Page 31 - ประวัติศาสตร์การสงคราม

29

ของ้าว สมเด็จพระนเรศวรเบี่ยงพระองค์หลบทันถูกแต่พระมาลาหน้าขาดวิ่นไป พอเจ้าพระยาไชยยานุภาพ
สะบัดหลุดแล้วกลับฐานได้ล่างแบกถนัดรุนเอาพลายพัทธกอหัวเบนไป สมเด็จพระนเรศวรก็จ้ว งฟัน
ดว้ ยพระแสงของ้าวถกู พระมหาอปุ ราชาท่ีไหล่ขวาขาด จบสิน้ พระชนมอ์ ยูก่ ับคอช้าง

สมเด็จพระเอกาทศรถก็ได้ชนช้างกับเจ้าเมืองจาปะโร (พี่เลี้ยงพระมหาอุปราชา) ฟันเจ้าเมอื งจาปะโร
เสียชีวิตเช่นกัน บรรดาเจ้าพระยาเมอื งหงสาวดีเห็นพระมหาอุปราชาเสียทีถูกฟนั ต่างก็กรูกันเข้ามาช่วยแกไ้ ข
ใช้ปืนระดมยิงตัวสมเด็จพระนเรศวรที่พระหัตถ์ถึงบาดเจ็บ และถูกนายมหานุภาพควาญช้างพระที่น่ัง
กับหมื่นภักดีศวร กลางช้างของสมเด็จพระนเรศวรเสียชีวิตทั้ง 2 คน ขณะนั้นกำลังกองทัพของพระยา
สีหราชเดโชชัย และกองทัพเจ้าพระยามหาเสนาตามไปทัน จึงเข้าทำการรบแก้กันนำสมเด็จพระนเรศวรและ
พระเอกาทศรถออกมาพน้ จากกองทัพข้าศึกได้ บรรดาเจ้าพระยาหงสาวดีกำลังตกใจเพราะมหาอุปราชาผ้เู ป็น
จอมทัพสิ้นพระชนม์ มิได้คิดจะทำการรบต่อไปต้องการรวบรวมพลแล้วกลับค่ายเดิม ก็พากันหยุดยั้งอยู่เฉยๆ
กองทัพ หงสาวดีแตกยบั เยินแต่เพียงทัพเดยี ว ทัพอื่นมิไดแ้ ตกด้วย ฝ่ายสมเด็จพระนเรศวร เห็นว่าข้าศกึ ชะงกั
งันอยากจะตใี ห้แตกยับเยินไป แต่กำลังของกองทัพเสด็จไปเวลานั้นมีน้อยก็จนพระราชหฤทัย จึงจำต้องเสด็จ
กลับก่อน พวกกองทัพหงสาวดีรวบรวมกำลังพลได้แล้วก็เชิญพระศพพระมหาอุปราชาเสด็จทัพกลับ
หงสาวดี สมเดจ็ พระนเรศวรทรงระแวงกองทัพขา้ ศกึ ท่จี ะเคลื่อนมาจากทางเหนอื จงึ มิไดไ้ ล่ตดิ ตาม

พระเกียรติเลือ่ งลือไปทัว่ ทุกทิศ สมเดจ็ พระนเรศวรมชี ัยในการยทุ ธหัตถีคร้ังนี้ พระเกียรติยศเล่อื งลอื ไป
ท่ัวประเทศด้วยเหตุนสี้ มเดจ็ พระนเรศวรจงึ ทรงโปรดให้สร้างพระเจดยี ์ข้ึนองค์หน่งึ ตรงทีซ่ งึ่ ชนช้างกับ
พระมหาอุปราชาตามเยี่ยงอย่าง พระเจ้าอภัยทุษฐคามณี ได้ทรงสร้างเจดีย์ในลังกาทวีป ตรงที่ทำยุทธหัตถี
กับพระเอฬาระทมิฬ ซึ่งเรื่องปราบกบฏในหนังสือมหาวงศ์ พระเจดีย์ปรากฏอยู่วัดฐานได้กว้างด้านละ 10 วา
สูงตลอดยอดเดมิ 20 วา ราษฎรเรียกตำบลนว้ี า่ ดอนเจดีย์ อยูห่ า่ งหนองสาหร่ายราว 100 เส้น (1 วา/2 เมตร,
20 วา/1 เสน้ ) ดังปรากฏทกุ วนั น้ี

- ชา้ งพระท่นี ่ังทชี่ นะศกึ กพ็ ระราชทานช่อื วา่ “เจา้ พระยาปราบหงสาวดี”
- พระแสงของ้าว ที่ทรงประหารพระมหาอุปราชา ก็ทรงได้พระนามว่า “เจ้าพระยาแสนพลพ่าย”
ถอื ว่าเปน็ พระแสงศกั ดิ์สทิ ธ์สิ ำหรับพระเจ้าแผน่ ดนิ ทรงพระคชาธารในรชั กาลหลังๆ สบื ตอ่ มา
- พระมาลา ซง่ึ สมเด็จพระนเรศวรทรง ก็ปรากฏนามวา่ “พระมาลาเบ่ยี ง” จนตราบทกุ วันน้ี
ผลจากการรบ
1. ไทยมชี ยั ชนะเด็ดขาด แมท่ พั ใหญ่ตายในท่ีรบ ทำให้พม่าเกรงกลัวไม่กล้ารกุ รานไทยไปอีกนาน
2. สมเด็จพระนเรศวร และสมเด็จพระเอกาทศรถไดร้ บั พระเกยี รติย่ิงใหญ่
3. สมเด็จพระนเรศวรโปรดให้สร้างพระเจดีย์ยุทธหัตถีเป็นที่ระลึกในชัยชนะครั้งนั้นที่ดอนเจดีย์
สพุ รรณบรุ ีกบั สรา้ งเจดีย์ชยั มงคลข้นึ ทีวัดปา่ แก้ว ซง่ึ พระพนรตั น์ (วนั ) พระอาจารยข์ องสมเด็จพระนเรศวรเป็น
เจ้าอาวาส ตอ่ มาเรียกชอื่ นั้นว่า วัดใหญช่ ัยมงคล ตามชื่อพระเจดีย์
5. กองทพั ไทยมีจิตใจรกุ รบพร้อมแกแ้ คน้ ท่ีพม่าบกุ รุกไทย