Page 120 - ماهنامه شماره 18 برای فردا

‫‪ 120‬شمار ٔههجدهـم | مهݠـرمــاه‪1396‬‬

‫‪....................................................................................................‬‬
‫‪.....................................................................................................‬‬
‫‪.....................................................................................................‬‬

‫جـا داده اسـت‪ .‬خشـکی زاینـده‌رود باعـث تغییرات‬ ‫متقابلـی کـه محیـط بـر زیسـتن و زیسـتن بـر‬
‫جمعیتـی زیانبـاری شـده اسـت؛ تغییراتـی کـه‬ ‫محیـط م ‌یگـذارد‪ .‬هنگامـی کـه از آثـار اجتماعـی‬
‫باتوجه‌بـه مهاجرت‌های ا کولوژیک صورت گرفته و‬ ‫محی ‌طزیسـت صحبـت می‌کنیـم‪ ،‬درواقـع از آثـار‬
‫سـرعت تغییـرات اجتماعـی را در اصفهـان بـالا برده‬ ‫محیط بر زیسـتن سـخن می‌گوییم‪ .‬باید گفت یکی‬
‫و آمـار آسـی ‌بهای اجتماعـی را نیـز افزایـش داده‬ ‫از مهم‌تریـن نقـاط تلاقـی «محیـط» و «زیسـتن»‪،‬‬
‫اسـت؛ چنانکـه امـروز متأسـفانه در اصفهـان میـزان‬ ‫«سـبک زیسـت» اسـت و مهم‌ترین اثری که محیط‬
‫بیـکاری ‪ 2‬درصـد از میانگیـن کشـوری و میـزان‬ ‫بر زیسـت می‌گذارد‪ ،‬اثری اسـت که بر سبک زیست‬
‫طالق ‪ 1‬درصـد از میانگیـن کشـوری بالاتـر اسـت و‬ ‫مترتـب اسـت‪.‬‬
‫فقـط در نه‌ماهـۀ اول سـال ‪ ،1394‬میـزان طالق در‬ ‫سـبک زیسـت محیـط کوهسـتانی بـا سـبک زیسـت‬
‫اصفهـان ‪ 26‬درصـد نسـبت بـه مـدت مشـابه سـال‬ ‫مناطـق گـرم و خشـک و سـبک زیسـت مناطـق‬
‫مرطـوب و پسـت متفـاوت اسـت و ایـن همـان‬
‫پیـش از آن افزایـش یافتـه اسـت‪.‬‬ ‫اجتماعـی بـودن زاینـد ‌هرود را در آوازخوانی‌هـای‬ ‫تزیأثیـستر میحکیه بط‌زحیراسـن‌هتابـری زسـیبسکت‌زمیحسـیطت ایسنـیزتق‪.‬طسـع ًبا آنک‬
‫نکتـۀ تأسـ ‌فبارتر این‌کـه عمـق خش ‌کسـالی و‬ ‫زیـر پـل خواجـو و دیگـر پل‌هـای تاریخـی اصفهـان‬ ‫می‌دهـد و تهدیـد می‌کنـد‪.‬‬ ‫رماثتا ًغلییـار‬
‫بحـران زاینـد ‌هرود در شـرق اصفهـان دیده م ‌یشـود‬ ‫می‌بینیـم؛ مکتـب موسـیقی اصفهـان زیـر همیـن‬ ‫بحـران‬ ‫گـر بخواهیـم آثـار اجتماعـی‬
‫و در آینـده بیشـترین تبعـات اجتماعـی را در شـرق‬ ‫پ ‌لهـای تاریخـی‪ ،‬سـرمایه‌های انسـانی خـود را بـه‬ ‫خش ‌کسـالی زاینـد ‌هرود را بـر سـبک زیسـت‬
‫اصفهـان خواهیـم دیـد‪ .‬در ایـن منطقـه جمعیتـی‬ ‫جامعه تحویل داده است و بسیاری از خوانندگان‬ ‫اصفهانی‌هـا بررسـی کنیـم‪ ،‬بایـد از ایـن منظـر بـه‬
‫بالغ‌بـر ‪ 300‬هـزار نفـر در ‪ 180‬روسـتا و چندیـن‬ ‫اصفهـان زیـر همیـن پل‌هـا و در جـوار زایندگـی‬ ‫آن توجـه کنیـم کـه زاینـده‌رود بـرای اصفهـان‬
‫شـهر زندگـی می‌کننـد و الگـوی غالـب شغل ‌یشـان‬ ‫زاینـد ‌هرود توانسـت ‌هاند در موسـیقی ایـران زایندگـی‬ ‫نه‌تنهـا یـک سـرمایۀ نمادیـن اسـت و نمادی اسـت‬
‫کشـاورزی اسـت کـه ا کنـون‪ ،‬باتوج ‌هبـه بحـران‬ ‫کننـد‪ .‬از دیگـر سـو‪ ،‬زاینـده‌رود بـرای اصفهانی‌هـا‬ ‫کـه دیگـران اصفهـان را بـا آن می‌شناسـند‪ ،‬بلکـه‬
‫خشک‌سـالی بـه مرکـز اصفهـان مهاجـرت خواهنـد‬ ‫نوعـی نهـاد سـرگرمی بـوده و همـۀ تفریحـات‬ ‫زاینـده‌رود به‌نوعـی سـرمایۀ اجتماعـی اصفهـان‬
‫کـرد و هـم بافـت اجتماعـی شـرق و هـم بافـت‬ ‫اصفهانی‌ها در حاشـیۀ زایند ‌هرود صورت م ‌یگرفته‬ ‫نیـز بـه شـمار می‌آیـد کـه بـه زندگـی اصفهان ‌یهـا‬
‫اجتماعـی مرکـز اصفهـان دسـتخوش تغییـر خواهـد‬ ‫اسـت؛ امـا دریـغ و درد کـه امـروز زاینـد ‌هرود‪ ،‬زاینـده‬ ‫معنـا م ‌یبخشـد و آ ‌نهـا را بـه یکدیگـر نزدیک‌تـر‬
‫نیسـت کـه بتواند بـرای اصفهانی‌ها سـاحل آرامش‬ ‫می‌کنـد و حـول خـود سـبک زیسـت تولیـد می‌کنـد‪.‬‬
‫شـد‪.‬‬ ‫زاینـده‌رود نوعـی بارانـداز اجتماعـی در اصفهـان‬
‫آثـار اجتماعـی محی ‌طزیسـت آ ‌نقـدر پردامنه اسـت‬ ‫باشـد و هویـت ایجـاد کنـد‪.‬‬ ‫اسـت‪ .‬از تعبیـر «بارانـداز» اسـتفاده می‌کنـم‪ ،‬چـون‬
‫که تردیدی نیسـت که باید تغییرات محیط‌زیسـت‬ ‫بـا کمـال تأسـف آمـار و ارقـام و خروجـی برخـی‬ ‫در لغ ‌تنامـۀ دهخـدا از بارانـداز «بـه جایـی کـه‬
‫را جـدی بگیریـم و در حفـظ و نگهـداری محیـط‬ ‫پیمایش‌ها نشـان می‌دهد خشک‌سالی زایند ‌هرود‬ ‫کاروان فرود می‌آید» یا «بخشی از ساحل و بندرگاه‬
‫زیسـت کوشـا باشـیم‪ .‬در سـال‌های اخیر باتوج ‌هبه‬ ‫می‌تواند تا ‪ 30‬درصد افسـردگی اصفهانی را افزایش‬ ‫کـه کشـتی بـار خـود را زمیـن م ‌یگـذارد» تعبیـر شـده‬
‫آنکـه مه ‌متریـن اثـر اجتماعـی محیط‌زیسـت بـر‬ ‫دهـد و ایـن افسـردگی حا کـی از آن اسـت کـه نازایی‬ ‫اسـت‪ .‬از ایـن دیـدگاه زاینـد ‌هرود هـم نوعـی بارانـداز‬
‫سـبک زیسـت مترتـب اسـت‪ ،‬مفهومـی بـه نـام‬ ‫زاینـد ‌هرود بـه نازایی اجتماعـی و دل‌مردگی جمعی‬ ‫اجتماعی اسـت؛ یعنی جایی اسـت که اصفهان ‌یها‬
‫سـبک زندگی زیسـ ‌تمحیطی تعریف شـده اسـت و‬ ‫منجـر شـده اسـت و ایـن عمیق‌تریـن اثـر اجتماعـی‬ ‫بـه شـکل سـنتی و از دیربـاز بـار روزمرگی‌هایشـان را‬
‫در ایـن مفهـوم سـعی شـده سـبک زندگی انسـا ‌نها‬ ‫آنجـا بـر زمیـن می‌گذاشـت ‌هاند و بـرای آن‌هـا سـاحل‬
‫را بـه مسـئلۀ حفـظ و نگهـداری محی ‌طزیسـت‬ ‫محیط‌زیسـت محسـوب می‌شـود‪.‬‬ ‫آرامـش بـوده اسـت‪ .‬زیباترین نماد و نشـانۀ بارانداز‬
‫نزدیـک کننـد تـا شـاید به این ترتیب سـبک زیسـت‬ ‫از طـرف دیگـر پهنـۀ جغرافیایـی زاینـده‌رود بسـیار‬
‫نیـز کمتریـن آسـیب را از محیط‌زیسـت ببینـد و این‬ ‫گسـترده اسـت‪ .‬ایـن رودخانـه حـدود ‪ 350‬کیلومتـر‬
‫امتـداد دارد و در کنـار خـود کلون ‌یهای جمعیتی را‬
‫همـان کنـش متقابـل نمادیـن اسـت‪.‬‬