‬ ‫ولیامیداستبابرگزاریچنیننشس ‌تهاوهمای ‌شها‬ ‫ب ‌هدلیلسقوطدرچاهحین گرفتنشبانۀ کبوتردرحوالی‬
‫و سـخنران ‌یهایی بـرای احیـای ایـن بناهـای عظیـم و‬ ‫ا«یحندقورید ُنه‪،‬هنمواشهـقتبهال‪،‬سهفت‪:‬تنفرازاهالیجوشقانب ‌همنظور‬
‫سند خریدوفروش برج‌کبوتر در روستای قهی‪.‬‬ ‫شاهکارهایمعماریبکوشیموهمچنینبااحیایاین‬ ‫گرفتنشبانۀ کبوتربهچاهرفته‪،‬یکیاز آ ‌نهابهناماصغر‬
‫بناهـا بـا همـکاری شـهرداری و میـراث فرهنگـی و وزارت‬ ‫پسـر حسـین نـام بـه چـاه افتـاده مرحـوم شـده اسـت‪ .‬در‬
‫کشـاورزی‪،‬آ ‌نهـارابهمحلیبـرایجذببازدیدکنندگان‬

‫و گردشـگرانداخلـیوخارجـیتبدیـل کنیـم‪.‬‬
‫کبوترخان ‌ههـای ایـران‪ ،‬ب ‌هخصـوص اصفهـان‪ ،‬باوجـود‬
‫اهمیـت تاریخـی‪ ،‬اقتصـادی‪ ،‬هنـری و فرهنگ ‌یشـان‪،‬‬
‫متأسـفانهب ‌هدلایل گونا گونب ‌هسـرعتدر حالنابودی‬
‫و ویران ‌یانـد‪ .‬ایـن کبوترخان ‌ههـا از جنب ‌ههـای گونا گـون‬
‫تاریخـی‪ ،‬تاریـخ علـم و اقتصـاد کشـاورزی‪ ،‬فرهنگـی‪،‬‬
‫ب ‌هویـژه هنـری و معمـاری‪ ،‬اهمیـت فـراوان دارنـد؛ امـا‬
‫متأسفانهتا کنونهیچ کاریدرخورعظمتآ ‌نهاانجام‬
‫نشـده اسـت و هـر روز کـه م ‌یگـذرد‪ ،‬در اثـر ب ‌یتوجهـی‬
‫بـهآ ‌نهـا‪،‬از بیـنرفتـنایـنمیـراثتاریخـیوفرهنگـیو‬
‫هنری را شـاهدیم‪ .‬امید اسـت به این بر ‌جهای تاریخی‬
‫وفرهنگی کهقدمتیدیرینهدارندتوجهویژ ‌هایشـود‪.‬‬

‫‪1 .1‬برای خواندن گزارش این مراسم به روزنامۀ اصفهان زیبا‪ ،‬شنبه‪ ۲۴‬شهریورماه‪ ،۱۳۹۷‬سال چهاردهم‪ ،‬شمارۀ ‪« ،۳۲۹۶‬فرامو ‌شخانه کبوتران»‪ ،‬سونیا‬
‫غلامی‪ ،‬ص‪ ۹‬مراجعه کنید‪.‬‬