Page 161 - physics6

148 บทที่ 20 | ฟิสิกส์นิวเคลียร์และฟิสิกส์อนุภาค ฟิสิกส์ เล่ม 6 ฟิสิกส์ เล่ม 6 149

ึ
ี
ื
เคร่องวัดรังสีอีกแบบหน่งท่มีความไว อนุภาคหรือรังสีแกมมา
มากกว่าเครื่องนับไกเกอร์ และนิยมใช้วัดรังสี ผลึกประกายแสง
แกมมา คือ เครื่องนับประกายแสง (scintillation โฟโตแคโทด โฟตอนพลังงานต่ำ
counter) ซึ่งใช้หลักการเปลี่ยนพลังงานของรังสี โฟโตอิเล็กตรอน
่
ู
้
ึ
่
ั
ู
ู
แกมมาซงเปนโฟตอนพลงงานสงใหอยในรป 0 V
็
+200 V
โฟตอนพลังงานต่ำา เมื่อโฟตอนเข้าไปในหลอด
+400 V
ตรวจวัดแสงแบบทวีคูณ (photomultiplier tube) +600 V
จะไปตกกระทบผลึกประกายแสง (scintillation +800 V
crystal) ซึ่งส่วนใหญ่ใช้ผลึกโซเดียมไอโอไดด์ +1000 V
(sodium iodide) จะทำาให้อะตอมในผลึกถูก +1200 V
+1400 V
กระตุ้น แล้วมีการปล่อยโฟตอนออกมา โฟตอน
+1600 V
จะไปตกกระทบอิเล็กโทรด (electrode) แผ่น สัญญาณขยายออก ภายในทอเปน
แรกซึ่งมีศักย์ไฟฟ้า 200 โวลต์ ทำาให้เกิดโฟโต ไปยังเครื่องนับสัญญาณ สุญญากาศ
อิเล็กตรอน 2 อิเล็กตรอน ดังรูป ง. โฟโต
รูป ง. เครื่องนับประกายแสงโดย
อิเล็กตรอน 2 นี้จะถูกเร่งผ่านความต่างศักย์
ใช้ผลึกโซเดียมไอโอไดด์
200 โวลต์ ไปตกกระทบอิเล็กโทรดแผ่นที่ 2
ที่มีศักย์ไฟฟ้า 400 โวลต์
ทำาให้มีโฟโตอิเล็กตรอน 4 อิเล็กตรอนหลุดออกมา เมื่อโฟโตอิเล็กตรอนนี้ถูกเร่งผ่านความ
ต่างศักย์ 200 โวลต์ ไปตกกระทบอิเล็กโทรดแผ่นที่ 3 4 5... จำานวนโฟโตอิเล็กตรอนจะเป็น 8 16
32... จำานวนโฟโตอิเล็กตรอนที่หลุดออกมาจึงเป็นแบบทวีคูณ ในที่สุดเมื่อโฟโตอิเล็กตรอนไปตกก

ระทบอิเล็กโทรดแผ่นที่ 10 จำานวนโฟโตอิเล็กตรอนที่หลุดออกมาเป็น 1024 อิเล็กตรอน ซึ่งเป็น
512 หรือประมาณ 500 เท่าของจำานวนโฟโตอิเล็กตรอนที่หลุดออกมาจากอิเล็กโทรดแผ่นแรก
เมื่อต่อสัญญาณขาออก (output signal) จากแผ่นอิเล็กโทรดสุดท้ายไปยังเครื่องนับสัญญาณ เครื่

องนับนี้จะวัดปริมาณของรังสีได้

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี