Page 554 - e Prosiding Serai 2021 final

Seminar Penyelidikan dan Pertandingan Inovasi Peringkat Antarabangsa (Serai) 2021
21-22 September 2021

PENGENALAN

Kemahiran mendengar adalah salah satu daripada komponen pembelajaran bahasa Melayu

selain daripada kemahiran bertutur, membaca dan menulis. Dalam konteks pengajaran,
kemahiran mendengar diberi penekanan yang setara dengan kemahiran yang lain. Ini penting

kerana daya komunikasi bahasa Melayu dalam kalangan murid memerlukan penguasaan
kemahiran mendengar. Untuk berkomunikasi dengan berkesan, seseorang murid
memerlukan kemahiran berbahasa yang tinggi. Tanpa dorongan dan motivasi guru, murid

akan mengambil sikap berdiam diri dan tidak berkomunikasi. Sikap ini tidak akan membantu
murid meningkatkan kemahiran berkomunikasi sekaligus menjejaskan penguasaan dalam
bahasa Melayu.

Sesebuah komuniti menggunakan beberapa variasi bahasa yang berbeza-beza dan
penggunaan pula menurut sistem tertentu (Abdul Rashid & Amat Johari, 2012). Kramsch
(2003) menyatakan bahawa, apabila kita menggunakan bahasa dalam konteks komunikasi,

kita sebenarnya telah terikat dengan bahasa yang pelbagai dan bersifat kompleks. Kecekapan
dalam menyesuaikan penggunaan bahasa dalam pelbagai konteks budaya inilah menjadi

fokus. Ini kerana, peranan besar pendidikan bahasa Melayu adalah untuk melahirkan rakyat
Malaysia yang berketerampilan dalam berbahasa dan mempunyai kecekapan dalam
komunikasi harian. Peranan ini dapat diteliti melalui dokumen pendidikan (Kementerian

Pendidikan Malaysia, 2013) yang secara jelas menetapkan kefasihan berbahasa dan
kecekapan berkomunikasi sebagai matlamat pengajaran dan pembelajaran bahasa Melayu.

Salah satu kajian berkaitan dialek yang terdapat dalam bahasa Melayu ialah dialek
Terengganu (Asmah, 1991). Dialek ini dipertuturkan sebagai satu alat komunikasi dalam
pergaulan seharian untuk mewujudkan sebuah hubungan yang harmoni. Menurut Abdul

Hamid (1990), dialek Terengganu agak unik dan berbeza daripada aspek bahasa Malaysia
baku, baik dalam bidang fonologi, morfologi, sintaksis dan leksikal. Penggunaan dialek yang
meluas menyukarkan penggunaan bahasa Melayu standard terutama dalam kalangan

penduduk di kawasan pulau. Menurut Zulkifley (2014), program pendidikan bahasa Melayu
yang cemerlang perlu menyeluruh iaitu melibatkan komponen-komponen pengetahuan
bahasa, tatabahasa, kecekapan menggunakan bahasa (Juriah, 2010), kecekapan linguistik

dan kecekapan pragmatik (Chomsky dalam Botha, 1989), serta kecekapan nahu dan
kecekapan komunikatif (Hymes, 1972 dalam Mohd Asri, Zulkifley & Kartini, 2016). Kecekapan

ini dijelaskan oleh Widdowson (1984) sebagai kecekapan dalam penggunaan dan guna
bahasa dalam kehidupan seharian. Artikel 152, Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu
menjelaskan, “Bahasa kebangsaan negara ini ialah bahasa Melayu …”. Bahasa Melayu juga

dikenali sebagai bahasa Malaysia dan dijadikan bahasa rasmi negara, bahasa pentadbiran,
bahasa perhubungan umum dan bahasa pengantar serta bahasa ilmiah di sekolah dan

e-Prosiding Serai 2021/e-ISBN 978-967-19359-3-4 533