Page 99 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 99
๗๘
ภาคเหนือ ราวแรกตั้งคริสต์ศักราช (คริสต์ศักราชเริ่มเมื่อ พ.ศ. ๕๔๓) ในเวลาที่พระพทธศาสนายังไม่
ุ
เกิดแตกแยกกนเป็นนิกายมหายาน ข้างฝ่ายเหนือ และนิกายเถรวาท ข้างฝ่ายใต้ และว่ามิลินทปัญหา
ั
นี้ เดิมคงแต่งขึ้นในภาษาสันสกฤตหรือภาษาปรากฤตเช่นเดียวกับคัมภีร์อื่น ๆ ที่รจนาขึ้นในทางอินเดีย
ภาคเหนือ แต่ฉบับเดิมสาบสูญไปเสียแล้ว ฉบับที่ปรากฏสืบมาจนบัดนี้นั้น เป็นฉบับที่ชาวลังกาได้แปล
๑๘
เป็นภาษาบาลีไว้
๓.พระอานันท์ เกาศัลยายนเถระ (Anand Kausalyayana)ชาวอนเดีย กล่าวเมื่องาน
ิ
ฉลองพระพุทธศาสนามีอายุ ๒๕๐๐ ปีว่า มิลินทปัญหานั้น รวบรวมขึ้นโดยพระนาคเสนมหาเถระ และ
เป็นคัมภีร์ที่มีหลักฐานดีเล่มหนึ่ง มิลินทปัญหาคงรจนาขึ้นในสมัยพระเจ้าเมนันเดอร์ (มิลินท์) หรือ
หลังจากนั้น แต่จะต้องรจนาขึ้นก่อนสมัยพระพทธโฆษาจารย์ เพราะพระพทธโฆษาจารย์มักจะอ้างถึง
ุ
ุ
มิลินทปัญหาเสมอ เมื่อประมาณดูแล้ว มิลินท-ปัญหาคงจะรจนาขึ้น ๑๕๐ ปีก่อนคริสต์ศักราช ถึง
คริสต์ศักราช ๔๐๐ ปี เมื่อถือว่ามิลินท-ปัญหามีหลักฐานทางประวัติศาสตร์ สิ่งที่ควรพจารณาต่อไปก็
ิ
ิ่
ิ่
คือใครเป็นผู้รวบรวมขึ้น รวบรวมขึ้นเมื่อไร มีการเพมเติมลงไปบ้างหรือไม่ และถ้ามีการเพม เพมเติม
ิ่
ไปเมื่อไร มีผู้เสนอความคิดว่ามิลินทปัญหาไม่ใช่เป็นคัมภีร์ที่รจนาขึ้นโดยบุคคลคนเดียว เพราะแต่ละ
ิ่
ตอนมีลีลาการแต่งแตกต่างกัน บางทีจะมีการเพมเข้าไปในภายหลังเป็นบางตอนก็ได้ ข้อพสูจน์ค าที่
ิ
ุ
กล่าวนี้มีอยู่ว่า ฉบับที่แปลเป็นภาษาจีนระหว่างคริสต์ศักราช ๓๑๗-๔๒๐ (พทธศักราช ๘๖๐-๙๖๓)
ี
ิ
ซึ่งเรียกว่านาคเสนสูตรนั้น มีเพยง ๓ ตอนแรก เมื่อพจารณาตามหลักนี้ จะเห็นได้ว่า ๔ ตอนที่เหลือ
ี
ิ่
เพมเข้ามาในภายหลัง ข้อเท็จจริงอกประการหนึ่งที่สนับสนุนค ากล่าวข้าวต้น คือ เมื่อจบตอนที่ ๓
แล้ว ก็แสดงว่าพระเจ้ามิลินท์ทรงถามปัญหาจบลง แต่ถึงตอนที่ ๔ กลับเหมือนทรงเริ่มต้นถามใหม่อก
ี
จึงมีทางสันนิษฐานได้เป็น ๓ ทาง คือ
๑) อาจจะมีการเพิ่มเติมเข้ามาภายหลังอีกหลายตอน
๒)อาจจะแต่งขึ้นครบบริบูรณ์อย่างที่ปรากฏอยู่ในปัจจุบันนี้มาเดิมแล้ว
๓)ชาวจีนอาจจะเลือกแปลไว้เพียง ๓ ตอนแรกก็ได้
๑๙
๔. เอ. แอล. บาชัม (A.L. Basham)เห็นว่า มิลินทปัญหาน่าจะรจนาขึ้นใน
ุ
คริสต์ศตวรรษที่ ๑ หรือมิฉะนั้นก็ราวแรกตั้งคริสต์ศักราช แต่อย่างน้อยก็ต้องก่อนพระพทธ-โฆษา
จารย์ไปลังกา แม้จะไม่ทั้งหมดก็ต้องบางส่วน หรือไม่ก็ภายหลังที่พระไตรปิฎกได้จัดเป็นชาดก เป็นทีฆ
๑๘ Prof. Nalinaksha Dutt, Milindapanha and Nagasenbhikshussutra, by Dr. thich
Minh Chau Bhikkhu, (Calcutta, 1964).
๑๙ อ้างแล้ว.
