Page 193 - การจัดการเรียนรู้บูรณาการ ด้วยวิธีทางวิทยาศาสตร์ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น
P. 193
การจัดการเรียนรู้บูรณาการด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ เล่ม 2
2. การดูแล
เมื่อครามงอกเป็นต้นเล็กๆ ต้องดายหญ้าทุกสัปดาห์ ต้นครามที่ใกล้กันเกินไปควรถอนทิ้งบ้าง
ครามที่ห่างพอดีได้รับปุ๋ยและแดดอย่างเต็มที่ กิ่งก้านกางออก ใบหนา สีเขียวเข้ม เมื่อครามอายุ 3-4 เดือน
หรือสังเกตได้จากการออกดอก หรือตอนเช้าตรู่สังเกตเห็นสีน้ำเงินหยดใต้ต้นคราม แสดงว่าครามแก่
จนให้สีครามได้แล้ว
3. การเก็บเกี่ยว
ถ้าเป็นครามฝักตรง ใบค่อนข้างกลม กิ่งก้านกางออก ต้นเตี้ย ใบแก่เกือบพร้อมกันทั้งต้น
ไม่ค่อยมียอดอ่อนๆ และจะแก่เร็วกว่าครามงอ จะเก็บโดยวิธีเกี่ยวกิ่งก้านทั้งต้น เหลือเพียงตอซึ่งจะ
แตกกิ่งใบอีก และเก็บได้อีกหนึ่งครั้ง จึงเก็บครามพันธุ์นี้ได้ 2 ครั้งต่อการปลูก 1 ครั้งหรือในเวลา 1 ปี
ครามบ้านมีอายุเพียงปีเดียว หากเป็นครามงอฝักโค้งใบค่อนข้างรีรูปไข่ ใบใหญ่กว่าครามบ้าน ต้นสูงกว่า
มียอดอวบอ่อน การเก็บครั้งแรกให้เก็บใบแรก ที่แก่ก่อนไปใช้งาน ครั้งต่อไปตัดกิ่งล่างซึ่งใบส่วนใหญ่แก่แล้ว
ครั้งต่อๆ ไปจึงตัดกิ่งถัดขึ้นไป ครามงอ แตกกิ่งใหม่ได้เรื่อยๆ เก็บโดยวิธีเดิมคือเก็บใบแก่ก่อนและไล่ตามใบ
ส่วนบนไปเรื่อยๆ ปีหนึ่งๆ สามารถเก็บครามพันธุ์นี้ได้ถึง 12 ครั้ง และครามงอมีอายุถึง 2-3 ปี ช่วงเวลา
ที่เหมาะต่อการเก็บครามแต่ละครั้งคือช่วงเช้าตรู่ก่อนพระอาทิตย์ขึ้น หากเก็บช่วงสายแดดจัดใบครามจะแห้ง
และกรอบง่ายต้นครามมีขนเล็กจำนวนมากทำให้ระคายเคือง ดังนั้นเวลาเก็บครามจึงควรแต่งตัวให้มิดชิด
4. การเก็บเมล็ดพันธุ์
เก็บได้เมื่อฝักเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีเหลืองออกน้ำตาล เก็บทั้งฝักผึ่งแดดให้แห้ง และเก็บในที่ร่ม
อากาศถ่ายเท อย่าปล่อยไว้จนฝักเป็นสีดำคาต้นเมล็ดจะงอกยาก ก่อนนำไปหว่านหรือหยอดหลุมให้โขลก
ฝักครามเบาๆ พอให้แตก หรือแช่เมล็ดในน้ำ 2 วัน คลุกขี้เถ้าไม้ก่อนเพื่อป้องกันแมลงรบกวน
ผู้ที่ปลูกครามและทำผ้าย้อมครามปริมาณน้อยหรือทำระหว่างเวลาว่างจากการทำนาจะนิยม
ปลูกครามบ้านในบริเวณพื้นที่ดอนว่างเปล่าปลูกข้าวไม่ได้ซึ่งเป็นพื้นที่ไม่มากนัก เกี่ยวครามได้พร้อมๆ
กันในช่วงเวลาหลังจากดำนาเสร็จแล้วและทำเนื้อครามให้แล้วเสร็จก่อนฤดูเก็บเกี่ยวข้าว ส่วนผู้ที่ทำคราม
เป็นอาชีพมักนิยมปลูกครามงอในพื้นที่เฉพาะซึ่งเป็นพื้นที่ค่อนข้างมาก เก็บครามได้ต้นละไม่มากจึงต้องใช้
หลายๆ ต้นและเก็บครามได้ต่อเนื่องกันตลอดปี
ภาพที่ 3 ฝักคราม
