Page 162 - physics6

148 ฟิสิกส์ เล่ม 6 ฟิสิกส์ เล่ม 6 บทที่ 20 | ฟิสิกส์นิวเคลียร์และฟิสิกส์อนุภาค 149

ความรู้เพิ่มเติมสำาหรับครู

(เรียบเรียงจาก หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมคณิตศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 เล่ม 2 ตาม
ผลการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลัก
สูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551)

ความน่าจะเป็น
ความน่าจะเป็นคือ จำานวนที่บ่งบอกโอกาสที่เหตุการณ์หนึ่งจะเกิดขึ้น ซึ่งในทางคณิตศาสตร์
มีคำาศัพท์และคำาอธิบายที่เกี่ยวข้อง ดังนี้
1. การทดลองสุ่มและเหตุการณ์

การทดลองสุ่ม (random experiment) คือ การทดลองที่ผู้ทดลองทราบว่า จะเกิดผลผลลัพธ์
อะไรได้บ้าง แต่ไม่สามารถบอกได้อย่างแน่นอนว่า ในแต่ละครั้งที่ทดลอง ผลที่เกิดขึ้นจะเป็น
อะไรในจำานวนผลลัพธ์ที่อาจเป็นไปได้เหล่านั้น เช่น ในการทอดลูกบาศก์ที่มี 6 หน้า 1 ครั้ง หน้า
ที่หงายอาจเป็นหน้าที่แต้มสีไว้ 1 2 3 4 5 หรือ 6 จุด แต่ไม่สามารถบอกได้อย่างแน่นอนว่า

จะหงายหน้าใด เรียกการทอดลูกบาศก์ดังกล่าวว่า การทดลองสุ่ม
2. เหตุการณ์
ผลลัพธ์ที่สนใจจากการทดลองสุ่ม เรียกว่า เหตุการณ์ (event) เช่น การทอดลูกบาศก์ 1 ลูก 1
ครั้ง ถ้าสนใจหน้าที่แต้มสีไว้ 6 จุด การที่ลูกบาศก์หงายหน้าแต้มสี 6 จุด คือ เหตุการณ์ หรือ ถ้า
สนใจเฉพาะหน้าที่แต้มสีไว้มากกว่า 3 จุด เหตุการณ์คือ การที่ลูกบาศก์หงายหน้าแต้มสี 4 5

และ 6 จุด
3. ความน่าจะเป็น
ถ้าต้องการหาโอกาสที่เหตุการณ์ที่สนใจจะเกิดขึ้นมากน้อยเพียงใด เช่น โอกาสที่เหรียญที่เที่ยง

ตรง 1 เหรียญจะขึ้นหัวเมื่อถูกโยนหนึ่งครั้ง หรือ โอกาสที่ลูกบาศก์ 1 ลูกที่เที่ยงตรงจะหงายหน้า
แต้มสีหกจุดเมื่อถูกทอดหนึ่งครั้ง วิธีหนึ่งที่ใช้หาคำาตอบคือ ทำาการทดลองสุ่มนั้นซ้ำาหลาย ๆ ครั้ง
่
ี
ี
เชน ในการหาโอกาสที่เหรียญ 1 เหรียญจะขึ้นหัว อาจโยนเหรียญ 100 ครั้ง และถ้าพบว่า มเหรยญ
55
ขึ้นหัว 55 ครั้ง และขึ้นก้อย 45 ครั้ง อัตราส่วน ซึ่งเท่ากับ 0.55 หรือ 55% เป็นตัวเลข
100
ำ
ึ
ื
ท่บอกให้ทราบว่า เหรียญมีโอกาสจะข้นหัวมากน้อยเพียงใด และเม่อทาการทดลองมากข้น อัตรา
ี
ึ
ำ
ุ
ื
ี
ส่วนท่ได้จะน่าเช่อถือมากข้น อย่างไรก็ด วิธีน้ไม่สามารถบอกได้แน่นอนว่า ควรทาการทดลองส่ม
ึ
ี
ี
จำานวนกี่ครั้งจึงจะเหมาะสม อีกทั้ง การทำา การทดลองสุ่มหลาย ๆ ครั้ง ย่อมเสียเวลามาก และไม่
สะดวก จึงใช้วิธีคำานวณจากอัตราส่วน ระหว่างจำานวนเหตุการณ์ที่สนใจ หารด้วยผลลัพธ์ที่เป็น
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี