Page 26 - Punjab Times April 2019 Baisakhi Special Edition
P. 26

26
           26
           26 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b, f;vBh, ngq?b  2019
           26 gzikp NkJhw , f;vBh, ngq?b
           26 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ngq?b, f;vBh, ngq?b
                                                                                                     e?B/vk L 16 w"sK bJh f zw/tko gzikphzw/tko gzikph
                                                                                                     e?B/vk L 16 w"sK bJh f
                                                                                                     e?B/vk L 16 w"sK bJh f zw/tko gzikph
                                                                                                     e?B/vk L 16 w"sK bJh fzzw/tko gzikphzw/tko gzikph
              jhdh fdt;- s?n ;w/A s'A gfjbK fdZsh
              jhdh fdt;- s?n ;w/A s'A gfjbK fdZsh
              jhdh fdt;- s?n ;w/A s'A gfjbK fdZsh
           Sjhdh fdt;- s?n ;w/A s'A gfjbK fdZshjhdh fdt;- s?n ;w/A s'A gfjbK fdZsh                   e?B/vk L 16 w"sK bJh f
                                                                                                        NoZe vokJhto B{z 8 ;kb dh i/b
                                                                                                        NoZe vokJhto B{z 8 ;kb dh i/b
                                                                                                        NoZe vokJhto B{z 8 ;kb dh i/b
                                                                                                        NoZe vokJhto B{z 8 ;kb dh i/b
                                                                                                        NoZe vokJhto B{z 8 ;kb dh i/b
                  rJh ;h
                  rJh ;h  jhd Grs f;zx B{z cK;hjhd Grs f;zx B{z cK;h
                  rJh ;h
                  rJh ;h  jhd Grs f;zx B{z cK;h
                  rJh ;h Sjhd Grs f;zx B{z cK;hjhd Grs f;zx B{z cK;h
                                                                     EK i/H ghH ;Kvo; B{z r'bh dk fBSkBk
                                                                     pDkfJnk.
                                                                        n;?Apbh 'u pzp ;[ZNDk-u pzp ;[ZNDk-
                                                                        n;?Apbh  u pzp ;[ZNDk-u pzp ;[ZNDk-
                                                                        n;?Apbh
                                                                        n;?Apbh  u pzp ;[ZNDk-
                                                                        n;?Apbh
                                                                        1929 B{z e/Ado n;?Apbh d/ ;?ANob
                                                                     jkb 'u Grs f;zx ns/ pN[e/Sto dZs
                                                                     B/ Bebh pzp ;[ZN/ ns/ fJBebkp
                                                                     fzzdkpkd d/ Bkno/ bkJ/. n;?Apbh 'u pzp
                                                                     ;[ZND d"okB T[j T[ZE' GZi/ BjhA ns/ ;r'A
                                                                     frqcsko d/ fdZsh ;h.
                                                                        cK;h dh ;
                                                                        cK;h dh ;
                                                                        cK;h dh ;zk-k- k-k- k-
                                                                        cK;h dh ;
                                                                        cK;h dh ;
                                                                        frqcskoh s'A pknd T[BQK B{z ndkbs
                                                                     'u g/S ehsk frnk, fiZE/ 7 nes{po
                                                                                                      UBNkohU (fpT{o') 6 ngq?b, 2018 B{z jkJht/n 355, fBgkftB B/V/ tkgo/ pZ;
                                                                     1930 B{z Grs f;zx, okir[o{ ns/ ;[yd/
                                                                                                   jkd;/  'u ndkbs tZb'A gzikph NoZe vokJhto B{z d'Sh eoko fdZsk frnk j?.
                                                                     t B{z cK;h dh ;zk ;[DkJh rJh ;h. cK;h
                                                                                                   w?bc'oN ;{pkJh ndkbs B/ gzikph NoZe vokJhto B{z 8 ;kb i/b dh ;zk ;[DkJh j?.
                                                                     dh skohe 24 wkou 1931 s?n ehsh
                                                                                                   i;ehos f;zx f;ZX{ (30) fijVk fe gzikph NoZe vokJhto j?, 6 ngq?b, 2018 B{z
             ibzXo (fpT{o') d/S dh nkzkdh bJh  dh w[ZYbh f;Zfynk bkfJbg[o d/ gqkfJwoh  rJh ;h go b'eK dh GhV s'A vofdnK
                                                                                                   nkgD/ NoZe b'v eoB bJh ;;e?utB ik fojk ;h ns/ o;s/ 'u T[; dh NZeo jkeh
          ezw eoB dk nfijk zipk oZyD tkbk  ;e{b s'A gqkgs ehsh ns/ pknd dh  nzro/iK B/ T[BQK B{z fJZe fdB gfjbK
                                                                                                   Nhw B{z fbik ojh pZ; Bkb j' rJh. jkd;k fJzBk ipodSs ;h fe fJ; 'u 16 b'eK
          Sjhd-J/-nkzw ;odko Grs f;zx ns/  gVQkJh 1916-17  'u bkj"o ;e{b  'u  23 wkou 1931 dh  Skw 7H30 ti/
                                                                                                   dh w"s j' rJh ;h idfe 13 zywh j' rJ/ ;B.
          T[; d/ ;kEhnK okir[o{ ns/ ;[yd/t B{z  dkybk fbnk. Grs f;zx B/ nzro/ih,  cK;h dh ;zk d/ fdZsh rJh. cK;h d/D
                                                                                                      w?bc'ov ndkbs d/ iZi B/ nkfynk fe i;ehos jkd;/ tkb/ fdB ekch s/z
          23 wkou, 1931 B{z cK;h fdZsh rJh  T[od{, ;z;feqsh , r[ow[Zyh , fjzdh ns/  s'A gfjbK T[BQK B{z nkyoh fJZSk g[ZSh sK
                                                                                                   ocsko 'u NoZe ubk fojk j? ns/ T[; B/ ;Ve 's/ bZr/ ;kJhB p'ov 's/ fbyh ;ghv
          ;h. T[BQK B{z cK;h d/D  's/ i/b 'u pzd  pzrkbh GkSktK 'u uzrh w[jkos jkf;b  fszBK dh rb/ bZrDk dh fJZSk g{oh ehsh
                                                                                                   fbwN tZb th fXnkB Bk fdZsk. fi; s'A pknd nukBe fJzBk tZvk jkd;k tkgo
          ;ko/ e?dhnK dhnK nZyK  'u sK nZEo{  eo bJh ;h.             ns/ jZ;d/ j'J/ fJBebkp fizdkpkd d/
                                                                                                   frnk. fJ; ;kb iBtoh B{z ;[DtkJh d"okB iZi B/ fejk fe jkd;/ tkb/ fdB T[j
                                              nk kdh bJh gq/fos-kdh bJh gq/fos-
                                              nk kdh bJh gq/fos-
                                              nk
          nk rJ/ ;B go pkeh eowukohnK dhnK    nk                     Bkno/ brkT[Ad/ j'J/ cK;h d/ oZ;/ rbK
                                              nkzkdh bJh gq/fos-kdh bJh gq/fos-
                                                                                                   NoZe 86 s'A 96 gqsh xzN/ dh ocsko Bkb NoZe ubk fojk ;h. fJ; 's/ i;ehos B/
          o{jK sZe ezp rJhnK ;B. cK;h s'A  ifbQnktkb/ pkr d/ y{Bh ;ke/ B/  'u gk bJ/.
                                                                                                   w[nkch wzrd/ j'J/ fejk ;h fe, 'w?A w[nkch wzrdk j? ns/ w?A nkgD/ nkg B{z fJ; jkd;/
                                                                        nkyoh fuZmh-
          gfjbK th Sjhd Grs f;zx ns/ T[; d/  ;odko Grs f;zx d/ wB 's/ fJzBk v{zxk  nkyoh fuZmh-
                                                                        nkyoh fuZmh-
                                                                        nkyoh fuZmh-
                                                                        nkyoh fuZmh-
                                                                                                   dk d'Sh wzBdk jK. w?B{z jkd;/ s'A e[M ;fezNK pknd gsk bZrk ;h fe T[; dk NoZe
          ;kEh w[;eok oj/ ;B ns/ oZp B{z r[zkfoS  n;o gkfJnk fe T[BQK B/ ifbQnktkb/  cK;h s'A gfjbK Sjhd Grs f;zx B/
                                                                                                   fJe pZ; Bkb NZeok frnk. fi; 'u jkeh Nhw d/ fyvkoh p?m/ ;B.' dZ; dJhJ/ fe
          eo oj/ ;B fe T[j d[pkok fJ; Xosh 's/  pkr dh y{B Bkb fGZih fwZNh b? e/ nkJ/  nkyoh fJZe fuZmh th fbyh ;h, fi; 'u
                                                                                                   fto'Xh fXo d/ tehb tZb'A i;ehos dh vokJhftzr 's/ gkpzdh bkT[D ns/ T[; B{z
          g?dk j' e/ d/S bJh e[opkB j'Dk ukj[zd/  ns/ nkgD/ ewo/ 'u oZy bJh. fJ; y{Bh  Grs f;zx B/ fbfynk, ';kEhU e[dosh
                                                                                                   Gkos fvg'oN eoB dh rZb nkyh ;h, go iZi B/ fJ; 's/ fe;/ th soQK dk e'Jh
          jB. jZ;fdnK-jZ;fdnK  Sjhd Grs  ;ke/ s'A T[BQK d/ wB 'u nzro/ik gqsh  j? fe ihT[D dh fJZSk w/o/ 'u th j'Dh
                                                                                                   c?;bk BjhA ;[DkfJnk.
          f;zx, ;[yd/t ns/ okir[o{ B/ d/S bJh  Bcos dh GktBk g?dk j' rJh. 1921  ukjhdh j?. w?A fJ; B{z b[ekT[Dk BjhA
                                                                                                      fzeo:'r j? fe i;ehos f;zx f;ZX{ ;NZvh thz/ 's/ 2013 'u Gkos s'A e?B/vk
          Sjhd j'J/. nZi th T[BQK dh e[opkBh 's/  'u d;thA dh gVQkJh nZX ftukb/ SZv e/  ukj[zdk jK go w?A fJe Sos 's/ fzzdk ofj
                                                                                                   nkfJnk ;h. gVQkJh d/ Bkb-Bkb T[j gkoNh NkJhw B"eoh th eodk ;h. gVkJh g{oh
          d/S B{z wkD j?.               'Bk-fwbtosB bfjo' 'u ;orow fjZ;k  ;edk jK fe e?d j' e/ iK gkpzd j' e/
                 iBw ns/ f;Zfynk-       b?Dk  S[o{ eo fdZsk. fJ; s'A pknd  Bk ojK. w/ok BK fjzd[;skBh eqKsh dk  j'D s'A pknd 2017 'u T[; B/ fJe SkoN Nq/fBzr e'o; fbnk ns/ T[d'A jh T[; B/
                 iBw ns/ f;Zfynk-
                 iBw ns/ f;Zfynk-
                 iBw ns/ f;Zfynk-
                 iBw ns/ f;Zfynk-
             rZb eod/ jK, nkzkdh dh r[Vsh  1921-22 d"okB B?SBb ekbi bkj"o  gqshe pD u[Zek j?. eqKshekoh dbK d/  ewoShnb NoZe vokJhto dk bkfJ;z; jk;b ehsk. wkou 17, 2018 B{z e?broh
          tkb/ gfotko 'u g?dk j'D tkb/ Sjhd  'u gVQfdnk i?d/t r[gsk ns/ ;[yd/t  nkdoSK B/ w?B{z pj[s T[Zuk u[Ze fdZsk  dh fJe NoZe ezgBh 'u vokJhftzr S[o{ ehsh, fJBQK fdBK 'u T[j nkgD/ ;kEh NoZe
          Grs f;zx dh fi; dk iBw iZN f;Zy  Bkb d';sh j'Jh. 13 wkou 1926 B{z  j?, fJzBk T[Zuk fe fzT[Ad/ ofjD dh ;fEsh  vokJhto Bkb vokJhtoh eodk ;h. go e[M jh ;w/A pknd T[j fJeZbk NoZe 'u
          ;zX{ gfotko ;odko feSB f;zx ns/  Grs f;zx ns/ T[; d/ ;kEhnK B/ B"itkB  'u w?A fJ; s'A T[Zuk BjhA j' ;edk ;h. w/  ;wkB b'v eoB bJh iKdk ;h. go ngq?b, 2018 B{z T[; dh NZeo fJe pZ; Bkb j'Jh
          wksk ftfdnktsh dh e[Zy'A 28 ;szpo  Gkos ;Gk dh ;EkgBk ehsh.  o/ jZ;d/-jZ;d/ cK;h 's/ uVQD dh ;{os
                                                                                                   fi; 'u 16 b'eK dh w"s j' rJh ns/ 13 zywh j' rJ/ ;B. i[bkJh, 2018 B{z g[b;
                                          bkbk bkigs okJ/ dh w"s dk
          1907, uZe Bzpo 105 fgzv pzrk, fibK  bkbk bkigs okJ/ dh w"s dk  'u d/S dhnK wKtK nkgD/ pZfunK d/
                                          bkbk bkigs okJ/ dh w"s dk
                                          bkbk bkigs okJ/ dh w"s dk
                                          bkbk bkigs okJ/ dh w"s dk
                                                                                                   B/ T[; B{z frqcsko eo fbnk ;h ns/ T[; fybkc iKu eoBh S[o{ eo fdZsh ;h. fi;
                                                  pdbk-
          bkfJbg[o (gkfe;skB) 'u j'fJnk. Grs      pdbk-              Grs f;zx dh T[whd eoDrh. fJ; Bkb
                                                  pdbk-
                                                  pdbk-
                                                  pdbk-
                                                                                                   s'A pknd wko/ ns/ zywh j'J/ b'eK d/ gfotkoe w?ApoK B/ i;ehos B{z ;ys s'A ;ys
          f;zx dk iZdh fgzv yNeV BtK  Sfjo  id'A ;kJhwB efwSB 30 nes{po  nkzkdh bJh e[opkBh d/D tkfbnK dh
                                                                                                   ;zk fdtkT[D dh wzr ehsh ;h. ndkbs 'u uZb ojhnK ;[DtkJhnK s'A pknd T[;
          (gzikp) 'u ;fEs j?, fi; dk BK pdb  1928 B{z bkj"o gj[zfunk sK T[; d/ fybkc  frDsh fJzBh tZX ikt/rh fe eqKsh B{z
                                                                                                   B{z e'oN B/ fJj jkd;/ dk d'Sh wzBd/ j'J/ 8 ;kb i/b dh ;zk ;[DkJh j?.
          e/ 'Sjhd Grs f;zx Bro' oZy fdZsk  B"itkB Gkos ;Gk B/ ib{; eZfYnk.  o'eDk w[Sfeb j' ikt/rk. nZi w?B{z
          frnk j?. ;odko noiB f;zx  Sjhd  fJ; d"okB nzro/iK B/ bkmhukoi ehsk  nkgD/ nkg  's/ pj[s wkD j?. j[D sK
          Grs f;zx d/ dkdk ih ;B. pugB 'u  fi; eoe/ bkbk bkigs okJ/ d/ f;o 'u  pj[s p/;poh Bkb nkyoh gqhfynk dh
                                                                                                     fJZE/ b'e gKd/ th ;'Bk s/ yKd/ th ;'Bk
                                                                                                     fJZE/ b'e gKd/ th ;'Bk s/ yKd/ th ;'Bk
                                                                                                     fJZE/ b'e gKd/ th ;'Bk s/ yKd/ th ;'Bk
          dkdh ih Grs f;zx B{z  'GkrK tkbk'  v{zxh ;ZN bZrD ekoB w"s j' rJh. bkbk  T[vhe j?. fJZSk j? fe fJj j'o th B/V/ fJZE/ b'e gKd/ th ;'Bk s/ yKd/ th ;'BkfJZE/ b'e gKd/ th ;'Bk s/ yKd/ th ;'Bk
          efj e/ p[bkT[Ad/ ;h. Sjhd Grs f;zx  ih dh w"s dk pdbk b?D bJh ;ekN dh  nk ikt/.'
                  ngokfXe fgS'eV tkb/ T[whdtkoK B{z
                  ngokfXe fgS'eV tkb/ T[whdtkoK B{z
                  ngokfXe fgS'eV tkb/ T[whdtkoK B{z
                  ngokfXe fgS'eV tkb/ T[whdtkoK B{z
                  ngokfXe fgS'eV tkb/ T[whdtkoK B{z
             nypkoK s/ u?BbK u d/Dk gJ/rk fJ fsjkofsjko
             nypkoK s/ u?BbK
             nypkoK s/ u?BbK u d/Dk gJ/rk fJ fsjko
             nypkoK s/ u?BbK u d/Dk gJ/rk fJ
             nypkoK s/ u?BbK 'u d/Dk gJ/rk fJu d/Dk gJ/rk fJSfsjkofsjko
                                                                     dcso w[Zy u'D nc;o gzikp tZb'A s?n
                                                                     eoe/ T[whdtkoK ns/ f;nk;h gkoNhnK
                                                                     B{z d/ fdZsh ikJ/rh.
                                                                        fJj fJSfsjko f;oc T[BQK
                                                                     T[whdtkoK B{z jh d/D dh b'V j?, fiBQK
                                                                     fybkc e'Jh ngokXe wkwbk ;[DtkJh
                                                                     nXhB j? iK fco nshs ftu fe;/ wkwb/
                                                                     ftu T[BQK B{z ;zk ;[DkJh ik u[Zeh j?.
                                                                     ckow Bzpo-26 nkJhNw Bzpo 5 sfjs
                                                                     fdZs/ rJ/ f;ob/y e/; Bzpo ns/ e/; dh
                                                                     ;fEsh ftu e/; Bzpo ns/ e/; pko/ t/
                                                                     otk d/Dk zo{oh j?. fJ;/ soQK i/eo fe;/
                                                                     T[whdtko tZb'A Bkwzdrh gZso dkyb
                                                                                                     b'eK B{z ;'B/ d/ rfjD/ gkT[D dk S"e sK wB[Zy d/ fJfsjk; s'A T[d'A s'A fojk j?
                                                                     eoB s'A pknd T[; d/ e/; dk ;N/N;
                                                                                                   id'A fJ; uwedh Xks{ B{z bZfGnk frnk ;h go nZi n;h s[jkB{z fJZe nfij/ j'Nb
                                                                     pdb iKdk j? sK fJj T[whdtko dh wozh
                                                                                                   pko/ dZ; oj/ jK fiE/ b'e ;'Bk gk e/ nkT[Ad/ jB ns/ ;'Bk jh yKd/ jB.
                                                                     j? fe T[; B/ BthA ;fEsh pko/ ;pzXs
                                                                                                     d[pJh dk gqf;ZX j'Nb r[zpd nb nop j? i' nkgD/ ;ko/ ftnziBK ftZu ;'B/ dk
                                                                     foNofBzr nc;o B{z ikD{ eotkT[D bJh
                                                                                                   tos'A eodk j?.
                                                                     B'Nhfce/SB eoBk j? iK BjhA. nypkoK
                                                                                                     fJ; j'Nb dk fJzNhohno j't/ iK fJZE'A dk G'iB, ;kfonK T[Zs/ r'bv Bkb gq/w dk
                                                                     ns/ NhHthH u?BbK 's/ ngokfXe fgS'eV
             uzvhrVQ (fpT{o') u'D efwSB tZb'A  ;Gk u'D bVB d/ ukjtkB ngokfXe                       gqGkt ;kc Bzo  nkT[Adk j?. fJZE/ 1790 tor whNo dh 24 e?oN dh r'bv bhc
                                                                     pko/ ikDekoh dk gquko eoB  's/
          ;[gohw e'oN d/ j[ewK w[skpe Bkwzdrh  fgS'eV tkb/ T[whdtkoK B{z Bkwzdrh                   bZrh j'Jh j?, sK G'iB ftZu ;'Bk gkfJnk iKdk j?.
                                                                     nkfJnk youk T[whdtko ns/ ;pzXs  j'Nb  d/ 27t/A cb'o T[Zs/ w"i{d 'r'bv nkB 27' Bkw d/ j'Nb ftZu ekeN/b s'A
          gZso d/ ckow Bzpo 26 ftu ;'X eo  gZso ftu nkgD/ g{o/ ngokfXe
                                                                     gkoNh tZb'A ehsk ikJ/rk ns/ fJ; you/  b? e/ e?g/uhB' sZe ftZu ;'Bk fdykJh d/t/rk. j'Nb  d/ c{v ns/ p/to/i fvgkoNw/AN
          fdZsh rJh j? ns/ u'D bVB d/ ukjtkB  wkwfbnK$ fiBQK wkwfbnK ftu T[BQK
                                                                     B{z th u'D you/ ftu th i'fVnk ikJ/  d/ w?B/io w[skpe,  brioh bkfJc fdykT[D bJh G'iB ftZu ;'B/ dk fJ;s/wkb
          ns/ okiBhse gkoNhnK d/ fJ; ;pzXh  B{z ndkbs tZb'A ;zk ;[DkJh ik u[Zeh
          SzfenK B{z d{o eoB bJh nkw s"o  's/  j?, ;pzXh ckow 26 ftu g{oh ikDekoh  rk. fJj th ;gZSN ehsk frnk j? fe  ehsk iKdk j?.   fJ; Bkb j'Nb B{z gqf;ZXh fwb ojh j? ns/ gqpzXeK B{z T[s;kj fwb
          g[ZS/ iKd/ gqSBK d/ T[so ikoh ehs/ jB  d/Dh gJ/rh ns/ Bkb jh fJj ikDekoh  nypkoK ns/ NhHthH u?BbK 's/ ngokfXe  fojk j?. Bkb jh fJZE/ b'eK dh GhV ftZu th tkXk j'D bZrk j?. w?B/io dZ;dk j? fe
          i' fe efwSB dh t?p;kJhN 's/ T[gbZpX  nypkoK ns/ NhHthH u?BbK okjhA iBsk  fgS'eV pko/ ikDekoh dk gquko eoB  jo wjhB/ fJZe-d' wfjwkB nfij/ nkT[Ad/ jB, i' ;'B/ d/ toe tkb/ e/e nkovo
          jB. gzikp d/ w[Zy u'D nfXekoh vkH  B{z th d/Dh gJ/rh. fiBQK nypkoK ns/  d"okB T[whdtko tZb'A ehs/ rJ/  eod/ jB .
                                                                                                     w?B/io nB[;ko fJ; j'Nb ftZu f;oc c{v ns/ p/to/i nkfJNw ftZu jo ;kb
          n?;H eo[Dk oki{ B/ dZf;nk fe fJ; ;'X  u?BbK  ftu  fJj  ikDekoh  dknftnK d/ ;jh j'D pko/ foNofBzr
                                                                                                   700 rokw s'A finkdk ;'Bk tofsnk iKdk j? .
          nB[;ko j[D b'e ;Gk, oki ;Gk, ftXkB  SgkJh$ubkJh ikDh j?, T[; dh ;{uh  nc;o BjhA g[ZS ;edk.
   21   22   23   24   25   26   27   28   29   30   31