Page 8 - ประวัติศาสตร์การสงคราม
P. 8
6
การปกครองส่วนกลาง
(พระมหากษตั รยิ )์
ฝา่ ยทหาร ฝา่ ยพลเรอื น
เจ้าพระยามหาเสนาบดี เจ้าพระยาจักรีศรีองครกั ษ์
(สมุหพระกลาโหม) (สมุหนายก)
กองทพั ตา่ ง ๆ เสนาบดี จตสุ ดมภ์
กองฝกึ ทหารตา่ ง ๆ
กองอาสาตา่ ง ๆ
สุรสั วดี(สสั ดีปจั จุบนั )
นครบาล ธรรมาธิกรณ์ โกษาธิบดี เกษตราธิการ
(กรมเมือง) (กรมวงั ) (กรมพระคลงั ) (กรมนา)
2. สมัยสมเด็จพระรามาธบิ ดีท่ี 2 พระราชโอรสสมเด็จพระบรมไตรโลกนารถเมือ่ ปี พ.ศ. 2039 ไดม้ ี
พระราชกรณียกจิ ดังน้ี
ก. ทรงรวบรวมตำราพชิ ยั สงคราม
ข. ทรงทำสารบญั ชี คือตั้งกรมพระสรุ สั วดี เปน็ ผู้ทำบญั ชที ง้ั ทหาร และพลเรอื น
ค. การทำพิธีตามหัวเมือง มีตำแหน่งสัสดีประจำอยู่ทุกเมือง ตำแหน่งขุนพล ขุนมหาดไทย
มีตามมณฑล มณฑลจงึ ต้องจัดกองทัพเอง เรยี กว่าทำพิธที ุกหวั เมอื ง เพอ่ื ตรวจสอบความพร้อมรบของกำลังพล
สมัยน้มี โี ปรตเุ กสเข้ามาเมืองไทย ไทยจึงรับปนื ไฟและวิชาทหารจากฝรัง่ เป็นครัง้ แรก และเป็นครั้ง
แรกทม่ี ีฝร่ังอาสาไปรบกบั ไทยเม่ือคราวตเี มอื งเชยี งกราน
ตำราพชิ ัยสงคราม โปรดเกล้าใหจ้ ัดทำตำราพชิ ัยสงครามขึ้นมีสาระสำคัญดงั นี้
- อบุ ายการสงคราม - วิธกี ารจดั กระบวนทัพ - การตง้ั คา่ ย
- ยทุ ธศาสตร์และยุทธวธิ ี - การยกทัพ - การดำเนนิ กลยทุ ธ์
กรมพระสุรัสวดี มหี นา้ ทจ่ี ัดทำบญั ชีไพรพ่ ลฝ่ายทหารและพลเรือนท่ีสังกัดเจ้านายและขุนนางท่ีเป็น
มูลนายหรือ กรมกองต่างๆ บัญชีน้ีเรียกว่า “บัญชีหางว่าว” จุดประสงค์เพื่อสะดวกในการเรยี กคนเข้ากองทัพ
ควบคุมให้มีการขึ้นทะเบียนไพร่พลให้ถูกต้อง แจกจ่ายกำลังพลไปตามกรมกองและพิจารณาคดีเกี่ยวกับการ
ข้นึ สังกัดของไพร่ ไพรห่ ลวง ท่ีหนีการขึ้นทะเบยี นเปน็ ตน้
