Page 278 - E-book การประชุมวิชาการครั้งที่ 36
P. 278
Incidental salpingectomy and oophorectomy
in reproductive aspect
พ.อ.พญ.ปองรัก บุญญานุรักษ์
กองสูตินรีเวชกรรม
โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า
Incidental salpingectomy
ุ
Incidental salpingectomy หมายถึง การตัดท่อนำไข่ออกด้วยจดประสงค์เพื่อลดความเสี่ยงของการเกิด
ี้
มะเร็งรังไข่ ซึ่งอาจทำร่วมกับการผ่าตัดมดลูกเนื่องจากมีข้อบ่งช หรือทำทดแทนการทำหมันหญิง โดยมีการศกษา
ึ
ั
พบว่าการผ่าตัดดังกล่าวสามารถลดความสี่ยงของการเกิดมะเร็งรังไข่ได้ จึงทำให้การผาตดชนิดนี้เป็นทยอมรับและ
่
ี่
(1)
สูตินรีแพทย์นิยมทำมากขึ้นในปัจจุบัน
การทำงานของรังไข่หลังจากผ่าตัดนำท่อนำไข่ออก
ถึงแม้ว่าการผ่าตัดนำท่อนำไข่ออกสามารถลดความเสี่ยงของการเกิดมะเร็งทางนรีเวชได้จริง แต่หัวข้อท ี่
ี่
ได้รับความสนใจคือ การผ่าตัดชนิดนี้จะส่งผลต่อการทำงานของรังไข่ทเหลืออยู่หรือไม่ มีการศึกษาหลายการศกษา
ึ
ประเมินระดับ anti-Mullerian hormone (AMH) ซึ่งเป็นตัวชี้วัดที่ได้รับการศึกษามากที่สุดเพื่อประเมินการทำงาน
(2-3)
ของรังไข่พบว่าการผ่าตดชนิดนี้ไม่มีผลตอการทำงานของรังไข่หลังผ่าตด ยืนยันโดยการศึกษาแบบ systematic
ั
่
ั
review ของ Cochrane พบว่าการผ่าตัดมดลูกร่วมกับการผ่าตัดนำท่อนำไข่ออกเปรียบเทียบกับการผ่าตัดมดลูก
อย่างเดียว มีระดับ AMH ที่ลดลงหลังผ่าตัดไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ รวมทั้งระดับ follicle
stimulating hormone (FSH) และ estradiol ก็ไม่แตกต่างกัน อย่างไรก็ตามการศึกษาที่รวบรวมมาวิเคราะห์ใน
(4)
ั
ุ
่
ครั้งนี้มีระยะเวลาในการติดตามการรักษานานสดเพียง 6 เดือนหลังผ่าตด จึงอาจสรุปได้เพียงว่าการผาตดชนิดนี้ไม่
ั
ิ
่
่
ั
มีผลต่อการทำงานของรังไข่ในระยะสั้นหลังผาตดเทานั้น สำหรับการศึกษาที่ใช้ระยะเวลาในการตดตามนานกว่านี้
ยังมีจำกัด มีการศึกษาแบบ observation study ศึกษาการทำงานของรังไข่โดยการตรวจวัดระดับ AMH, FSH,
Antral Follicle Count, Vascular-Index, Flow-Index และค่า Vascular-Flow-Index ในสตรีจำนวน 71 คนท ี่
ได้รับการผ่าตัด laparoscopic hysterectomy with bilateral salpingectomy เปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุมท ี่
เป็นสตรีสุขภาพแข็งแรงที่ยังมีมดลูกและรังไข่ออยู่จำนวน 625 คน พบว่าภายหลังการผาตัด 3-5 ปี ตัวชี้วัดการ
่
(5)
่
ั
ทำงานของรังไข่ทั้งหมดไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P=0.90) จึงทำให้มีแนวโน้มว่าการผาตด
Incidental salpingectomy and oophorectomy in reproductive aspect 262
