Page 75 - ماهنامه شماره 23 برای فردا
P. 75
شمار ٔهبیستوسوم74
آذر مـاه 1397
پشـتیبانی و مـردان در جبهـه و خطـوط مقـدم حضـور مادرگیرپدید هایبهنامانکارهسـتیم.انکارسا لهاسـت
داشتند.هی چکسهیچچش مداشتینداشت،هی چکس کـهبالیجـانمـردموجامعـۀمـاشـدهاسـت.انـکار یـک
بهدنبالامتیاز نبود،نهامتیاز کنکور،نهامتیاز کارخانه، آسـیبجدیاسـت.حدودچهاردههماآسی بهاراانکار
نهرانتو....رفتندوجانشـانراخالصانهدادند.ای نها کردیـمونپذیرفتیـمچیـزیب هنـامآسـی بهایاجتماعـی
همهمسئولیتاجتماعیفردیبودونتیجۀ گروه یاش در جامعـۀمـادر حـالشـکل گرفتـناسـت.مـاتـازهچنـد
جامعـ های بـود کـه از کیـان خـودش دفـاع کـرد و مقابـل سـالاسـت کـهآنهـمبـافرمایـشمقـاممعظـمرهبـری
متجاوزایسـتاد.امارفت هرفتهآنارز شهااز دسـترفتو پذیرفت هایـمدرجامعـهآسـی بهاییداریـم؛امـاانـکاریـک
تضعیفشدوایننتیجۀسوءمدیری تهاودنبال کردن تفکـر اسـت .تفکـر انـکار یعنـی یـک تفکـر تجـاری .بـا اینکـه
منافـعفـردیبـودوحاصلـیجـز کمرنـگشـدنعدالـت عال یتریـن مقـام کشـور وجـود آسـی بهای اجتماعـی
اجتماعـی نداشـت .بسـیاری از افـراد احسـاس کردنـد از را پذیرفت هانـد و دسـتور داد هانـ د عوامـل ایـن آسـی بها
آنایدئولـوژی کـهبـاآنبـزرگشـدهبودنـدسوءاسـتفاده ب هخصـوصدر پنـجحـوزۀاعتیـاد،فحشـا،طالق،نقـاط
م یشود.برخیهمبهسمتاختلا سهاوسوءاستفاده بحـران شـهری و حاشی هنشـینی ،شناسـایی شـود ،ولـی
ازمنافـعبی تالمـالرفتنـد.بدیـنترتیـبمـردمدرتنگنـا همچنـانآنتفکـردرجامعـهجاریاسـت؛یعنی کسـانی
قـرار گرفتنـد و رفـاه مـردم نادیـده گرفتـه شـد و رفت هرفتـه بکراهدیرپرأسستمودجیارییگاتاهندشااسـنیقارئحلانصادرویظاامهن ًریاتمییهخوسـاتهننددآکهن
مسـئولیت اجتماعـی بـا کمرنـگ شـدن احسـاس تعلـق اینپی شبین یهاسیا هنماییاستوثانی ًابگذاریماتفاق
بیفتـد ،بعـد راهـی برایـش پیـدا م یکنیـم؛ چـرا الآن خـود رابیشـترحفظ کنند؛بنابراینبهدنبالآ ناند کهشـرایط
اجتماعـی کمرن گترشـد. رادرگیـر کنیـم؟ایـننـوعنـگاهدر دنیـامعـروفبـهقیـاس راهرچهبیشترسفیدنشاندهند؛چونم یترسندپست
ایـنفـرار از مسـئولی تپذیری کـهدر جامعـهبـاآن رودخانهاسـت.م یگویندشـنا گرچیر هدستیدرقسمت ورانتیرا کهدرحالحاضرازآناسـتفادهم یکنندآسـیب
روب هروییـمچقـدر ناشـیاز فرهنـگمـردماسـت؟ عمیـق رودخانـه ایسـتاده بـود .اجسـادی بـه رودخانـه ببینـدوآنرااز دسـتدهنـد.بـههمیـندلیـلبسـیاری
فرهنگجامعۀماتابعایدئولوژیکشاست.ماجامع های م یافتادنـد و آب آ نهـا را بـه قسـمت عمیـق م یبـرد .آن ازافـرادهمچنـانتالشم یکننـدجامعـهراسـفیدنشـان
مسلمانیموریش ههایفرهنگیوتاریخیومذهبیمابه فردم یرفتواجسـادرابیرونم یکشـید .کسـیآمدوتل دهند.همینامرفاصلۀبسیارزیادیمیانتئوریوعمل
اسـتحکامفرهنـگ کمـکم یکنـد؛یعنـیفرهنـگرانگه اجسـادرادیـد.بـهاو گفـتچـهم یکنی؟ گفتجسـدهارا ایجـاد کـردهاسـت.
داشـتهاسـت.ماغنایلازمرادر حوزۀفرهنگداریم؛اما درم یآورمتارودخانهآلودهنشود .گفتدردهانۀرودخانه تقریبـ ًا مـا آسـی بهای اجتماعـی، در زمینـۀ آسـی بهای
کواارنکرطدبـاهاقیدفررحهـنوزگۀفیرمهانقـوگینمـباوبدسهـایاسرـپایت.یـسـنراعسـتت.حرمکثا ًلت کسیمردمراهلم یدهدوم یاندازددرآب.توبایدبروی شناساییشدهاستوماوهمۀدستگا ههااینآسی بها
ببینیـدفنـاوریچقـدر رشـد کـرده؛آنوقـتمـاب هلحـاظ جلواورابگیری،ب هجایاینکهجسدهارادربیاوری.مدل رامطالعـه کرد هایـم.امـروزدردیدرجامعـۀمـاهسـت کـه
فرهنگیچقدر رشد کرد هایم؟در حوزۀخانوادهوارتباط مـاهـمهمیناسـت. بـا مسـئولیت اجتماعـی ارتبـاط زیـادی دارد .بسـیاری
بینفرزندانووالدینچه کار کرد هایم؟چقدر توانستیم چگونهم یشودشهروندانیتربیتکردکهدرحوزۀ از دسـتگا هها و مدیـران اعتبـارات کلانـی بـرای مبـارزه بـا
مسـئولیت اجتماعـی را جـا بیندازیـم؟ چقـدر توانسـتیم اجتماعـی مسـئولی تپذیر باشـند؟ نقـش قوانیـن آسـی بهای اجتماعـی دریافـت م یکننـد و آن را صـرف
مهار تهایاجتماعیراتقویت کنیم؟چقدر توانسـتیم نهادهـایحا کمیتـیچقـدر در اینامرمؤثراسـت؟ مطالعـاتب یثمـریم یکننـد کـه کپ یپیسـ ِتمطالعـات
درحوزۀفرهنگیبرمبنایپیشگیری کار کنیم؟ماهیچ بورااصیاا ًیل انعاتمقـرامد نـنمداعرتمق کـدبههمحیرتـکواتنازمپایسـیائنبل اهبجاتلاماهعـستی رما یدعینـگـریاعسـما ًتل.آندـکاانـنبـیااازفـرحاـدوزمۀ آدنسـظیرشـباهانقـیراارجداتدمماعـیبینبـدنرـادی؛
کارینکردیم؛وآسـی بهازیادوزیادترشـدوآسـی بهای از سـطوح بـالا و حاکمیتـی تنظیـم کـرد .چنیـن امکانـی خودواطرافیانشـانم یسـازند .کسـی کهاحسـاستعلق
جدیـد پدیـد آمـد .همیـن فضـای مجـازی خـودش در وجـود نـدارد و مقاومـت ایجـاد م یشـود .مـا بایـد نظـام وتعهـدنـداردبـهجامعـ هوآسـی بهایاجتماعـیآنهـم
آموز شوپرورشمانراباتحولیبنیادینبهسمتجامعه نـگاه غیرمتعهدانـه دارد .پشـت سـر بسـیاری از مسـئولان
بخ شهایـیبرایجامعهآسـی بزاشـدهاسـت. برگردانیم.آموز شوپرورشالآندر اختیار جامعهنیست قفسـ ههاییهسـت کـهپراسـتازمطالعاتـی کـهدرحوزۀ
کارکردهـایفرهنگـیمـاضعیـفاسـتوبههمیـندلیل، و نا کارآمـد بـدل شـده کـه وع بـماهًلنههـیاـدچ کیممنکـفعیـبـله،جخانمثـعـیۀ آسـی بهای اجتماعـی صـورت گرفتـه .امـا هی چوقـت از
خرد هفرهن گهایـیازبیـرونم یآینـدواثرگـذارم یشـوند، مـاوحوز ههـایاجتماعـی ربهیطـ چکی بدـاهماازیاـیننتهاحاقسیتقـفاادتهنو مشدطاهلوعـهارگتز نسدیااشـستهتگوذاعرم یدتهـ ًاا
مثـل همیـن خرد هفرهنـگ پوشـش .فرهنـگ اصیـل مانم یکند.مسئولی تپذیریاجتماعیرامابایداز کجا
مـا پوششـی اسـت کـه مـردم سـنتی و عـادی دارنـد؛ شروع کنیم؟مبنایآنخانوادهاست،اماچرام یگوییم سـلیق هایبـودهاسـت.ازایـن گذشـتهسیاسـ تگذار یها
امـا ایـن پوشـ شهای جدیـد جـزء فرهنـگ نیسـت و آموز شوپـرورش؟چـونمـاراهدیگـرینداریـمجـزاینکـه زمانـی انجـام م یشـود کـه دیگـر دچـار آسـیب جـدی
خرد هفرهنـگ اسـت و ک مکـم در جامعـه رشـد م یکنـد. والدیـن نسـل آیند همـان را از طریـق آموز شوپـرورش شد هایم.متأسفانهدرحوزۀآسی بهایاجتماعیهی چگاه
امـروزه خرد هفرهن گهایـی مثـل پوشـیدن لبـاس پـاره مسئولی تپذیرتربیت کنیم.بابخشنامهودستورالعمل قائلبهپیشگیرینبودهونیستیم.ماجامع هایبامدل
در جامعـه رشـد م یکنـد .ایـن نشـان م یدهـد مـا در وبرخوردهـایآمرانـهب ههی چوجهنم یتوانیممسـئولیت طبییاسنتیهستیم.یعنیمنتظریمآسیبیپدیدبیاید
کارکردهـای فرهنگ یمـان ضعیـف عمـل کردیـم .جالـب اجتماعـی ایجـاد کنیـم .مسـئولیت اجتماعـی یـک بـاور وجامعهدرگیرشود؛بعدتازهم ینشینیمواتاقفکرهایش
اینجاسـت کـه خرد هفرهنـگ بـه ارزش تبدیـل م یشـود؛ است،اعتقاداست،تعهدیاست کهافرادرادراینحوزه راتشکیلم یدهیم.هزین ههای کلانوزمانزیادیصرف
یمعنـیشـیونخدر.دمهثفلرًاهنجوانگهیـاکهکـهسـامد هیپآیونـدش،اارسزتشمهـماکجنابا هسجـتا تربیـت م یکنـد .مـا الآن خیری ههایـی داریـم کـه افـرادی اتا قهایفکرم یکنیمتاهمینمسـئولانی کهتابهحال
در جمعیاحسـاسخجالت کند؛چونممکناسـتبه ب هصورتداوطلبانهم یروندودر آنجافعالیتم یکنند؛ هیچکارینتوانست هاندبکنندرا هحلیبیابند.جالباست
اوپذیـرشاجتماعـیندهند؛چوننتوانسـتهمانندآ نها ایـن مسـئولی تپذیری اسـت و ایـن فـرد مسـئولیت کهاتا قهایفکرماباحضورمسـئولانیتشـکیلم یشـود
لبا سهایمد لداربپوشـد.پسچیزی کهبرفرهنگاثر اجتماعـی فـردی دارد .یک تیم فوتبـال را در نظر بگیرید. کـهسا لهاسـتمدیرنـدوبـامدیریتآ نهااینآسـی بها
م یگـذارد کارکـردضعیـففرهنگـی،رفـعتکلیـف کـردندر ت کتـک بازیکنـان در ایـن تیـم ،طبـق چیـزی کـه مربـی ایجـاد شـده اسـت .بعـد دوبـاره همی نهـا را م یآوریـم و
حـوزۀفرهنـگوورودخرد هفرهن گهاسـت.در ایـنسـه تعییـنم یکنـد،مسـئولیتاجتماعـیفـردیدارنـد.ا گـر م یگوییـمحـالا فکـر کنید کـهبایدچـه کار کنیـم.علائمو
دههمتأسفانههموارهتکلیفراازسرخودمانباز کردیم؛ هرفردنقشـشراب هخوبیایفا کند،آنوقتمسـئولیت نسـشـاانل هپیهـایشبآسشــیکاارریشاـزآدهسـبـیودب؛هماثا ًیلا کجاترمشانعاسیـادهنیبایپانسـزدهت
تیعکناـلیـیسفـفعرهینکگردییـوماررزفتشـارمهنادیکقنیهــرم؛یموثبا ًلیثدرمـمروراردجمایاگهـزویارنه اجتماعی گروهیشـکلم یگیرد؛پسبنیانمسـئولیت
گروهـی نشسـتند و بـرای کل کشـور و فرهنـگ جامعـه اجتماعی گروهی،مسـئولیتاجتماعیفردیاسـت.در سـال پیـش دربـارۀ طالق هشـدار دادنـد .خـود مـا پنـج
تصمیـم گرفتنـدو گفتنـدماهـوارهممنـوع!بـارسـانه کـه طول هشـت سـال دفاع مقدس ،مسئولیت اجتماعی را سـالپیشاعلام کردیمنوعیسـونامیدرموضوعروابط
نم یشودجنگید؛چونرسانهراهشراپیدام یکندوورود م یشددر میانهمۀافرادجامعهدید.زنانمادر پشت پجینشـسـگییردریحـشـاولد؛اشـمـکاهلنـگروفزتـمسنـائسوـلاتناوایصــرانربادیاـرنـد کدنکـتـهراولل ًوا
م یکند.بایدبراسـاستجربهثابتشـدهباشـد کهرسـانه جبهـه ،در حوز ههـای امـداد و درمـان و در حوز ههـای
