Page 34 - นาวิกศาสตร์ มีนาคม ๒๕๖๒
P. 34
�
ั
ทรงสร้างวัดและต้งพระประธานหันหน้าเข้าทางตาหนัก เคยเป็นพระนิเวศน์มาก่อน วัดวงศมูลวิหาร จึงถูกรายล้อม
ี
ั
ท่ประทับ จึงทรงให้ย้ายพระประธานไปต้งประดิษฐาน ด้วยที่ท�าการของทหารเรือและโรงงาน
ทางด้านแปตามความยาวของอุโบสถ แล้วดัดแปลง
ประตูทางเข้าใหม่ให้อยู่ด้านตรงข้ามพระประธาน
จึงกลายเป็นว่าอุโบสถหันด้านหน้าไปทางทิศเหนือ
ู
่
ิ
้
ั
้
ั
่
ื
ส่วนเสนาสนะและสงปลกสรางอน ๆ ของวด คงยงสราง
ไม่แล้วเสรจทงหมด เม่อพระองค์เจ้าประยงค์
้
ื
็
ั
ั
ิ
็
กรมขุนธิเบศร์บวร ส้นพระชนม์ ในสมยพระบาทสมเดจ
พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้า
โปรดกระหม่อมให้ พระองค์เจ้ายุคันธร กรมหม่น
ื
ิ
อนันตการฤทธ์ พระอนุชาต่างพระมารดาของพระองค์เจ้า พ.ศ. ๒๔๕๙ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยา
ิ
ี
ั
ประยงค์ กรมขุนธิเบศร์บวร ไปประทบทพระนเวศน์ วชิรญาณวโรรส ทรงขอพระราชทานพระบรม
่
แห่งน้และให้เป็นแม่กองสร้างวัดต่อจนเสร็จ ราชานุญาตพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ี
ื
แล้วพระราชทานช่อวัดว่า “วัดวงศมูลวิหาร” รัชกาลท่ ๖ ให้ถอนพระสงฆ์ท่จาพรรษา ณ วัดวงศมูลวิหาร
ี
�
ี
ั
ื
ั
เป็นพระอารามหลวงช้นตรีชนิดสามัญ จนกระท่ง ไปสมทบวัดอ่น และให้กระทรวงทหารเรือดูแลรักษา
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว วัดเป็นสมบัติของพระพุทธศาสนาอยู่อย่างเดิม
รัชกาลที่ ๕ ได้มีประกาศเขตที่ดินของวัด ตามประกาศ เสนาสนะท่สามารถร้อไปวัดอ่นได้ให้ย้ายไป ส่วนอุโบสถ
ี
ื
ื
ี
�
พระราชทานวิสุงคามสีมาวัดวงศมูลวิหาร ปรากฏ ให้เป็นท่ไหว้พระ สวดมนต์และทาพิธีในการพระศาสนา
ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๒ จุลศักราช ๑๒๓๗ แต่ไม่ให้ใช้ในท่เสียความเคารพ เนื่องจากทรงพิจารณาว่า
ี
(พ.ศ. ๒๔๑๘) วิสุงคามสีมา คือ เขตที่พระมหากษัตริย์ วัดทรุดโทรมมาก ทหารเรือโอบล้อมอยู่สามด้าน
พระราชทานแก่สงฆ์เพื่อใช้เป็นที่สร้างอุโบสถ ต้งอยู่ในท่ไม่เป็นสาธารณะ และพัฒนาวัดได้ยาก
ี
ั
ต่อมา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซ่งพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ึ
ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สร้างอู่เรือ พระราชทานพระบรมราชานุญาต วัดวงศมูลวิหาร
ขนาดใหญ่ข้นบริเวณทิศใต้วัดระฆังโฆสิตาราม จึงส้นสภาพไป เหลือเพียงอุโบสถหลังเดียวในปัจจุบัน
ิ
ึ
ี
โดยปรับจากอู่ดินเป็นอู่ไม้ เพ่อรองรับการซ่อมบารุงเรือท่ม ี อย่างไรก็ตาม อุโบสถวัดวงศมูลวิหารท่เหลืออยู่
ื
�
ี
ี
ึ
ิ
�
จานวนมากข้น และพระราชทานท่บริเวณพระนิเวศน์ ยังคงมีศิลปวัตถุและส่งทรงคุณค่าอีกหลายช้น
ิ
ื
�
ื
ี
ื
จนถึงอู่เรือให้แก่กรมทหารเรอ เพ่อสร้างท่ทาการ หลายเร่อง ให้ผู้สนใจได้ศึกษาและเรียนรู้ ได้แก่ พุทธศิลป์
่
ู
ั
ี
ของกรมทหารเรือ อู่เรือหลวง รวมท้งโรงงาน ของพระประธาน ลวดลายศิลปะทบานประตหน้าต่าง
�
โดยเสด็จพระราชดาเนินไปทรงเปิดอ่เรือหลวง ซุ้มปูนปั้นท่กรอบประตูหน้าต่าง รูปลักษณะ
ี
ู
ี
ื
เม่อวันท่ ๙ มกราคม พ.ศ. ๒๔๓๓ และได้โปรดเกล้า ของครุฑจับนาคด้านบนกรอบประตูทางเข้า ลักษณะ
�
ี
ิ
โปรดกระหม่อมให้สร้างกาแพงบริเวณท่เป็น ของใบเสมารอบอุโบสถ ตลอดจนสงโตจน จานวน
ี
�
�
�
พระนิเวศน์ มีใบเสมาเหนือกาแพงหมายไว้เป็นสาคัญว่า ๓๐ ตัว ที่คาบลูกแก้วไว้ในปาก
นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๓ ประจำ�เดือน มีน�คม ๒๕๖๒ 33
