Page 26 - Punjab Times April 2019 Baisakhi Special Edition
P. 26
26
26
26 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b, f;vBh, ngq?b 2019
26 gzikp NkJhw , f;vBh, ngq?b
26 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, ngq?b, f;vBh, ngq?b
e?B/vk L 16 w"sK bJh f zw/tko gzikphzw/tko gzikph
e?B/vk L 16 w"sK bJh f
e?B/vk L 16 w"sK bJh f zw/tko gzikph
e?B/vk L 16 w"sK bJh fzzw/tko gzikphzw/tko gzikph
jhdh fdt;- s?n ;w/A s'A gfjbK fdZsh
jhdh fdt;- s?n ;w/A s'A gfjbK fdZsh
jhdh fdt;- s?n ;w/A s'A gfjbK fdZsh
Sjhdh fdt;- s?n ;w/A s'A gfjbK fdZshjhdh fdt;- s?n ;w/A s'A gfjbK fdZsh e?B/vk L 16 w"sK bJh f
NoZe vokJhto B{z 8 ;kb dh i/b
NoZe vokJhto B{z 8 ;kb dh i/b
NoZe vokJhto B{z 8 ;kb dh i/b
NoZe vokJhto B{z 8 ;kb dh i/b
NoZe vokJhto B{z 8 ;kb dh i/b
rJh ;h
rJh ;h jhd Grs f;zx B{z cK;hjhd Grs f;zx B{z cK;h
rJh ;h
rJh ;h jhd Grs f;zx B{z cK;h
rJh ;h Sjhd Grs f;zx B{z cK;hjhd Grs f;zx B{z cK;h
EK i/H ghH ;Kvo; B{z r'bh dk fBSkBk
pDkfJnk.
n;?Apbh 'u pzp ;[ZNDk-u pzp ;[ZNDk-
n;?Apbh u pzp ;[ZNDk-u pzp ;[ZNDk-
n;?Apbh
n;?Apbh u pzp ;[ZNDk-
n;?Apbh
1929 B{z e/Ado n;?Apbh d/ ;?ANob
jkb 'u Grs f;zx ns/ pN[e/Sto dZs
B/ Bebh pzp ;[ZN/ ns/ fJBebkp
fzzdkpkd d/ Bkno/ bkJ/. n;?Apbh 'u pzp
;[ZND d"okB T[j T[ZE' GZi/ BjhA ns/ ;r'A
frqcsko d/ fdZsh ;h.
cK;h dh ;
cK;h dh ;
cK;h dh ;zk-k- k-k- k-
cK;h dh ;
cK;h dh ;
frqcskoh s'A pknd T[BQK B{z ndkbs
'u g/S ehsk frnk, fiZE/ 7 nes{po
UBNkohU (fpT{o') 6 ngq?b, 2018 B{z jkJht/n 355, fBgkftB B/V/ tkgo/ pZ;
1930 B{z Grs f;zx, okir[o{ ns/ ;[yd/
jkd;/ 'u ndkbs tZb'A gzikph NoZe vokJhto B{z d'Sh eoko fdZsk frnk j?.
t B{z cK;h dh ;zk ;[DkJh rJh ;h. cK;h
w?bc'oN ;{pkJh ndkbs B/ gzikph NoZe vokJhto B{z 8 ;kb i/b dh ;zk ;[DkJh j?.
dh skohe 24 wkou 1931 s?n ehsh
i;ehos f;zx f;ZX{ (30) fijVk fe gzikph NoZe vokJhto j?, 6 ngq?b, 2018 B{z
ibzXo (fpT{o') d/S dh nkzkdh bJh dh w[ZYbh f;Zfynk bkfJbg[o d/ gqkfJwoh rJh ;h go b'eK dh GhV s'A vofdnK
nkgD/ NoZe b'v eoB bJh ;;e?utB ik fojk ;h ns/ o;s/ 'u T[; dh NZeo jkeh
ezw eoB dk nfijk zipk oZyD tkbk ;e{b s'A gqkgs ehsh ns/ pknd dh nzro/iK B/ T[BQK B{z fJZe fdB gfjbK
Nhw B{z fbik ojh pZ; Bkb j' rJh. jkd;k fJzBk ipodSs ;h fe fJ; 'u 16 b'eK
Sjhd-J/-nkzw ;odko Grs f;zx ns/ gVQkJh 1916-17 'u bkj"o ;e{b 'u 23 wkou 1931 dh Skw 7H30 ti/
dh w"s j' rJh ;h idfe 13 zywh j' rJ/ ;B.
T[; d/ ;kEhnK okir[o{ ns/ ;[yd/t B{z dkybk fbnk. Grs f;zx B/ nzro/ih, cK;h dh ;zk d/ fdZsh rJh. cK;h d/D
w?bc'ov ndkbs d/ iZi B/ nkfynk fe i;ehos jkd;/ tkb/ fdB ekch s/z
23 wkou, 1931 B{z cK;h fdZsh rJh T[od{, ;z;feqsh , r[ow[Zyh , fjzdh ns/ s'A gfjbK T[BQK B{z nkyoh fJZSk g[ZSh sK
ocsko 'u NoZe ubk fojk j? ns/ T[; B/ ;Ve 's/ bZr/ ;kJhB p'ov 's/ fbyh ;ghv
;h. T[BQK B{z cK;h d/D 's/ i/b 'u pzd pzrkbh GkSktK 'u uzrh w[jkos jkf;b fszBK dh rb/ bZrDk dh fJZSk g{oh ehsh
fbwN tZb th fXnkB Bk fdZsk. fi; s'A pknd nukBe fJzBk tZvk jkd;k tkgo
;ko/ e?dhnK dhnK nZyK 'u sK nZEo{ eo bJh ;h. ns/ jZ;d/ j'J/ fJBebkp fizdkpkd d/
frnk. fJ; ;kb iBtoh B{z ;[DtkJh d"okB iZi B/ fejk fe jkd;/ tkb/ fdB T[j
nk kdh bJh gq/fos-kdh bJh gq/fos-
nk kdh bJh gq/fos-
nk
nk rJ/ ;B go pkeh eowukohnK dhnK nk Bkno/ brkT[Ad/ j'J/ cK;h d/ oZ;/ rbK
nkzkdh bJh gq/fos-kdh bJh gq/fos-
NoZe 86 s'A 96 gqsh xzN/ dh ocsko Bkb NoZe ubk fojk ;h. fJ; 's/ i;ehos B/
o{jK sZe ezp rJhnK ;B. cK;h s'A ifbQnktkb/ pkr d/ y{Bh ;ke/ B/ 'u gk bJ/.
w[nkch wzrd/ j'J/ fejk ;h fe, 'w?A w[nkch wzrdk j? ns/ w?A nkgD/ nkg B{z fJ; jkd;/
nkyoh fuZmh-
gfjbK th Sjhd Grs f;zx ns/ T[; d/ ;odko Grs f;zx d/ wB 's/ fJzBk v{zxk nkyoh fuZmh-
nkyoh fuZmh-
nkyoh fuZmh-
nkyoh fuZmh-
dk d'Sh wzBdk jK. w?B{z jkd;/ s'A e[M ;fezNK pknd gsk bZrk ;h fe T[; dk NoZe
;kEh w[;eok oj/ ;B ns/ oZp B{z r[zkfoS n;o gkfJnk fe T[BQK B/ ifbQnktkb/ cK;h s'A gfjbK Sjhd Grs f;zx B/
fJe pZ; Bkb NZeok frnk. fi; 'u jkeh Nhw d/ fyvkoh p?m/ ;B.' dZ; dJhJ/ fe
eo oj/ ;B fe T[j d[pkok fJ; Xosh 's/ pkr dh y{B Bkb fGZih fwZNh b? e/ nkJ/ nkyoh fJZe fuZmh th fbyh ;h, fi; 'u
fto'Xh fXo d/ tehb tZb'A i;ehos dh vokJhftzr 's/ gkpzdh bkT[D ns/ T[; B{z
g?dk j' e/ d/S bJh e[opkB j'Dk ukj[zd/ ns/ nkgD/ ewo/ 'u oZy bJh. fJ; y{Bh Grs f;zx B/ fbfynk, ';kEhU e[dosh
Gkos fvg'oN eoB dh rZb nkyh ;h, go iZi B/ fJ; 's/ fe;/ th soQK dk e'Jh
jB. jZ;fdnK-jZ;fdnK Sjhd Grs ;ke/ s'A T[BQK d/ wB 'u nzro/ik gqsh j? fe ihT[D dh fJZSk w/o/ 'u th j'Dh
c?;bk BjhA ;[DkfJnk.
f;zx, ;[yd/t ns/ okir[o{ B/ d/S bJh Bcos dh GktBk g?dk j' rJh. 1921 ukjhdh j?. w?A fJ; B{z b[ekT[Dk BjhA
fzeo:'r j? fe i;ehos f;zx f;ZX{ ;NZvh thz/ 's/ 2013 'u Gkos s'A e?B/vk
Sjhd j'J/. nZi th T[BQK dh e[opkBh 's/ 'u d;thA dh gVQkJh nZX ftukb/ SZv e/ ukj[zdk jK go w?A fJe Sos 's/ fzzdk ofj
nkfJnk ;h. gVQkJh d/ Bkb-Bkb T[j gkoNh NkJhw B"eoh th eodk ;h. gVkJh g{oh
d/S B{z wkD j?. 'Bk-fwbtosB bfjo' 'u ;orow fjZ;k ;edk jK fe e?d j' e/ iK gkpzd j' e/
iBw ns/ f;Zfynk- b?Dk S[o{ eo fdZsk. fJ; s'A pknd Bk ojK. w/ok BK fjzd[;skBh eqKsh dk j'D s'A pknd 2017 'u T[; B/ fJe SkoN Nq/fBzr e'o; fbnk ns/ T[d'A jh T[; B/
iBw ns/ f;Zfynk-
iBw ns/ f;Zfynk-
iBw ns/ f;Zfynk-
iBw ns/ f;Zfynk-
rZb eod/ jK, nkzkdh dh r[Vsh 1921-22 d"okB B?SBb ekbi bkj"o gqshe pD u[Zek j?. eqKshekoh dbK d/ ewoShnb NoZe vokJhto dk bkfJ;z; jk;b ehsk. wkou 17, 2018 B{z e?broh
tkb/ gfotko 'u g?dk j'D tkb/ Sjhd 'u gVQfdnk i?d/t r[gsk ns/ ;[yd/t nkdoSK B/ w?B{z pj[s T[Zuk u[Ze fdZsk dh fJe NoZe ezgBh 'u vokJhftzr S[o{ ehsh, fJBQK fdBK 'u T[j nkgD/ ;kEh NoZe
Grs f;zx dh fi; dk iBw iZN f;Zy Bkb d';sh j'Jh. 13 wkou 1926 B{z j?, fJzBk T[Zuk fe fzT[Ad/ ofjD dh ;fEsh vokJhto Bkb vokJhtoh eodk ;h. go e[M jh ;w/A pknd T[j fJeZbk NoZe 'u
;zX{ gfotko ;odko feSB f;zx ns/ Grs f;zx ns/ T[; d/ ;kEhnK B/ B"itkB 'u w?A fJ; s'A T[Zuk BjhA j' ;edk ;h. w/ ;wkB b'v eoB bJh iKdk ;h. go ngq?b, 2018 B{z T[; dh NZeo fJe pZ; Bkb j'Jh
wksk ftfdnktsh dh e[Zy'A 28 ;szpo Gkos ;Gk dh ;EkgBk ehsh. o/ jZ;d/-jZ;d/ cK;h 's/ uVQD dh ;{os
fi; 'u 16 b'eK dh w"s j' rJh ns/ 13 zywh j' rJ/ ;B. i[bkJh, 2018 B{z g[b;
bkbk bkigs okJ/ dh w"s dk
1907, uZe Bzpo 105 fgzv pzrk, fibK bkbk bkigs okJ/ dh w"s dk 'u d/S dhnK wKtK nkgD/ pZfunK d/
bkbk bkigs okJ/ dh w"s dk
bkbk bkigs okJ/ dh w"s dk
bkbk bkigs okJ/ dh w"s dk
B/ T[; B{z frqcsko eo fbnk ;h ns/ T[; fybkc iKu eoBh S[o{ eo fdZsh ;h. fi;
pdbk-
bkfJbg[o (gkfe;skB) 'u j'fJnk. Grs pdbk- Grs f;zx dh T[whd eoDrh. fJ; Bkb
pdbk-
pdbk-
pdbk-
s'A pknd wko/ ns/ zywh j'J/ b'eK d/ gfotkoe w?ApoK B/ i;ehos B{z ;ys s'A ;ys
f;zx dk iZdh fgzv yNeV BtK Sfjo id'A ;kJhwB efwSB 30 nes{po nkzkdh bJh e[opkBh d/D tkfbnK dh
;zk fdtkT[D dh wzr ehsh ;h. ndkbs 'u uZb ojhnK ;[DtkJhnK s'A pknd T[;
(gzikp) 'u ;fEs j?, fi; dk BK pdb 1928 B{z bkj"o gj[zfunk sK T[; d/ fybkc frDsh fJzBh tZX ikt/rh fe eqKsh B{z
B{z e'oN B/ fJj jkd;/ dk d'Sh wzBd/ j'J/ 8 ;kb i/b dh ;zk ;[DkJh j?.
e/ 'Sjhd Grs f;zx Bro' oZy fdZsk B"itkB Gkos ;Gk B/ ib{; eZfYnk. o'eDk w[Sfeb j' ikt/rk. nZi w?B{z
frnk j?. ;odko noiB f;zx Sjhd fJ; d"okB nzro/iK B/ bkmhukoi ehsk nkgD/ nkg 's/ pj[s wkD j?. j[D sK
Grs f;zx d/ dkdk ih ;B. pugB 'u fi; eoe/ bkbk bkigs okJ/ d/ f;o 'u pj[s p/;poh Bkb nkyoh gqhfynk dh
fJZE/ b'e gKd/ th ;'Bk s/ yKd/ th ;'Bk
fJZE/ b'e gKd/ th ;'Bk s/ yKd/ th ;'Bk
fJZE/ b'e gKd/ th ;'Bk s/ yKd/ th ;'Bk
dkdh ih Grs f;zx B{z 'GkrK tkbk' v{zxh ;ZN bZrD ekoB w"s j' rJh. bkbk T[vhe j?. fJZSk j? fe fJj j'o th B/V/ fJZE/ b'e gKd/ th ;'Bk s/ yKd/ th ;'BkfJZE/ b'e gKd/ th ;'Bk s/ yKd/ th ;'Bk
efj e/ p[bkT[Ad/ ;h. Sjhd Grs f;zx ih dh w"s dk pdbk b?D bJh ;ekN dh nk ikt/.'
ngokfXe fgS'eV tkb/ T[whdtkoK B{z
ngokfXe fgS'eV tkb/ T[whdtkoK B{z
ngokfXe fgS'eV tkb/ T[whdtkoK B{z
ngokfXe fgS'eV tkb/ T[whdtkoK B{z
ngokfXe fgS'eV tkb/ T[whdtkoK B{z
nypkoK s/ u?BbK u d/Dk gJ/rk fJ fsjkofsjko
nypkoK s/ u?BbK
nypkoK s/ u?BbK u d/Dk gJ/rk fJ fsjko
nypkoK s/ u?BbK u d/Dk gJ/rk fJ
nypkoK s/ u?BbK 'u d/Dk gJ/rk fJu d/Dk gJ/rk fJSfsjkofsjko
dcso w[Zy u'D nc;o gzikp tZb'A s?n
eoe/ T[whdtkoK ns/ f;nk;h gkoNhnK
B{z d/ fdZsh ikJ/rh.
fJj fJSfsjko f;oc T[BQK
T[whdtkoK B{z jh d/D dh b'V j?, fiBQK
fybkc e'Jh ngokXe wkwbk ;[DtkJh
nXhB j? iK fco nshs ftu fe;/ wkwb/
ftu T[BQK B{z ;zk ;[DkJh ik u[Zeh j?.
ckow Bzpo-26 nkJhNw Bzpo 5 sfjs
fdZs/ rJ/ f;ob/y e/; Bzpo ns/ e/; dh
;fEsh ftu e/; Bzpo ns/ e/; pko/ t/
otk d/Dk zo{oh j?. fJ;/ soQK i/eo fe;/
T[whdtko tZb'A Bkwzdrh gZso dkyb
b'eK B{z ;'B/ d/ rfjD/ gkT[D dk S"e sK wB[Zy d/ fJfsjk; s'A T[d'A s'A fojk j?
eoB s'A pknd T[; d/ e/; dk ;N/N;
id'A fJ; uwedh Xks{ B{z bZfGnk frnk ;h go nZi n;h s[jkB{z fJZe nfij/ j'Nb
pdb iKdk j? sK fJj T[whdtko dh wozh
pko/ dZ; oj/ jK fiE/ b'e ;'Bk gk e/ nkT[Ad/ jB ns/ ;'Bk jh yKd/ jB.
j? fe T[; B/ BthA ;fEsh pko/ ;pzXs
d[pJh dk gqf;ZX j'Nb r[zpd nb nop j? i' nkgD/ ;ko/ ftnziBK ftZu ;'B/ dk
foNofBzr nc;o B{z ikD{ eotkT[D bJh
tos'A eodk j?.
B'Nhfce/SB eoBk j? iK BjhA. nypkoK
fJ; j'Nb dk fJzNhohno j't/ iK fJZE'A dk G'iB, ;kfonK T[Zs/ r'bv Bkb gq/w dk
ns/ NhHthH u?BbK 's/ ngokfXe fgS'eV
uzvhrVQ (fpT{o') u'D efwSB tZb'A ;Gk u'D bVB d/ ukjtkB ngokfXe gqGkt ;kc Bzo nkT[Adk j?. fJZE/ 1790 tor whNo dh 24 e?oN dh r'bv bhc
pko/ ikDekoh dk gquko eoB 's/
;[gohw e'oN d/ j[ewK w[skpe Bkwzdrh fgS'eV tkb/ T[whdtkoK B{z Bkwzdrh bZrh j'Jh j?, sK G'iB ftZu ;'Bk gkfJnk iKdk j?.
nkfJnk youk T[whdtko ns/ ;pzXs j'Nb d/ 27t/A cb'o T[Zs/ w"i{d 'r'bv nkB 27' Bkw d/ j'Nb ftZu ekeN/b s'A
gZso d/ ckow Bzpo 26 ftu ;'X eo gZso ftu nkgD/ g{o/ ngokfXe
gkoNh tZb'A ehsk ikJ/rk ns/ fJ; you/ b? e/ e?g/uhB' sZe ftZu ;'Bk fdykJh d/t/rk. j'Nb d/ c{v ns/ p/to/i fvgkoNw/AN
fdZsh rJh j? ns/ u'D bVB d/ ukjtkB wkwfbnK$ fiBQK wkwfbnK ftu T[BQK
B{z th u'D you/ ftu th i'fVnk ikJ/ d/ w?B/io w[skpe, brioh bkfJc fdykT[D bJh G'iB ftZu ;'B/ dk fJ;s/wkb
ns/ okiBhse gkoNhnK d/ fJ; ;pzXh B{z ndkbs tZb'A ;zk ;[DkJh ik u[Zeh
SzfenK B{z d{o eoB bJh nkw s"o 's/ j?, ;pzXh ckow 26 ftu g{oh ikDekoh rk. fJj th ;gZSN ehsk frnk j? fe ehsk iKdk j?. fJ; Bkb j'Nb B{z gqf;ZXh fwb ojh j? ns/ gqpzXeK B{z T[s;kj fwb
g[ZS/ iKd/ gqSBK d/ T[so ikoh ehs/ jB d/Dh gJ/rh ns/ Bkb jh fJj ikDekoh nypkoK ns/ NhHthH u?BbK 's/ ngokfXe fojk j?. Bkb jh fJZE/ b'eK dh GhV ftZu th tkXk j'D bZrk j?. w?B/io dZ;dk j? fe
i' fe efwSB dh t?p;kJhN 's/ T[gbZpX nypkoK ns/ NhHthH u?BbK okjhA iBsk fgS'eV pko/ ikDekoh dk gquko eoB jo wjhB/ fJZe-d' wfjwkB nfij/ nkT[Ad/ jB, i' ;'B/ d/ toe tkb/ e/e nkovo
jB. gzikp d/ w[Zy u'D nfXekoh vkH B{z th d/Dh gJ/rh. fiBQK nypkoK ns/ d"okB T[whdtko tZb'A ehs/ rJ/ eod/ jB .
w?B/io nB[;ko fJ; j'Nb ftZu f;oc c{v ns/ p/to/i nkfJNw ftZu jo ;kb
n?;H eo[Dk oki{ B/ dZf;nk fe fJ; ;'X u?BbK ftu fJj ikDekoh dknftnK d/ ;jh j'D pko/ foNofBzr
700 rokw s'A finkdk ;'Bk tofsnk iKdk j? .
nB[;ko j[D b'e ;Gk, oki ;Gk, ftXkB SgkJh$ubkJh ikDh j?, T[; dh ;{uh nc;o BjhA g[ZS ;edk.

