Page 116 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 116
๙๕
พระยามิลินท์ก็ย้อนถามอีกว่า “ถ้ากระนั้นปัญญาหามีไม่นั่นแหละซิ”
พระนาคเสนจึงถามว่า “มหาราช ลมนี้ถิ่นฐานบ้านช่องอยู่ที่ไหนเล่า”
พระยามิลินท์จึงตอบว่า “ข้าแต่พระผู้เป็นเจ้าผู้เจริญ ลมนี้เปล่า หาเนื้อหาตัวมิได้ จะได้
ปรากฏว่าอยู่ที่ไหนหามิได้”
๔๕
๒. มิลินทปัญหาที่เกี่ยวกับปรมัตถธรรม ๓ (จิต เจตสิก รูป)
มิลินทปัญหาที่เกี่ยวกับจิต เจตสิก และรูป จากการวิเคราะห์ข้อมูลในเบื้องต้นมีอยู่
ประมาณ ๓๘ ปัญหา ส าหรับการวิเคราะห์ในการวิจัยครั้งนี้จะวิเคราะห์เพื่อให้เห็นภาพกว้าง ๆ ของ มิ
ลินทปัญหาที่เกี่ยวกับจิต เจตสิก รูป เพียง ๔ ปัญหา ดังต่อไปนี้
๑) นามปัญหาปัญหาข้อนี้ปรากฏอยู่ในมิลินทปัญหาวรรคที่ ๑ ปัญหาที่ ๑ โดยที่พระยามิ
ลินท์ได้เข้าไปหาพระนาคเสนและได้ถามถึงนามของท่านว่าชื่อว่าอะไร ท่านนาคเสนก็ตอบว่าเพอน
ื่
สหธรรมิกทั้งหลายเรียกท่านว่า นาคเสน แต่โยมตั้งชื่อท่านว่า นาคเสนบ้าง วีรเสน บ้าง สูรเสนบ้าง
แต่นาคเสนนี้เป็นแต่เพยงชื่อเรียก ไม่มีตัวบุคคลที่จะหาได้ในชื่อนั้น ท าให้พระยามิลินท์ซักไซ้ท่าน
ี
ุ้
ต่อไปว่า เมื่อไม่มีตัวบุคคลในชื่อนั้นแล้วใครอมบาตร ห่มจีวร ใครท าดี ท าชั่ว ใครเป็นครับผลดี ผลชั่ว
ื่
ตลอดจนถามถึงว่า อปัชฌาย์ อาจารย์ของท่านก็ไม่มีละซิ ซึ่งท่านก็บอกว่า เพอนพรหมจารีเรียกท่าน
ุ
ว่า นาคเสน พระยามิลินท์จึงไล่เลียงถามท่านเกี่ยวกับอาการ ๓๒ เริ่มตั้งแต่ผมไปจนถึงมันในสมองแต่
ละอย่างว่า เป็นนาคเสนใช่ไหม ท่านก็ตอบว่าไม่ใช่ พระยามิลินทร์ยังไล่เลียงท่านต่อไปว่าขันธ์ ๕ แต่
ละอย่าง คือ รูปเวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ หรือ ที่เรียกว่า นาคเสน ท่านก็ตอบปฏิเสธว่าไม่ใช่
เมื่อเป็นดังนั้น พระยามิลินท์กยังซักไซ้ไล่เลียงท่านต่อไปว่า หรือว่านาคเสนนี้อยู่นอกเหนือ รูป เวทนา
็
สัญญา สังขาร วิญญาณ ท่านก็ตอบไม่ใช่ จนท าให้พระยามิลินท์กล่าวว่าท่านเป็นโกหก และขอให้ท่าน
ื่
ชี้แจงเพอความกระจ่างต่อปัญหานี้ ล าดับนั้นท่านพระนาคเสนได้น าประเด็นเรื่องรถที่พระยามิลินทร์
เสด็จมาถามพระองค์ว่า อะไรที่เรียกว่ารถ เพลา หรือ หรือ ว่า ล้อ เป็นต้นทีละอย่างหรือที่เรียกว่า รถ
ซึ่งพระยามิลินท์ก็ตอบว่าไม่ใช่ ท่านก็ยังไล่เลียงต่อไปถึงว่าสัมภาระทั้งหมดเป็นรถหรือ หรือ ว่า รถอยู่
นอกเหนือจากสัมภาระทั้งหมด ซึ่งพระยามิลินท์ก็ตอบว่าไม่ใช่ จากค าสนทนาถามตอบกับพระยามิลิ
นท์พระนาคเสนจึงสรุปว่า อาตมาไม่ได้โกหก ถึงอาตมาถามพระองค์ว่าอะไรเป็นรถ พระองค์ก็ไม่
สามารถตอบได้ว่าชิ้นส่วนต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นล้อ เพลา แอก คัน หรือ สัมภาระต่าง ๆ ว่าเป็นรถ
๔๕ อ้างแล้ว.
