Page 197 - การจัดการเรียนรู้บูรณาการ ด้วยวิธีทางวิทยาศาสตร์ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น
P. 197
การจัดการเรียนรู้บูรณาการด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ เล่ม 2 9
4. กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
4.1 ข้อมูลเศรษฐกิจพื้นฐาน
ผ้าครามคือผ้าย้อมสีธรรมชาติ โดยนำผ้าไหมหรือผ้าฝ้ายไปย้อมสีจากคราม โดยอาณาบริเวณ
ที่ผลิตกันมากจะอยู่ในแถบพื้นที่ในลุ่มน้ำสงคราม (คำว่า “สงคราม” เป็นคำในภาษาอีสานที่มีความหมายว่า
เป็นแหล่งที่มีต้นครามขึ้นอย่างอุดมสมบูรณ์) โดยเฉพาะจังหวัดสกลนครเป็นแหล่งที่ยอมรับว่าเป็นแหล่งผลิต
ผ้าย้อมครามที่มีคุณภาพ รวมทั้งมีสีสัน รูปแบบที่เฉพาะตัว นอกจากนี้ ชุมชนที่อยู่ในท้องถิ่นแถบนี้มีความรู้
และทักษะในการทอผ้าและการย้อมด้วยสีธรรมชาติจากครามเพื่อใช้เองภายในครัวเรือนและใช้เป็นสินค้า
เพื่อแลกเปลี่ยนกันมาช้านานแล้ว สิ่งที่สร้างความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะท้องถิ่นอีกประการหนึ่งก็คือ
การทำผ้าย้อมสีครามในโลกยังมีอยู่อย่างจำกัดโดยประเทศไทยนับเป็นเพียง 1 ใน 8 ของโลกที่ผลิต
ผ้าย้อมสีคราม
ผ้าครามจึงถือได้ว่าเป็นผลิตภัณฑ์ประจำถิ่นของเขตพื้นที่สกลนคร โดยเป็นผลิตภัณฑ์ที่ทรงคุณค่า
ทั้งในด้านเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม ทำให้การผลิตผ้าครามได้รับความสนใจในการผลักดันให้เป็น
ผลิตภัณฑ์หลักของจังหวัด โดยมีการจัดทำยุทธศาสตร์การพัฒนาในลักษณะต่าง ๆ ต่อเนื่องมาเป็นลำดับ
ในปัจจุบันความต้องการผ้าย้อมครามของตลาดมีมากขึ้น ขณะที่กลุ่มผู้ผลิตผ้าย้อมคราม
ขาดประสิทธิภาพในการบริหารจัดการด้านการผลิต การตลาด ทำให้สินค้าและผลิตภัณฑ์ไม่ทัน
ความต้องการ ด้วยเหตุนี้สมาชิกที่ผลิตผ้าย้อมครามจึงได้รวมตัวกันโดยใช้แนวคิดของขบวนการคลัสเตอร์
ในการพัฒนาและได้จัดตั้งสหกรณ์คลัสเตอร์ ผ้าครามสกลนคร จำกัด ขึ้นมา โดยมีเป้าหมายในการบริหาร
จัดการด้านเงินทุน การจัดองค์กร การผลิตและการตลาด โดยส่วนหนึ่งสมาชิกได้ระดมหุ้นของตนเอง
จากสมาชิกผู้เริ่มก่อตั้ง 45 คน สามารถระดมทุนได้กว่า 50,000 บาท ในเดือนกันยายน 2548 และเข้าสู่
กระบวนการผลิตและการตลาดในเดือนตุลาคม 2548 ซึ่งสหกรณ์คลัสเตอร์ผ้าครามสกลนคร ตั้งเป้าหมายว่า
จะผลิตผ้าผืนได้เดือนละ 427,000 เมตร และหากมีตลาดรองรับจะสามารถสร้างรายได้ต่อเดือนไม่น้อยกว่า
25.65 ล้านบาทและก่อให้เกิดการจ้างงานในท้องถิ่นไม่น้อยกว่า 5,000 ราย
เงื่อนไขปัจจัยการผลิต
ดำเนินการวิเคราะห์ถึงปัจจัยการผลิตด้านต่างๆ รวมถึงระบบโครงสร้างพื้นฐานที่จำเป็นสำหรับ
การแข่งขันของคลัสเตอร์ผ้าคราม ดังนี้
1. ทรัพยากรบุคคล
ปัจจุบันยังมีผู้ที่มีความรู้ความชำนาญในการก่อหม้อนิลและย้อมผ้าด้วยสีครามธรรมชาติ ได้แก่
แม่ครูที่มีอายุประมาณ 60 - 70 ปีขึ้นไป อยู่จำนวนหนึ่ง และมีกลุ่มแม่บ้านที่มีอายุราว 40-50 ปี ที่มีความรู้
และสนใจทำผ้าย้อมสีครามเพื่อจำหน่าย กระจายตัวอยู่ตามเครือข่ายผู้ผลิตผ้าครามกลุ่มต่าง ๆ
ในจังหวัดสกลนคร และนอกจากนี้ยังมีเยาวชนผู้ที่สนใจการย้อมผ้าครามเข้ามาเรียนรู้กับกลุ่มชาวบ้าน
อีกจำนวนหนึ่งซึ่งมีจำนวนมากขึ้นทุกวัน
