Page 31 - Punjab Times March 2019 Edition!
P. 31
31
31
31 gzikp NkJhwz, f;vBh, wkou, f;vBh, wkou 2019
31 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, wkou, f;vBh, wkou
31 gzikp NkJhwgzikp NkJhw , f;vBh, wkou
nk;Nq/bhnk u gzikph B"itkB dhu gzikph B"itkB dh
nk;Nq/bhnk
nk;Nq/bhnk 'u gzikph B"itkB dhu gzikph B"itkB dh
nk;Nq/bhnk u gzikph B"itkB dh
nfGBzdB dk nfGBzdB nk;Nq/bhnk
nfGBzdB dk nfGBzdB
nfGBzdB dk nfGBzdB
nfGBzdB dk nfGBzdB
nfGBzdB dk nfGBzdB
w"s, GkJhuko/ u ;'ru ;'r
w"s, GkJhuko/
w"s, GkJhuko/ u ;'r
w"s, GkJhuko/ 'u ;'ru ;'r
w"s, GkJhuko/
w?bp"oB (fpT{o') w?bp"oB ftu
gzikph B"itkB ;[yftzdo f;zx dk fdb
dk d"ok g?D Bkb d/jKs j' frnk.
;[yftzdo f;zx dZyDh nk;Nq/bhnk d/ Sfjo
n?vhb/v dk t;Bhe ;h ns/ w?bp"oB
ftu NoZe dk bkJh;?A; b?D nkfJnk
;h.ikDeko ;{soK w[skpe NoZe dk
N?;N fdzd/ ;w/A ;[yftzdo f;zx B{z e[M
xpokjN wfj;{; j'Jh sK NoZe f;ybkJh
;e{b tkfbnK B/ w[ZYbh ;jkfJsk bJh
n?Ap{b?A; B{z p[bkfJnk. go j;gskb
gj[zuD s'A pknd ;[yftzdo f;zx dh w"s
j' rJh. fwqse nk;Nq/bhnk dk Bkrfoe
;h s/ fzbk b[fXnkDk d/ fgzv wkioh
Bkb ;pzXs ;h. ;[yftzdo f;zx dh T[wo
40 ;kb d/ eohp dZ;h rJh j?. fwqse
Gkosh jtkJh c"i d/ ftzr ewKvo nfGBzdB toXwkB dh Gkos tkg;h w"i{dk
nkgD/ fgZS/ gsBh ns/ d' S'N/ pZu/ SZv
xNBkeqw d/ d"o ftZu fJZe nfjw xNBk j?. fgSb/ e[ZM fdBK s'A Gkos ns/
frnk j?.
gkfe;skB d/ ftZu sDkU d/ i' jkbks pD/ j'J/ jB, T[BQK ftZu gkfe;skB d/
epi/ ftZu c;/ nfGBzdB dh jkbs B{z b? e/ fuzsk j'Dk ;[Gkte jh ;h. go fJ; ftZu
Gkos B/ brksko f;nk;h dpkn pDk e/ oZfynk ns/ fJ; dk Bshik fJj j'fJnk
fJNbh L ;e{b pZ; u 6 xzfNnKu 6 xzfNnK
fJNbh L ;e{b pZ;
fJNbh L ;e{b pZ; u 6 xzfNnK
fJNbh L ;e{b pZ; 'u 6 xzfNnKu 6 xzfNnK
fJNbh L ;e{b pZ;
fe gkfe;skB B/ nfGBzdB B{z tkg; eoB dk c?;bk ehsk. jkbKfe fJj th mhe
j? fe fJ; w;b/ T[Zs/ gkfe;skB B/ Gkos ns/ fJZE'A d/ BkrfoeK dhnK fJZSktK dk
fXnkB oZfynk ns/ ftzr ewKvo nfGBzdB B{z Gkos B{z tkg; eoe/ e/ ;ekokswe
o[y fdykfJnk. T[ZE'A d/ gqXkBwzsoh fJwokB ykB B/ pekfJdk n;zpbh ftZu SKsh
se e?d fojk wk;{w
se e?d fojk wk;{w
se e?d fojk wk;{w
se e?d fojk wk;{w
GktBk d/ sfjs Gkosh gkbfJN nfGBzdB dh fojkJh dk n?bkB ehsk. fXnkB :'r se e?d fojk wk;{w
j? fe id'A gkfe;skB B/ Gkos d/ ;hwk y/so ftZu jtkJh pzpkoh ehsh ;h sZd
Gkosh jtkJh c"i d/ ijkzK B/ fJ;dk eokok itkp fdZsk ;h. go fJ; d"okB Gkos
nkJh wK B{z T[; dk pZuk ebk; ftu Bk
dk fJZe bVke{ ijkz gkfe;skB dh ;hwk d/ fJbke/ ftZu ik fvfrnk. fJ; ftZu
fwfbnk. fJ; ;pzXh id wK B/ ;e{b
ijkz d/ gkfJbN ftzr ewKvo nfGBzdB fe;/ soQK g?okS{N d/ iohJ/ ;[oZfyns
;Nkc Bkb rZbpks ehsh sK T[BQK
T[Zso sK rJ/, go T[ZE/ gkfe;skB dh c"i B/ T[BQK B{z epi/ ftZu b? fbnk.
nkfynk fe s[jkvk pZuk sK ;t/o s'A
fJ; s'A pknd Gkos d/ ;kjwD/ tZvh u[D"sh fJjh ;h fe T[j fejVk o;sk
;e{b BjhA nkfJnk. wK o'-o' e/ efj ojh
ngDkt/ fe ewKvo nfGBzdB dh ;[oZfyns tkg;h ;[fBSfus j'
;h fe T[j T[; B{z ;t/o t/b/ y[d ;e{b
;e/. ;kc j?, Gkos B/ bzp/ ;w/A ftZu d[Bhnk Go ftZu i' ;ky pDkJh j? ns/ skzk
pZ; ftu uVQk e/ rJh ;h.
;zeN ftZu th f;nk;sh gZXo T[Zs/ fi; soQK dh gfjbedwh ehsh, T[;dh tiQk
wkwbk rowkT[D s'A pknd id
ekoB eJh d/SK B/ Gkos d/ gZy ftZu nkgDh okJ/ ;kc ehsh ns/ fJ; Bkb gkfe;skB
gkofezr ftu yVQh ;e{b pZ; ftu t/
T[Zs/ dpkn pfDnk. nzdkik fJ; s'A th brkfJnk ik ;edk j? fe ewKvo nfGBzdB
fynk frnk sK gsk bZrk fe 3 ;kbk
B{z tkg; eoB bJh gkfe;skB B/ dp/ SpdK ftZu Sos dh soQK rZbpks dk i'
wk;{w fgSb/ 6 xzfNnK s'A pZ; dh ;hN
gq;skt oZfynk ;h, T[; s'A th T[;B{z fgZS/ jZNDk fgnk. Gkos tb'A brksko dpkn
's/ ;?cNh p?bN Bkb pZMk G[Zy-fgnk;
pDk e/ oZfynk frnk ns/ fJ; ekoB gkfe;skB s'A ewKvo nfGBzdB dh ;[oZfyns
Bkb sVc fojk ;h. pZuk pkjo nkT[D
tkg;h ;zGt j' ;eh. toBk fJj fe;/ s'A b[fenk BjhA j? fe Gkos d/ ;?fBeK d/ gqsh
bJh S/ xzfNnK uheK wko e/ o' fojk ;h
gkfe;skB dk eh otZJhnk fojk j?. nB/e c"ih nZi th gkfe;skB dh e?d ftZu
go fe;/ B{z th T[; dh nktkz BjhA
nkgDh fojkJh dk fJzsiko eo oj/ jB ns/ T[BQK d/ wkwb/ ftZu gkfe;skB B/ e'Jh
;[DkJh fdZsh. pZu/ B{z w[YZbh ;jkfJsk
;ekokswe o[y BjhA ftykfJnk j?.
bJh B/Vb/ j;gskb gj[zukT[D s'A pknd
fBSfus o{g Bkb ftzr ewKvo nfGBzdB dh Gkos tkg;h ;kv/ d/S bJh fJZe
mhe gkfJnk frnk go pZuk ekch xpok
SkBdko T[gbpXh j?. go fJj fXnkB oZyD dh zo{os j? fe nyho jkbks fJZE'A
frnk ;h. pZ; vokJhto tb'A ehsh rJh
sZe feT[A g[Zi/. g[btkwk ftZu j'J/ nszeh jwb/ ftZu ;hnkoghn?c d/ 42 itkBK dh
bkgotkjh bJh T[; B{z fzzw/tko wzfBnk
ikB uZbh rJh. T[; jwb/ d/ fgZS/ e"D j?, j[D fJj ;wMDk e'Jh pj[s w[Seb ezw
ik fojk j?. fJ; xNBk dh ;EkBe ns/
fwbkB (fpT{o') ;?ANo fJNbh d/ fzbk ftu T[; t/b/ GZi d"V wu rJh id'A
BjhA j?. i?S - J/ - w[jzwd ns/ bSeo -J/- sfJpk tor/ nszetkdh ;zrmBK d/
;'Sb whvhnk 's/ y{p uouk j' ojh j?.
nko?;' d/ e;pk tkbdkoB' d/ fJe ;e{b fszB ;kbK pZu/ B{z ;e{b s'A xo bJh b?D
gkfe;skB ;fEs fNekDhnK s'A nkgDh rshftXhnK ;zukfbs eoB dhnK ypoK
j[D g[SN j' u[ZehnK jB. Gkos dh zo{os ns/ wzr f;oc fJzBh j? fe nszeh ;zrmBK
B{z gkfe;skB nkgDh zwhB dk fJ;s/wkb eoB dh fJikis Bk d/t/. go tko-tko
d/ Go';/ d/ pkti{d gkfe;skB B/ fJ; tZb e'Jh m'; edw BjhA u[Zfenk j?. fJ;
e{V/ s'A fpibh pDkT[D tkb/ gbKN
e{V/ s'A fpibh pDkT[D tkb/ gbKN
e{V/ s'A fpibh pDkT[D tkb/ gbKN
e{V/ s'A fpibh pDkT[D tkb/ gbKN
tiQk ekoB nszeh nkgD/ nkg B{z ;[oZfyns wfj;{; eod/ jB ns/ fJ;dk yfwnkik e{V/ s'A fpibh pDkT[D tkb/ gbKN
Gkos B{z u[ZeDk g?Adk j?. g[btkwk jwb/ ns/ T[;d/ pknd ftzr ewKvo nfGBzdB
dh tkg;h d/ j[D sZe d/ xNBkeqw s'A fJZe io{oh ;pe fJj j'Dk ukjhdk j? fe
Gkos d/ fybkc nszetkd c?bkT[D tkfbnK d/ fybkc gkfe;skB zwhBh gZXo
's/ pfDnk s/ pfDnk ';ehfJzr ;b'g;ehfJzr ;b'g'
s/ pfDnk ;ehfJzr ;b'g;ehfJzr ;b'g
s/ pfDnk
T[Zs/ ekotkJh eo/. i/eo fJ; fdSk ftZu m'; gfjbedwh BjhA j'Jh sK Gkos B{z s/ pfDnk ;ehfJzr ;b'g
itkph ekotkJh eoBh j't/rh ns/ fpBQK tiQk bVkJh tor/ jkbks g?dk j'Dr/, i'
fe;/ d/ fjZs ftZu BjhA j't/rk.
e'gBj/r (fpT{o') v?Bwkoe dh
oks ftZu jh feT[A
oks ftZu jh feT[A
oks ftZu jh feT[A okiXkBh 'u e{V/ s'A fpibh pDkT[D
oks ftZu jh feT[A
oks ftZu jh feT[A
tkbk gbKN brkfJnk frnk j?. b'eK
B{z fJ; s'A Bcos Bk j't/, fJ; bJh fJ;
uwed/ jB i[rB{z
uwed/ jB i[rB{z dh SZs 's/ b'eK bJh nkoNhchnb
uwed/ jB i[rB{z
uwed/ jB i[rB{z
uwed/ jB i[rB{z
;ehfJzr ;b'g (fc;bD tkbh YbkB)
pDkfJnk frnk j?. fJ; ;b'g B{z
B{z nkeofSs eoBk nkgD/ nkg bJh
e'gBfjb BK fdZsk frnk j?. fi;
ykDk bZGDk j[zdk j?.
c?eNoh 's/ ;b'g pDkfJnk frnk j?, T[;
;{soK d/ w[skpe ;kb 1667
dk Bkw n?wro p?e/ j?. Ub/ cq?Av;b[zid
ftZu i[rB{z dh sbkS ftfrnkBh efjzd/ jB fe w?A c?eNoh d/ ;G s'A e'b
okpoN pk:b B/ ehsh ;h. gfjbK fJj ofjzdk jK. w/o/ s'A jh ;b'g S[o{ j'fJnk
wzfBnk iKdk ;h fe fJBQK d/ ;oho j?. w?A nkgD/ d'jK p/fNnK B{z fJ; 's/ y/
vD bJh G/i fojk jK. wz/dko rZb fJj
ftZu ck;c'o; j[zdk j?, fi;d/ ekoB
j? fe 90 ch;dh b'e fJj jh uouk eo
fJj uwed/ jB, go fJNbh d/
oj/ ;B fe ;ehfJzr ;b'g ed'A pD/rk.
ftfrnkBhnK B/ f;ZX ehsk fe fJj
gbKN 's/ fe;/ dk fXnkB jh BjhA frnk.
fbT[f;c/o/; BK d/ gq'NhB dh tiQk
;ehfJzr ;b'g 's/ j[D se 92
Bkb uwed/ jB .
fwbhnB v/fBS eq'Bo (seohpB 73
dZ; fdU fe fJj oks ftZu jh
eo'V o[gJ/) you j' u[Ze/ jB. ;b'g B{z
uwed/ jB . fJ;d/ Bkb jh fJj gsb/ fcbjkb jcs/ 'u d' fdB y'fbQnk iKdk
ns/ 2 yzG tkb/ j[zd/ jB. fJj izrbK j?. wJh se fJj g{oh soQK Bkb fsnko
s[;hA eJh tko fgzvK ftu oks d/ nzdo o[ZyK dh Skb ftZu nkgD/ j' ikt/rk ns/ nk; j? fe b'e fJ; dk
wzk b?Dr/. fJ; d/ c[b g?e/i 'u b'e
d/ i[rB{z B{z uwed/ j'J/ t/fynk j't/ nKv/ fdzd/ jB. fznkdk gqekS Bkb
4-5 xzfNnK se ;ehfJzr dk wzk fwb
rk . don;b fJBQK d/ uweD d/ uweD tkb/ i[rB{z t?;NfJzvhi ns/
;e/rk.
fgZS/ T[BQK dk gqw[Zy T[d/S nkgD/ ;kEh dZyD nwohek ftZu gkJ/ iKd/ jB.

