Page 59 - ماهنامه شماره 23 برای فردا
P. 59
شمار ٔهبیستوسوم58
آذر مـاه 1397
حاشـیهزندگـیم یکنـدرشـدنیابـد،بعـدبهمرکـزم یآید آموز شوپـرورش و قانو نگـذاران مدنـی و سیاسـ تهای اوقات در بررسـی یک جامعه م یبینیم طر حوار های که
و بزه م یکند .ما تصور م یکنیم ا گر مرکز را آموزش دهیم اآقمتوزصـا شدوپـیرورهسـشتنقدط.عـ ًا بایـد برنامـۀ مشـخصی داشـته ابیسشـتت؛ر امفـثلرًاادمبـا برا هعینخوـاوندشسـهارخونتدهانسدوارطـاتروبحووارۀسبم یایرزشوشـیمی
کافـی اسـت .در یکـی از کشـورهای خارجـی یـک برنامـه باشـد .در اروپـا ،از سـا لهای 1900بـه بعـد ،برنامـ های وچـمو یبنینخـیـودمراکآثیـنقـفدار اسـرزشتـ ،اممنـادکنمسـ ییداانعـتـدراکهضحنتمم ًایکسنــوادر؛
تلویزیونیمخصوصبچ ههایحاشیۀشهرتهیهشده بـا عنـوان «برنامـ های بـرای زندگـی» در آموز شوپـرورش
به نام «خیابان سوسمی» که مطالعات آن در دانشگاه مطـر ح شـد .آ نهـا دریافتـه بودنـد کـه کـودکان پـ س اتوبـوس تمیـز شـود و در قبـال هزینـ های کـه م یپـردازد
هاروارد هفت سال به طول انجامیده است .این برنامه از سـپری کـردن دوران مدرسـه و ورود بـه اجتمـاع بـا خدمـاتخوبـیبـهاوارائـهشـود.مـامطالبـهنم یکنیم؛
120جایـزۀ علمـی معتبـر گرفتـه و دوازده سـال اسـت مشـکلات زیـادی مواج هانـد؛ نـه سـواد عاطفـی دارنـد، چـون خودمـان را چنـان ارزشـمند نم یدانیـم کـه
ب هطور مرتبتولیدم یشودودر نزدیکبهپنجاه کشور نـه سـواد مدنـی و نـه سـواد زیسـ تمحیطی .سـرانجام مطالب هگر باشـیم.
از آن الگوبـرداری شـده اسـت .آیـا مـا بـرای تولیـد چنیـن بـا پژوهـ ش و مطالعـه بـه ایـن نتیجـه رسـیدند کـه کـود کآزاری مثا ًل مختلـف، ایـن نکتـ ه در موضوعـات
برنامـ های هفـت سـال زمـان صـر ِف مطالعـه م یکنیـم؟ محتوایـی کـه بچ ههـا در مدرسـه یـاد م یگیرنـد بـرای جنسـی،بسـیار مهماسـت.ا گر کودکیادنگرفتهباشد
مـابـرای کـودکاندر مرکزهمبرنامهنداریمچهبرسـدبه مسـائل زندگـی کاربـردی نیسـت؛ پـس بسـت های بـرای بـرای خـودش ارز ش قائـل باشـد ،مطالب هگـر باشـد و بـه
آموز شهـای مخصـوص بـه بچ ههـا طراحـی م یکننـد. دیگراننهبگوید،ب یشکدر معرضآسی بهایناشی
کودکی که در حاشـیۀ شـهر اسـت. ایـن بسـته عناویـن مختلفـی دارد ،مثـلPSH، SMCS از کـود کآزاریجنسـیقـرار م یگیـرد.مسـئولی تپذیری
مـا در کشـورمان هنـوز بـرای کـودکان عـادی برنامـۀ و در آن ،جـای خالـی آموز شهـای موردنیـاز کـودکان پـر در ظاهرمهارتاست،اماپایهومبنایآنعز تنفسو
آموزشـی مـدون و مشـخصی در زمین ههایـی ماننـد م یشـود .آموز شوپـرورش مـا متمرکـز بـر سـوادآموزی اعتمادب هنفس است .متأسفانه آ نطور که باید و شاید
موضوعـات جنسـی نداریـم؛ ولـی در خـارج از کشـور اسـت کـه تـازه آ ن هـم درسـت صـورت نم یگیـرد .بـرای به این مسـائل پرداخته نشـده اسـت.
حتـی بـرای کـودکان توا نخواه ذهنی و جسـمی برنامه آمـوزشمسـئولی تپذیریعالوهبـرسـواداجتماعی،به حدیثـی هـم از امـام هـادی (ع) هسـت کـه
دارنـد .در برنام ههـای PSHو SMCSحتـی یک کودک سـوادشـناختیوسوادعاطفیهیجانیهمنیاز است. م یفرماید« :کسی که به خودش اهانت م یکند،
هـم نبایـد نادیـده گرفتـه شـود .کـودکان توا نخـواه هم آیـاای نهـادر مدرسـهبـه کـودکآمـوزشدادهم یشـود؟ از شـرش در امـان نخواهـی بـود» .گمـان م یکنـم
بـه میـان کـودکان عـادی م یآینـد تـا مـ ِن عـادی یـاد ودردردتورعاامنـ مل بدـراسمـهدربیسـشهـتمرراتبـحًاسمـاقایسسـب ه یاورزحشتــیی مـا حتـی همیـن مضمـون را دربـردارد.
بگیـرم او هـم جزئـی از جامعـه اسـت و مـن بایـد بـا او م یکنیـم فـرض کنیـم شـما سیاسـ تگذارید و م یتوانیـد
تعامـل کنـم و بـه او احتـرام بگـذارم .در بعضـی مـدارس تحقیـر م یشـویم .بچـۀ مهدکودکـی م یگویـد مـن بچـۀ بـر فضـای آموز شوپـرورش ،فضـای مدیریـت
صندلـی چـر خدار م یآورنـد و هـرروز یکـی از بچ هها روی بـدی هسـتم؛ چـون مربـی دائـم بـه او م یگویـد بنشـین فرهنگیشهرو کانو نهایفرهنگیتأثیربگذارید
آن م ینشـیند تـا بفهمـد کسـی کـه روی ایـن صندلـی سـرجایت بچـۀ بـد؛ یـا م یگویـد مـن بچـه بـدی هسـتم؛ و برایشـان برنام هریـزی کنیـد .چـه کسـانی را
م ینشـیند بـرای آب خـوردن ،مطالعـه کـردن ،عبـور و چـون شـیطان مرتـب مـرا گـول م یزنـد .وقتـی بچـ های بازیگـران عرصـۀ مسـئولی تپذیری اجتماعـی و
مرور و ...در چه وضعیتی قرار م یگیرد و چه مشـکلاتی تصـور م یکنـدایـنشـیطاناسـت کـهاورا گـولم یزنـد، ارتقـایآنم یدانیـد؟وزنهرکـداماز آ نهـاچقدر
دارد تا شـرایط زیسـت یاش را درک کند و ب هجای ترحم مسـئولیت کارش را نم یپذیـرد .همیـن فـرد ا گـر در اسـت و بـرای هرکـدام چـه مأموریتـی قائلیـد؟
بزر گسـالی مرتکـب جرمـی شـود ،م یگویـد مـن گنـا هکار مسـئولی تپذیری ابتـدا در سـطح فـردی مطـرح
بـه او احتـرام بگـذارد. نیسـتم.حتیخودماوقتیمجرمرادسـتگیرم یکنیم، م یشـود .کوچ کتریـن واحـد اجتماعـی نیـز خانـواده
کدا میکمه متراست؟از کجابایدشروع کنیم؟ انگشـت تمـام اتهامـات را بـه طـرف او م یگیریـم و او را اسـت؛ یعنـی نقطـۀ شـروع ایـن کار خانـواده اسـت.
مـانم یتوانیـماز آموز شوپـرورششـروع کنیـموبچ ههـا موجودیب یارزشم یبینیم کهبایددورانداختهشود؛ ب هطور کلیآموز شوپرورشدر اینزمینهنقشاساسی
را آمـوزش دهیـم ،امـا خانـواده را رهـا کنیـم؛ نم یتوانیـم ولـی مسـئولی تهای خودمـان را در نظـر نم یگیریـم. دارد .اقتصـاد و قوانیـن مدنـی نیـز بازیگـران مهـم ایـن
آموز شوپـرورش و خانـواده را مدیریـت کنیـم ،امـا در سیاسـ تهای کلان ،حاشـیۀ شـهرها چـه جایگاهـی عرص هانـد .جغرافیـا هـم تـا حـدی بـر ایـن موضـوع تأثیـر
سیاسـ تگذار یهایفرهنگـیواقتصـادیرارهـا کنیم. دارد؟ ا گـر سـواد شـهروندی و عاطفـی بچـ های کـه در م یگـذارد .درمجمـوع بازیگـران ایـن عرصـه خانـواده،
ای نهـا بـا هـم یـک مجموعـ ه را تشـکیلم یدهـد .مهـم
ایناست کهسیستماتیکعمل کنیم.آموزشمثلثی
اسـت کـه خانـواده ،کـودک و آموز شوپـرورش رئـوس
آن هسـتند ،امـا در ایـران تعاملـی بیـن خانواد ههـا و
آموز شوپـرورش برقـرار نیسـت .همچنیـن ا گر بخواهیم
برنامـۀ آموزشـی جام عتـری داشـته باشـیم ،بایـد
سیاسـ تهای اقتصـادی و فرهنگـی هـم وارد شـوند و
نقـش خـود را ایفـا کننـد.
چـه کسـی بایـد ایـن نـگاه و عملکـرد
سیسـتماتیک را حا کـم کنـد؟ خانواد ههـا و
آموز شوپـرورش بـا سـم نها همراهـی نم یکننـد
و سیاسـ تگذار یهای اقتصـادی نیـز در راسـتای
حمایـت از آنـان نیسـت .آموز شوپـرورش
مشـکلات مالـی و آموزشـی خـودش را دارد.
خانواد ههـا هم با مشـکلات اقتصـادی درگیرند.
پـس متولـی ایـن امـر کیسـت؟ بـا ایـن همـه
آشـفتگی ،نقطـۀ شـروع بایـد کجـا باشـد؟
البتـه سـم نها مؤثرنـد؛ چـون بـا فضـای جامعـه و
خانواد ههـا سـروکار دارنـد .ا گـر در سیاسـ تهای کلان،
سـم نها بـا مسـئولان شـهری مرتبـط شـوند و ا گـر قـرار
اسـت بودجـ های بـه ایـن امـر اختصـاص یابـد هدفمنـد
باشـد ،نقـش بسـیار مؤثرتـری هـم ایفـا خواهنـد کـرد.
