Page 52 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 52
๓๘
ื่
หักร้างถางพงที่รกชัฏเพอท าถนนหนทางให้รถชนิดอน ๆ วิ่งได้สบาย นั่น คือพยายามค้นคว้าถึงความ
ื่
แท้จริงของสรรพสิ่ง หรือเรียกอกอย่างหนึ่งว่า ภววิทยา (Ontology) คือวิชาที่ศึกษาถึงความมีอยู่
ี
เป็นอยู่ของสรรพสิ่งในโลก ค าทั้งสองนี้บางครั้งใช้ร่วมกัน แต่ก็มีการศึกษาที่แตกต่างกัน คือ
อภิปรัชญาเน้นศึกษาถึงสภาวะที่ไม่อาจรู้ได้โดยประสาทสัมผัสเป็นภาวะที่อยู่เหนือประสาทสัมผัสทั้ง
ห้า ซึ่งเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับนามธรรม เช่น เรื่องจิต มโน วิญญาณ พระเจ้า ส่วนภววิทยาจะศึกษาถึงสิ่ง
ที่มีอยู่เป็นอยู่ในจักรวาลทั้งส่วนที่สัมผัสได้และสัมผัสไม่ได้ กล่าว คือภววิทยาจะศึกษาทั้งสิ่งที่เป็น
นามธรรมและรูปธรรม แต่ว่าโดยเนื้อหาแล้วภววิทยาจะมีความหมายกว้างกว่าอภิปรัชญา
ดังนั้น ขอบเขตของอภิปรัชญาหรือภววิทยาที่จะต้องท าการค้นคว้าหาค าตอบว่า “ความ
แท้จริง คืออะไร” จึงมีอยู่ ๓ ประการ ดังนี้
๑) ธรรมชาติ เป็นการศึกษาถึงเรื่องธรรมชาติของสสาร กาล อวกาศ ความเป็นเหตุเป็นผล
ชีวิต วิวัฒนาการ ระบบจักรวาลของเอกภพ และวัตถุประสงค์ของเอกภพในเรื่องนี้ อภิปรัชญาได้ท า
หน้าที่ตอบปัญหาหรือศึกษาเกี่ยวกับเรื่องเอกภพหรือธรรมชาติ ซึ่งรวมไปถึงเรื่องของอวกาศ กาล
สสาร ความเป็นเหตุและผล ชีวิต วิวัฒนาการ ความเป็นไปแบบเครื่องจักรกลของเอกภพ และความ
ื่
เป็นไปแบบมีวัตถุประสงค์ เพอจะหาค าตอบว่า สรรพสิ่งหรือสิ่งเหล่านี้ มีความเป็นมาอย่างไร มี
ความสัมพนธ์กันอย่างไร เช่น ศึกษาหาค าตอบเกี่ยวกับกาล (เวลา) ว่ามีก าเนิดหรือบ่อเกิดอย่างไร
ั
เป็นไปโดยมีเป้าหมายหรือไม่ หรือมีเป้าหมายอย่างไร หรือใครเป็นผู้ก าหนดเวลา ใครเป็นผู้สร้างเวลา
๒๔
เหล่านี้เป็นต้น ซึ่งปัญหานี้เรียกว่า “อภิปรัชญาว่าด้วยเอกภพ หรือธรรมชาติ”
๒) จิตหรือวิญญาณ เป็นการศึกษาถึงลักษณะ ก าเนิด จุดหมายปลายทางของวิญญาณ
และสัมพนธภาพระหว่างวิญญาณกับร่างกายในเรื่องนี้ อภิปรัชญาจะท าหน้าที่ค้นคว้าเกี่ยวกับเรื่อง
ั
ธรรมชาติของวิญญาณ ก าเนิดของวิญญาณ จุดหมายปลายทางของวิญญาณ และความสัมพนธ์
ั
ื่
ระหว่างวิญญาณกับร่างกาย เกี่ยวกับปัญหานี้ นักปรัชญาพยายามศึกษาเพอที่จะตอบค าถามที่ว่า จิต
ของมนุษย์เรานั้น คืออะไร มีลักษณะเป็นอย่างไร มนุษย์มีอสระในการคิดในการหาค าตอบหรือไม่
ิ
ี
หรือมนุษย์มีเสรีภาพในการตัดสินใจ และการเลือกกระท าหรือไม่ มากน้อยเพยงใด จะเป็นการศึกษา
ั
เพอพจารณาดูเกี่ยวกับวิญญาณ อตตา และจิต ว่าเป็นสิ่งเดียวกันหรือไม่ หรือเป็นคนละอย่างกัน
ื่
ิ
เพราะนักปรัชญาแต่ละส านัก หรือแต่ละคนจะศึกษาเกี่ยวกับเรื่องจิตหรือวิญญาณนี้แตกต่างกันปัญหา
เกี่ยวกับเรื่องจิต หรือวิญญาณ เป็นเรื่องที่ถกเถียงกันมานาน ตั้งแต่นักปรัชญาสมัยโบราณ จนกระทั่ง
๒๔ มานพ นักการเรียน, มนุษย์กับการใช้เหตผล จรยธรรม และสุนทรยศาสตร, (กรุงเทพมหานคร:
์
ิ
ุ
ี
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๔๕), หน้า๓๑.
