Page 137 - ماهنامه شماره 18 برای فردا
P. 137
137
{..........................................................................عکاســـــی ݡ }
..........................................................................
.............................................................................
.............................................................................
PHOTOGRAPHY
من عباسم ،عکاسم
عباس عطار عکاس معروف بین الملل آژانس عکس مگنوم
مقالـۀروزنامـۀ کیهـان)85/9/3امـاجایـگاهاوب هعنوان بـا پیشـرفت و پیدایـش
یکیازمه مترینعکاسانمطرحجهانوازاعضایمهم بازتولیدتصاویردرروزنام هها
در دهـۀ 20میالدی و
آژانـسعکـسمگنومفراتراز ایننقلوحر فهاسـت. جایگزین شدن این تصاویر
عبـاس عطـار متولـد خـاش در اسـتان سیسـتان و ب هجـای تصویرسـاز یهای
بلوچسـتان در سـال 1323اسـت و بـا صراحـت و اصـرار دسـتی (گـراور) ،پیـام عکـس
نـامفامیلـیعطـار رااز عقبـۀشناسـنام هاشحـذف کرده به تودۀ مردم رسـید و نقش محمدعلیمیرزایی
اسـت .او فار غالتحصیـل رشـتۀ مطبوعـات و ارتباطـات
در کشـور انگلستاناست.سـال 1952بههمراهخانواده وجایـگاهعکـسدر خوانش دبیرعکس
بـه خـارج از کشـور مهاجـرت و در 14سـالگی اولیـن
عک سهـایخـودرااز اسـتقلالالجزایـرثبـتم یکنـد.در خبـر بسـیار پررنـگ شـد.
26سـالگی عک سهایـش در مجالت مختلـف خارجـی در همانسـا لهاباسـاخت
چـاپ م یشـود .حضـور او در جن گهـا و شـور شهای دوربیـنلایـکا،تحولـیدر ثبـتتصاویـرخبـریومسـتند
بیافرا در آفریقا ،بنگلادش ،ویتنتام (قبل و بعد از جنگ)، اجتماعیوعکاسـیدر موقعی تهایسـختبحرانیبه
بحرا نهـایمهـمخاورمیانـه،شـیلی،آفریقـایجنوبـی، وجـود آمـد .قابلیـت حمـل آسـان لایـکا ،کوچـک بـودن
کوبـا ،اتیوپـی و مکزیـک باعـث شـک لگیری مجموعـۀ بدنـه و لنـز آن و امـکان اسـتفاده از نگاتیوهـای رولـی36
ب ینظیریاز عک سهایمهمخبریواجتماعیشد که و 24عـددی،ایـنفرصـترابـرایعـکاسایجـادم یکـرد
ه ما کنونجزءجدای یناپذیر گنجینۀ گرا نبهایآژانس کـهدر مه متریـنلحظـۀوقـوعحادثـهوبحـراندر محـل
عچکنـیـسن بمرگمنـ یوآیـمبـد هکـحه اسـواصبرفـم ًا یعآـیـکاد.ازسعسکفارسشهــاییوععباامـلس حضور داشـتهباشـد.
مکانیکیثب تکنندهوقایعپیشرویشنیستوفلسفه عک سهـایمسـتنداجتماعـیب هعنـواناسـنادیمهـم
در نهادهـای دولتـی و غیردولتـی و جریا نسـاز ،جایـگاه
و دیدگاهـش روح حادثـه را نمایـان م یکنـد. ویـژ هایبـهخوداختصاصداد؛ب هعنوانمثـال،در دهۀ
عباس«:بهغیراز نزدیکیفیزیکیبهسوژه،بایدازلحاظ «در ایـنمقطـع،عکاسـیدیگـرنیـاز نداشـتنق شهـای 30میالدی،عکاسـان گـروه F.S.Aدر مأموریتی گروهی
روحیارتباطنزدی کتریباآنبرقرار کردوهرعکاسیدر قدیم یاشراایفا کندوبهدنبالتعریف گسترۀجدیدی وبـاهـدفثبـتوقایـعخش کسـالیآمریـکادر آندههو
ابتـدایراهبایـدبدانـد کـهبـرایعکاسشـدنبهمعنای بـرای خـودش بـود .ایـن گسـترۀ جدیـد سـه زمینـه را در اوضـاع نابسـامان کشـاورزان قحطـ یزده و مهاجـر ،گام
واقعـی ،ابتـدا بایـد خـود را جزئـی از سـوژه و آد مهـای آن مهمـیدر انتقـالپیـامایـنفاجعـهوثبـتوحفـظتمام
برم یگرفـت: ابعـاد آن برداشـتند.
سـویخـودبداند،نهچیـزیجـدااز آ نها». -عکاسیب هعنوانوسیل هایبرایهنرمندان در ده ههـای بعـد بـا شـک لگیری ای نگونـه موقعی تهـا
عک سهـای عبـاس فقـط جنبـۀ خبـری نـدارد؛ بلکـه -تصویرعکاسی،ب هعنوانیکرسانۀدیداری در تاریخعکاسـیوبروزشـرایطبغرنجبشـریدر جهان،
مؤلف ههـای هنـری جـزء جدای یناپذیـر آثـار اوسـت. -عکاسـی ب هعنـوان وسـیل های بـرای انتقـال واقعیـت از عکاسـان خبـری همیشـه در صحنـه نقـش مهمـی ایفـا
عباس«:وقتیاز منم یپرسـندچهعکاسـانیرویمن کردنـد.
تأثیـر گذاشـت هاند ،م یگویـم رامبرانـت ،پیکاسـو ،سـزان، طریـق تصاویر» در دهـۀ 40بـا شـروع جنـگ جهانـی دوم ،مجل ههـا و
ودر ادامهچنیناستنباطم یکند که گسترشفعالیت روزنام ههابااعزامعکاسانبهنقاطمختلفجبه ههای
کاراواجیـو و ولاسـکز». عکاسـی را بایـد مدیـون گزار شهـای تصویـری جنـگ جنگ ،وقایع و فجایع این اتفاق مهم قرن بیستم را به
فلسـفۀ نـگاه او از نقاشـان بزرگـی تأثیـر گرفتـه کـه ویتنـام دانسـت؛ زیـرا دیگـر دول تهـا تـوان سانسـور و اطالع تمـام مـردم جهـان رسـاندند .بررسـی و بازخوانـی
زیبای یشناسـی را در خدمـت مفهـوم و محتـوا قـرار گزینـش تصاویـر ثب تشـده از ایـن اتفـاق د لخـراش را تصاویـر ایـن جنـگ همچنـان تأثیرگـذار و تکا ندهنـده
داد هاند.اوعکاسـیرافقطزدنشـاتردوربیننم یداند. نداشـتند و نـگاه ضدجنـگ عکاسـان ،شکسـت اخلاقی اسـت .همچنیـن در دهـۀ ،50آثـار ب هجامانـده از جنـگ
عبـاس« :بایـد فرهنـگ و فلسـف های پشـت دوربیـن جهانی از نظر و توجه عکاسان پنهان نماند و عکس مایۀ
باشـد .فکـری را کـه عـکاس دربـارۀ سـوژه م یکنـد در رهبـران سیاسـی دنیـا را بـه نمایـش گذاشـت. حیـاتروزنامـهومجل ههـاشـد.
مجموعـۀعک سهـایاوم یتوانیـممشـاهده کنیـم.هـر امانکتۀمهمیرادرشک لگیریوجایگاه کنونیعکاسی در دهـۀ60بـاتغییراتسیاسـی،فرهنگـیواجتماعیدر
عـکاس ن هتنهـا بـه شـناخت فلسـفه نیـاز دارد ،بلکـه بـه خبریومستنداجتماعینبایدنادیده گرفتوآننقش جهان و شروع جنگ ویتنام ،عکس خبری در نوع نگاه و
جامع هشناسیونشان هشناسیهمنیاز دارد.هی چوقت یکعکاسآ گاهبهشرایطپیراموناست کهباروحی های ارائۀپیامتغییراتیاساسییافت؛زیراازیکسوبحرا نه ا
دوربیـنمظلـومنیسـت کـهمابـدونداشـتنودانسـتن شـجاعانه در سـخ تترین و خطرنا کتریـن شـرایط واعترا ضهایدانشـجوییشـکل گرفت کهاوجآن بروز
اینچیزهابهسراغشبرویم؛چرا کهعکاساجتماعیبا بحرانـی،در ناام نتریـننقـاطدنیـا،در قلـبانقلا بهـاو شور شهاوجنب شهای کارگریدر مه 1968در فرانسه
شـور شهاوجن گهـاحضـور پیـدام یکنـدودر شـرایطی وهم هگیـرشـدنایـناعترا ضهـادر سراسـراروپـابـودواز
یـک فرهنـگ کار دارد». برابـر و یکسـان بـا قربانیـان و حادث هدیـدگان بحرا نهـا، سـوی دیگـر ،ه مزمـان بـا آغـاز بهـار پـرا گ ،اعترا ضهـای
اودر سـال 1983بهمدتسـهسـالبهمکزیکم یرودو لحظ ههایمهموتاریخیرابهبهترینشکلممکنبه اجتماعـیودانشـجوییوانقلا بهـایمختلـفدر دنیـا
ازاثراتب هجاماندۀبحرانمکزیکعکاسیم یکند.یکی تصویـرم یکشـد.عباسعطـار یکیاز اینعکاسـانمهم شکل گرفت.
از مه متریـنموضوعاتمجموعۀعک سهـایاومذهب ویلفرایـدباتـس،نظری هپرداز وتاری خدانحوزۀهنر،رشـد
اسـت .او مذهـب را معمـای بـزرگ زندگـی خـود م یدانـد وتأثیرگذار اسـت. عکاسـی مطبوعاتـی را بعـد از دهـۀ 60ارزیابـی م یکنـد:
وجـدااز هـرنـوعنـگاهمذهبـیودینـی،اعتقـادبـهخـداو عبـاسعطـار رابایـدبـهدوراز هـرنـگاهغر ضورزانـۀملـی،
میهنیومذهبینگریست .گاهیدررسان ههایداخلی
تشـریفاتپیرامـونآنراموردتوجـهقرار دادهاسـت. سـتایششـدو گاهیدر حرک تهایمتحجرانهوسمت
وسودار مورد گستاخیژورنالیستیقرار گرفت(اشارهبه
