Page 57 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา

๔๓

ั
ชัดเจน ไม่มีสสารอนใดเหมือนกันและทั้งหมดเหล่านี้ คือมูลการณะของโลก สรรพสิ่งภายในโลก และ
๓๒
จักรวาล

๒) ทฤษฎีจิตนิยม (Idealism)

จิตนิยมเป็นศัพท์บัญญัติศัพท์หนึ่งของ Idealism ที่ใช้ในทางอภิปรัชญา แต่ถ้าใช้ในทางจ

ริยศาสตร์ ท่านบัญญัติศัพท์ภาษาไทยอกศัพท์หนึ่งว่า “อดมคตินิยม” จึงก่อให้เกิดปัญหาว่า ค าว่า
ี
ุ
Idealism ค าเดียว ท าไมจึงบัญญัติศัพท์ภาษาไทยถึง ๒ค า ที่เป็นเช่นนี้เพราะว่ามีการใช้ในความหมาย
ที่ต่างกัน กล่าว คือ ในทางจริยศาสตร์ท่านใช้ค าว่า Idealist หมายถึงบุคคลผู้เห็นเป้าหมายอนสูงส่ง
ั
ึ
ของชีวิต และพยายามจะเข้าถงเป้าหมายอันนั้นให้ได้ ในภาษาไทยเราจึงเรียกบุคคลเช่นนี้ว่า “นักอุดม
คติ” แต่ในทางอภิปรัชญา ค าว่า “Idealist”หมายถึงบุคคลผู้ศึกษาค้นคว้าว่า อะไร คือความจริง

อะไร คือสภาพมูลฐานของสิ่งทั้งหลายที่เข้ากันได้กับความรู้สึกนึกคิด และจิตใจของมนุษย์ ดังที่
ื่
บรัดเลย์ (F.H. Bradley) ได้กล่าวไว้ว่า “นอกเหนือจากจิตแล้ว ไม่มี หรือไม่อาจมีความจริงใด ๆ อน
ยิ่งเป็นเรื่องของจิตมากเท่าใด ก็ยิ่งมีความจริงมากเท่านั้น”
๓๓
ทฤษฎีจิตนิยม (Idealism) เป็นกลุ่มที่ถือว่า จิตเท่านั้นเป็นความแท้จริง สสารเป็นเพยง
ี
ี
ปรากฏการณ์ของจิต ชาวจิตนิยมเชื่อว่า จิต เป็นอมตะ ไม่สูญสลาย ร่างกายของมนุษย์เป็นเพยง
ปรากฏการณ์ชั่วขณะหนึ่งของจิต เป็นที่อาศัยชั่วคราวของจิต เมื่อร่างกายดับลง จิตก็ยังคงอยู่ ไม่

แตกดับไปตามร่างกาย พวกจิตนิยม พยายามที่จะหาค าตอบให้กับตัวเองว่า จิต คืออะไร มีบ่อเกิดมา

จากอะไร มีแหล่งที่มาอย่างไร มีธรรมชาติเป็นอย่างไร มีจุดมุ่งหมายอย่างไร เป็นการศึกษาโลกใน
ลักษณะที่เป็นนามธรรม เพราะพวกเขาเชื่อว่า จิตเท่านั้นที่เป็นความแท้จริง สสารเป็นแต่เพยงสิ่งที่
ี
ปรากฏ หรือเป็นปรากฏการณ์ของจิต ไม่สามารถด ารงอยู่ชั่วกาลนาน หรือสสารจะต้องมีการแตก

สลาย แต่จิตหรือวิญญาณไม่มีการแตกสลาย เป็นอมตะ ดังนั้น ลักษณะของจิตหรือวิญญาณ จึงมี
ลักษณะต่าง ๆ ตามทัศนะหรือแนวความคิดของนักปรัชญาแต่ละท่าน ชาวจิตนิยมบางท่านเชื่อว่า เมื่อ

ร่างกายแตกดับ จิตจะกลับไปสู่แหล่งดั้งเดิม กล่าว คือจิตจะกลับเข้าไปสู่จิตสัมบูรณ์ ซึ่งเป็นบ่อเกิด
๓๔
ของสรรพสิ่ง ในภาษาไทยจึงเรียกบุคคลเช่นนี้ว่า “นักจิตนิยม”

๓) ทฤษฎีธรรมชาตินิยม (Naturalism)

๓๒ ประยงค์ แสนบุราณ, ปรัชญาอินเดีย, (กรุงเทพมหานคร: โอเดียนสโตร์, ๒๕๔๗), หน้า ๑๕๓-๑๕๔.

๓๓ P.H. Bradley, Appearance and Reality, REV. ed., (Oxford University Press, 1946), p.
489.
๓๔ อดิศักดิ์ ทองบุญ, คู่มืออภิปรัชญา, หน้า ๑๑๗.