Page 4 - TEMA 1 bersama surah Ar Rahman

di garisan sartan, manakala semasa solstis musim sejuk (22 Disember ) pula, kawasan hemisfera selatan pula yang
menerima bahangan matahari yang banyak kerana matahari berada di garisan jadi.

iv) Kecondongan pancaran matahari – kedudukan garis lintang berbanding kedudukan matahari menyebabkan sesetengah
tempat menerima pancaran matahari secara tegak atau condong. Kawasan khatulistiwa menerima pancaran matahari
secara tegak menyebabkan bahangan matahri yang diterima adalah banyak. Kawasan hemisfera utara dan hemisfera
selatan pula menerima pancaran matahari secara condong menyebabkan penerimaan bahangan matahri adalah sedikit.

v) Ketebalan atmosfera – Kawasan yang mempunyai ketebalan atmosfera yang tinggi ( contoh, kawasan khatulistiwa ) kurang
menerima bahangan matahari berbanding kawasan yang mempunyai atmosfera yang nipis penerimaan bahangan matahari
adalah sedikit ( contoh, kawasan gurun panas ) .

vi) Perbezaan permukaan bumi – kawasan daratan lebih cepat menyerap bahangan matahari menyebabkan penerimaan
bahangan adalah tinggi berbanding permukaan bumi yang dilitupi air. Permukaan bumi yang mempunyai tumbuh-tumbuhan
pula kadar penyerimaan bahangan matahari lebih rendah berbanding permukaan bumi yang gondol dan tandus. Bahagian
lurah gunung yang berhadapan pancaran matahri akan menerima bahangan matahari yang tinggi berbanding bahangian
yang terlindung daripada pencaran matahari.

1.16 MENGAPAKAH BUMI HANYA MENRIMA SEBAHAGIAN KECIL SAHAJA DARIPADA SELURUH TENAGA MATAHARI DAN
JUMLAHNYA BERUBAH-UBAH MENGIKUT MASA?

i) Jarak matahari dengan bumi – jarak bumi dengan matahari sejauh lebih kurang 150 juta km menyebabkan jumlah
penerimaan bahangan matahari adalah kecil. Semasa perihelion (kedudukan bumi paling dekat dengan
matahari) penerimaan bahangan matahari paling banyak berbanding semasa afelion ( kedudukan bumi paling jauh dengan
matahari ).

ii) Faktor bumi mengelilingi matahari – menyebabkan kejadian ekuinoks dean solstis. Semasa ekuinoks musim bunga dan
ekuinoks musim luruh, matahari berada di garisan khatulistiwa menyebabkan seluruh dunia mengalami siang dan malam
yang sama panjang . Semasa kejadian solstis musim panas , kawasan hemisfera utara menerima bahangan matahari
paling banyak manakala semasa solstis musim sejuk , kawasan hemisfera selatan pula menerima bahangan matahari
paling banyak. Kawasan Khatulistiwa menerima bahangan matahari yang sama banyak sepanjang tahun.

iii) Faktor kejadian tompok matahari ( sunsport) – pada masa ini lebih banyak tenaga electromagnet dikeluarkan pada tompok
matahari. Ini menyebabkan penerimaan bahangan matahari pada masa ini lebih banyak berbanding biasa. Kejadian ini
berlaku setiap 11 tahun sekali.

iv) Faktor pemantulan atau pembalikan oleh awan – awan berperanan sebagai pembalik, pemantul atau p-enghambur haba
matahari. Wap air juga akan menyerap bahangan matahari. Ini menyebabkan sebahagian kecil sahaja bahangan matahari
yang sampai ke bumi. Di kawasan Khatulistiwa yang mempunyai gumpalan awan yang tebal telah menghalang sebahagian
daripada bahangan matahari untuk sampai ke permukaan bumi manakala di kawasan gurun panas pula yang kurang
litupan awan membolehkan sebahagian besar bahangan matahari sampai ke permukaan bumi.

v) Faktor albedo – merujuk kepada pembalikan atau pantulan sebahagian daripada bahangan matahari oleh sebarang
permukaan. Kadar albedo berbeza-beza mengikut ciri permukaan dan sudut pancaran matahari. Bagi permukaan cerah
atau putih, kadar albedonya tinggi bebanding permukaan bumi yang berwarna gelap. Kadar albedo bagi permukaan bersalji
ialah 80% manakala permukaan air laut ialah 30%.

vi) Penyerakan oleh zarah halus ( seperti molekul gas, udara, wap air, debu, habuk dan hablur ais ) – Bahan-bahan ini akan
melakukan penyerakan terhadap bahangan matahari di atmosfera sebelum sampai ke permukaan
bumi. Akibatnya, bahangan matahari yang sampai ke permukaan bumi adalah kecil sahaja.

1.17 PENGARUH TENAGA SURIA KEPADA KEHIDUPAN MANUSIA DI PERMUKAAN BUMI

i) Pertanian – Kawasan tropika lembap yang menerima tenaga suria sepanjang tahun menggalakkan kegiatan pertanian
dijalankan sepanjang tahun. Berbanding dengan kawasan beriklim sederhana kegitan pertanian giat dijalankan pada
musim panas dan musim bunga sahaja manakala pada musim sejuk kegiatan pertanian tidak dapat dijalankan sama sekali.