Page 33 - ประวัติศาสตร์การสงคราม

31

สงครามคราวเสยี กรงุ ศรอี ยุธยา ครั้งท่ี 2 (พ.ศ.2310)
สาเหตุ จากหลักฐานหลายฝ่ายระบุตรงกัน พม่าเข้ามาตีไทยครั้งนี้เพราะเห็นไทยอ่อนแอในด้านการ

ต่อสู้จึงถือโอกาสมาตีกรุงศรีอยุธยา โดยมีความมุ่งหมายที่จะปล้นเอาทรัพย์จับเชลยเป็นประการสำคัญ
พระเจ้ามงั ระกษตั ริย์พมา่ ให้เนเมียวสหี บดียกกองทัพเข้ามาทางเมืองเชยี งใหม่

ภูมปิ ระเทศ
ทางเหนือ จากเชียงใหม่ทั้งทางบกและทางเรือใช้เส้นทางเคลื่อนที่เชียงใหม่ - ตาก - กำแพงเพชร–
นครสวรรค์ ทางเรือใชแ้ ม่น้ำปิง และแม่น้ำเจ้าพระยา – พระนครศรีอยุธยา
ทางตะวนั ตก ด่านเจดยี ส์ ามองค์จากเมาะตะมะ แล้วเดนิ บกขา้ มแม่น้ำสะกวิก – แม่นำ้ กษัตริย์ ข้าม
ภูเขาเข้าแดนไทยด่านเจดีย์สามองค์มาลำน้ำแควน้อยเป็นภูมิประเทศยากลำบาก เป็นป่าและภูเขาสูงชันลับ
ซับซ้อน อากาศหนาวเย็น ฤดูร้อนอากาศร้อนจัดแห้งแล้ง กรุงศรีอยุธยา เป็นเมืองที่แม่น้ำ 3 สายล้อมรอบ
เจ้าพระยา ลพบุรี ป่าสัก เป็นที่โล่งพื้นการยิงดี ถูกล้อมง่ายรบยืดเยื้อยาวนานอดตาย ใช้น้ำหลากเป็นอาวุธ
สำคัญหาพมา่ ขา้ ศกึ อยูไ่ ม่ไดถ้ อยหนีไป
การปฏิบัติการรบ
ขั้นที่ 1 กองโจรปล้นสะดมหัวเมอื งต่าง ๆ ม.ิ ย. 2308 พม่าส่งกำลงั เขา้ ปล้นสะดม ดงั น้ี
ทางเชียงใหม่ เนเมียวสีหบดีให้ฉันกงไบ นำกำลังล่วงหน้า 5,000 คน เคลื่อนกำลังจากเชียงใหม่ลง
มาทางใต้ – เมอื งตากเพียงแหง่ เดียวที่ทำการรบ เม่ือยึดไดแ้ ลว้ ลงมากำแพงเพชรและนครสวรรค์ ท้ังสองเมือง
ไม่มใี ครสู้ เพราะเจา้ เมอื งถูกเกณฑเ์ ขา้ มารกั ษากรุง จงึ ต้ังฐานกองโจรทำการปลน้ สะดมทีเ่ มืองกำแพงเพชร และ
นครสวรรคท์ างด่านเจดียส์ ามองค์ มงั มหานรธาใหเ้ มขะระโง นำกำลงั ส่วนหนา้ 5,000 คน เคล่อี นท่เี ข้าทางด่าน
เจดีย์สามองค์เข้ามาถึงเมืองกาญจนบุรีปะทะกับกองกำลังพระพิเสนทรเทพเจ้ากรมตำรวจมีกำลัง 3,000 คน
รักษาเมืองอย่พู มา่ มากกว่าจงึ ตีกองกำลงั พระพิเสนทรเทพแตกยับเยนิ แลว้ เคล่อื นทเ่ี ข้ามาถึงลำน้ำราชบุรี วาง
กำลังตำบลลูกแก ตำบลตอกกละ และข้ามฝากมาตงั้ ที่ดงรงั หนองขาวอีกแห่ง พมา่ ยกมาคร้งั นี้ได้เก็บสินทรัพย์
สมบัติ จับผู้คนทั้งเด็กผู้ใหญ่ชายหญิงเป็นเชลยส่งไปเมืองพม่า บ้านเรือนทรัพย์ใดไม่ต้องการก็เผาทำลายเสยี
ฝา่ ยไทยตามรายทางบางแหง่ กต็ อ่ สู้ บางแห่งก็อ่อนนอ้ ม แต่หลบหนเี ขา้ ป่ามาก
ฝา่ ยไทยเหน็ ว่าพมา่ เข้ามาคราวนีเ้ ป็นเพียงกองโจรปลน้ สะดมตามหัวเมืองจงึ เตรยี มกำลังรวมไว้ต่อสู้
ที่พระนครเป็นท่มี ัน่ สำคัญ ฝา่ ยพม่าเม่ือตัง้ ฐานกองโจรเสร็จแล้ว ทางเหนือเทย่ี วปลน้ ทรัพย์จับเชลยแขวงเมือง
นครสวรรค์ถงึ เมอื งอนิ ทร์เมอื งพรหม ทางทศิ ตะวนั ตกเท่ยี วปล้นทรพั ยจ์ บั เชลยราชบรุ ี เพชรบรุ ี สพุ รรณบุรี ฝ่าย
ไทยมิไดค้ ิดวา่ พมา่ จะรุกเข้าไปถึงพระนคร
การปฏิบัติของฝ่ายไทย ไม่เห็นกองทัพพม่ายกมา ได้ยินแต่ข่าวการปล้นสะดม และหัวเมือง
พิษณุโลกก็ยังไม่ได้เสียแกพ่ ม่าจึงให้พระยาพิษณุโลกกลับไปเกณฑ์ทพั หวั เมืองเหนือตพี ม่าแล้วจัดกำลังในกรุง
ออกไปตีพมา่ 2 ทิศทาง

ทางทิศเหนอื พระยาธเิ บศรบ์ ริวตั ร เป็นแม่ทัพทำการรบอย่างไรไมป่ รากฏ
ทางทิศตะวันตก จดั ทัพบก ทพั เรอื ไปรบกบั พมา่ ท่ีราชบรุ ี ทพั บกถึงตำบลตำหรุ ทัพเรือถงึ บางกงุ้
ใต้ราชบุรี พมา่ เขา้ ตีแตกพ่ายไลต่ ามถงึ ธนบรุ เี ทีย่ วปล้นยึดทรพั ยแ์ ล้วกลบั ราชบรุ ี มไิ ดต้ ีเมืองธนบรุ ี กรุงศรีฯ เห็น