Page 60 - MODUL SEM 2 2021 (2)_Neat

Modul Sejarah STPM
Semester 2 /2021
1. Hasil Karya
• Antara sumbangan Ibn Khaldun sehingga dikagumi oleh sarjana barat sebagai
tokoh dan ahli fikir terkenal adalah sumbangan dalam penghasilan karya.
• Karya al-Muqaddimah iaitu pendahuluan kepada bukunya yang kedua, al-’Ibar wa Diwan al-Mubtada’wa
al-Khabar fi Ayyam al-’Arab wa al-’Ajam wa al-Barbar, merupakan karya agung beliau dalam bidang
persejarahan. Kitab tersebut merupakan ensiklopedia sintesis tentang metodologi sains kebudayaan yang
penting dan dapat membantu ahli sejarah menghasil kajian yang benar dan ilmiah. Kitab tersebut
mambahaskan secara terperinci tentang sejarah dan persejarahan.
• Isi kandungan kitab tersebut dibahagi kepada enam bab (manusia, masyarakat badwi dan primitif,
pemerintahan khalifah-khalifah dan raja-raja, pendidikan dan ekonomi) dan mengandungi bahagian asasi
(disiplin falsafah,falsafah sej & falsafah sains sosial) dan tidak asasi (geografi, kebudayaan, ilmu
pengetahuan, perusahaan, peradaban, politik, agama dan falsafah).
• Kitab tersebut menjadi bahan kajian yang menarik kerana pendekatannya yang rasional, kaedah serta
perbahasan yang analitikal dan terperinci. Al-Muqaddimah menjadi kitab rujukan paling utama pada
zamannya hingga kini kerana ia merupakan kitab pertama yang dihasilkan mengenai falsafah sejarah.
• Karya lain – At-Ta’riif bi Ibn Khaldun (kitab autobiografi, catatan daripada kitab sejarahnya) dan Lubab al-
Muhassal fi Ushul ad-Din (kitab tentang permasalahan dan pendapat-pendapat teologi).

2. Kaedah Penyelidikan
• Selain daripada itu, tokoh juga memberi sumbangan penting dalam kaedah melaksanakan penyelidikan.
Beliau menggunakan kaedah penyelidikan yang mirip kepada sosiologi. Beliau menekankan sifat-sifat
semula jadi dan sebab-sebab peristiwa sejarah yang berlaku. Menurut beliau, pengkaji pristiwa tanpa
memahami sifat-sifat semula jadi atau latar belakang sesuatu peristiwa ialah sejarah am manakala pengkaji
peristiwa yang memahami sifat-sifat semula jadi atau latar belakang merupakan sejarah khas (terbahagi
kepada dua : zahir dan batin). Ahli sejarah sebelum beliau kurang mengetahui tentang sosiologi masyarakat
dan mereka hanya menulis berdasarkan maklumat-maklumat yang disalurkan.
• Sumbangan ini membuatkan beliau dikagumi oleh ahli-ahli intelektual lain.

3. Ilmu Pensejarahan
• Ibn Khaldun turut memberikan sumbangan besar dalam ilmu pensejarahan.
• Sumbangan dalam bidang teori dan pendekatan sejarah agak jelas apabila ia memperkenalkan konsep
pendekatan multi-disciplinary. Melalui pendekatan ini kajian sejarah turut dibantu oleh aspek inteltual lain
seperti sosiologi dan geografi. Pendekatan beliau menyebabkan Ibn Khaldun dianggap sebagai pengasas
pensejarahan dan sosiologi moden.
• Beliau juga merupakan ahli sejarah pertama yang mengkaji segala aspek kehidupan sosial orang Islam dan
melihat sejarahnya daripada perspektif sosiologi masyarakat yang dapat memberikan keterangan-
keterangan yang releven kepada semua tindakan sosial manusia.
• Ibn Khaldun memberi tafsiran sejarah berdasarkan psikologi, ekonomi, sosial, alam sekitar dan geografi.
• Ibn Khaldun menganalisis sesuatu tamadun dari segi permulaan, faktor kegemilangan dan kejatuhan.
Sesebuah tamadun tertegak atas hasil gabungan antara rohani dan jasmani. Ibn Khaldun berjaya
memurnikan ilmu sejarah dengan menjadikan rasional sebagai kayu ukur fakta sejarah tanpa fanatik
kepada sesuatu laporan yang tidak terbukti kebenarannya.
• Ibn Khaldun menggariskan empat perkara yang perlu dilakukan oleh sejarawan dalam penelitian dan
analisis laporan sejarah. Pertamanya beliau membandingkan antara peristiwa-peristiwa dengan
berdasarkan kaedah sebab dan musabab. Keduanya dengan mengkaji peristiwa-peristiwa lalu untuk
dijadikan ikhtibar kepada peristiwa yang sedang berlaku. Ketiga, mengambil kira pengaruh iklim dan alam
sekitar terhadap perkara yang berlaku. Seterusnya mengambil kira kedudukan ekonomi dan budaya
terhadap peristiwa yang berlaku.
• Teori persejarahan beliau dikembangkan oleh ahli sejarah Barat melalui penterjemahan kitab al-
Muqaddimah.

61