Page 416 - เอกสารประกอบการประชุมวิชาการ ศูนย์วิจัยพืชไร่ขอนแก่น ประจำปี 2563 เล่มที่ 1

411

ด าเนินงานต่อยอดได้มีการพัฒนาชุดไพร์เมอร์ชนิด multiplex – PCR จากยีน 16S rDNA สามารถแยกชนิด

ั
ิ
ี่
ั้
ของ phytoplasma genes ในใบขาวของอ้อยทง 3 ชนิดไดอย่างชดเจน มีขนาดผลผลตอยู่ท 322, 262
้
ื้
้
และ 136 bp การพัฒนาวิธีตรวจหาเชอไฟโตพลาสมาโรคใบขาวอ้อยดวยไพรเมอร์ Multiplex โดยใช ้
ุ
ี่
้
้
ื้
เทคนิค HRM สามารถแยกเชอไฟโตพลาสมาดวยชดไพรเมอร์ Multiplex ทประกอบดวย (SCWL, SCGS,
SCGS) ได้ด้วย Tm ต่างกัน เชื้อใบขาว SCWL Tm 77.48 ºC เชื้อใบขาวปนเขียว SCGS Tm 75.53 ºC ละ
้
เชอใบเขียว SCGS Tm 79.13 ºC และการทดลองเบื้องตนดวยการพัฒนาวิธี (LAMP) ทาการออกแบบไพร์
ื้
้

ี่
เมอร์ ส าหรับวิธี LAMP จากส่วนของยีน groEL ของ phytoplasma ศกษาสภาวะทเหมาะสมของปฏิกิริยา
ึ
ื
LAMP พบว่าสามารถตรวจเช้อไฟโตพลาสมาในตัวอย่างได้อย่างชัดเจน ใช้เวลาในการตรวจ 60 นาที มี
ผลตรวจเป็นแบบ realtime การทดสอบความไว (Sensitivity) ของ LAMP เทียบกับวิธี nested-PCR พบว่า
ั
ระดบความเข้มข้นของปริมาณดเอ็นเอของเชอไฟโตพลาสมาทสามารถตรวจดวยเทคนิค LAMP ตรวจจบด ี
ื้
ี่
ี
ั
้
ุ
่
2
-1
้
ิ
ี่
่
ี่
เอ็นเอไดตาสด 1.27X10 copy/µl สวน nested-PCR ทผลผลตขนาด 700 bp ตรวจไดท 2.66X10
้
copies/µl การตรวจความจ าเพาะของวิธีการต่อเชื้อไฟโตพลาสมาในอ้อยทดสอบโดยใชดีเอ็นเอจากพืชอื่นท ี่
้
ี่
้
ั
้

ื้
ิ
ตดเชอไฟโตพลาสมาชนิดอื่น ไดแก่ มันสาปะหลงตดเชอโรคพุ่มแจ และหญ้าทแสดงอาการใบพบว่าไม่
ื้
ิ
้
ุ
่
ื้
ื้
ั
สามารถตรวจเชอดงกลาวไดดวยวิธี LAMP ในการตรวจความครอบคลมในการตรวจเชอไฟโตพลาสมาของ
้
อ้อย ทดสอบโดยใช้ดีเอ็นเอที่ไดจากอ้อยทติดเชื้อ SCWL, SCGS และ SCGGS ที่ท าการตรวจพิสูจน์ชนิดของ
ี่
้
ื้
ุ
้
ื้
์
ั

ั
เชอแลวดวยการตรวจลาดบนิวคลโอไทด พบว่าชดไพร์เมอร์นี้สามารถตรวจจบเชอทงสามชนิดนี้ได โดย
้
้
ั้
ิ
ั้
ั
้
่
ี่

วิธีการทง 2 วิธีการใหม่นี้มีศกยภาพทจะน ามาพัฒนาตอสาหรับการใชในการตรวจคดกรองโรคใบขาวใน
ั
ั
ระดบแปลงทดลองหรือสภาพไร่ ในขณะทเทคนิค M13 two-steps PCR จะถูกน ามาใชทดแทนเทคนิค
ี่
้
nested-PCR เพื่อให้ย่นระยะเวลาและงบประมาณในการตรวจและเป็นการตรวจเพื่อการคดกรองโรค
ั

สาหรับการขยายพันธุ์ดวยการเพาะเลยงเนื้อเยื่อ สวนการตรวจยีน Imp จะถูกน ามาใชในการตรวจแมลง
้
ี้
้
่
พาหะและพืชอาศัยที่ต้องใช้วิธีการตรวจมีความจ าเพาะมากขึ้น

ค าน า
ุ
ิ
ุ

การควบคมการแพร่ระบาดของโรคใบขาวในปัจจบันยังไม่มีประสทธิภาพ ทาให้ประเทศไทยยังไม่
สามารถควบคุมการแพร่ระบาดของโรคนี้ได้ สาเหตุหนึ่งเกิดจากการตรวจคัดกรองโรคที่ไม่ทั่วถึง หน่วยตรวจ
ั

คดกรองโรคมีจานวนจากัด ซึ่งมีสาเหตมาจากวิธีการทใชในการตรวจโรคปัจจบันยังมีความยุ่งยาก ซับซ้อน
ุ
ุ

้
ี่
ราคาแพง ต้องใช้ผู้ช านาญงาน การพัฒนาเทคนิคการตรวจคัดกรองโรคที่มีประสิทธิภาพ ใช้งานง่าย ราคาไม่
ี่
ิ
ุ

แพง จะทาให้สามารถเพิ่มหน่วยตรวจโรคในพื้นทไดมากขึ้น ซึงจะสงผลตอประสทธิภาพในการควบคมการ
่
่
้
้
้
ุ
์
ระบาดไดทันการณ สามารถลดพื้นทการระบาดลงได การตรวจวินิจฉัยโรคใบขาวที่มีใชอยู่ในปัจจบัน มีการ
้
ี่

พัฒนาขึ้นมามาก ทาให้ผใชสามารถเข้าใจผลการตรวจมากขึ้น มีการน าผลการตรวจไปปรับใชกับงานวิจย
ู้
ั
้
้

และพัฒนาอื่นได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น (ศุจิรัตน์ และคณะ, 2558) แต่ยังมีปัญหาของความจากัดด้านเทคนิคทใช ้
ี่
ื้
ุ
ุ
ื้
เนื่องจากเชอไฟโตพลาสมาสาเหตของโรคใบขาวหรือเชอไฟโตพลาสมาสาเหตของโรคในพืชอื่นนั้น
ื้
มีปริมาณน้อยในเซลลพืช รวมทงยังไม่สามารถเพาะเลยงเชอนี้เพื่อขยายปริมาณในอาหารสงเคราะห์ได ้
ี้
ั้
์
ั