Page 26 - ประวัติศาสตร์การสงคราม
P. 26
24
สมเด็จพระนเรศวร มหาราชทรงกอู้ ิสรภาพและการรบคร้ังสำคัญ
พระราชประวัติสมเด็จพระนเรศวรมหาราช หรือ สมเด็จพระเจ้าสรรเพชญ์ที่ 2 พระนามเดิมว่า
พระองคด์ ำ โอรส ของ สมเดจ็ พระมหาธรรมราชาและ พระวิสทุ ธกิ ษัตริย์ (พระราชธดิ าของสมเดจ็ พระศรีสุริโย
ทัยและสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ) พระองค์เสด็จพระราชสมภพที่เมืองพิษณุโลก พ.ศ. 2098 ทรงมีพระเชษฐ
ภคิณีคือ พระสุพรรณกลั ยาทรงมีพระอนุชา คือ สมเด็จพระเอกาทศรถ (องค์ขาว) และทรงเป็นพระราชนัดดา
ของสมเด็จพระศรีสุริโยทัย พระนามของพระองค์ปรากฏในลายลักษณ์อักษรหลายฉบับ เช่น พระนเรศ
วรราชาธิราช พระนเรศ (องค์ดำ) จงึ ยงั ไม่สามารถสรปุ ได้วา่ พระนาม นเรศวรได้มาจากทใ่ี ด สนั นิษฐานเบื้องต้น
วา่ เพย้ี นมาจาก สมเด็จพระนเรศ วรราชาธิราช เป็น สมเด็จพระนเรศวร ราชาธิราช
ตลอดระยะเวลาในวัยเยาว์ของพระนเรศวรทรงใช้ชีวิตอยู่ในพระราชวังจันทร์ เมืองพิษณุโลก
จนกระทั่งเมื่อพระเจ้าบุเรงนองยกทัพมาตีเมืองพิษณุโลก สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชเจ้าเมืองพิษณุโลก
ยอมอ่อนน้อมต่อหงสาวดี และทำให้พิษณุโลกต้องแปรสภาพเป็นเมืองประเทศราชหงสาวดีไม่ขึ้นต่อ กรุงศรี
อยุธยา และพระเจ้าบุเรงนอง ก็ทรงขอพระนเรศวรไปเปน็ องค์ประกันที่หงสาวดีและชุบเลี้ยงพระองคไ์ วท้ ำให้
พระองคต์ ้องจากบา้ นเกิดเมืองนอนต้ังแต่มีพระชนมายุเพยี ง 9 พรรษา
พระนเรศวรไปประทบั ทหี่ งสาวดีในฐานะองค์ประกนั จากพษิ ณโุ ลก และนอกจากพระองค์แล้วยังมีองค์
ประกันจากเมืองอนื่ ๆ ท่เี ปน็ เมืองขึ้นของหงสาวดเี ปน็ จำนวนมาก พระเจ้าบุเรงนองนั้นทรงให้เหลา่ องค์ประกัน
ได้รับการเลี้ยงดแู ละการศึกษาอย่างดี พระนเรศวรทรงใช้เวลา 8 ปีเต็มในหงสาวดีศึกษายุทธศาสตร์ของพม่า
พระองค์ทรงศึกษาวิชาศิลปศาสตร์ และวิชาพิชัยสงคราม ทรงนิยมในวิชาการรบทัพจับศึก พระองค์ทรงมี
โอกาสศึกษา ทั้งภายในราชสำนักไทย และราชสำนักพม่า มอญ และได้ทราบยุทธวิธีของชาวต่างชาติต่าง ๆ
ที่มารวมกันอยู่ในกรุงหงสาวดีเป็นอย่างดี เช่น ชาวโปรตุเกส สเปน หรือชาวพม่าเอง ทรงนำหลักวิชามา
ประยุกตใ์ ช้ใหเ้ หมาะกบั เหตกุ ารณ์และสภาพแวดล้อมในการทำศึกได้เปน็ เลิศ ดังเหน็ ได้จากการสงครามทุกคร้ัง
ของพระองค์ ยุทธวิธีที่ทรงใช้ ได้แก่ การใช้คนจำนวนน้อยเอาชนะคนจำนวนมาก และยุทธวิธีการรบแบบ
กองโจร
และเม่ือปลายเดือน 5 ปมี ะเส็ง พ.ศ. 2148 ได้เสดจ็ ประทบั แรมอยู่ ณ ตำบลทุ่งแกว้ เกิดประชวรเป็น
หวั ระลอกข้ึน (บา้ งวา่ ถกู ตัวสัตว์พวกแมลงมีพิษต่อย) ทพ่ี ระพักตร์แล้วเลยเปน็ บาดพษิ จนเสด็จสวรรคตท่ีเมือง
หาง เมื่อวันจันทร์ เดือน 6 ขึ้น 8 ค่ำ พ.ศ. 2148 เรื่องวันสวรรคตนี้ มีรายละเอียดกล่าวต่างกัน พระราช
พงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขากล่าวว่า เสด็จสวรรคตวนั จันทร์ ขน้ึ 8 คำ่ เดอื น 6 เพลาชายแล้ว 2 บาท ปี
มะเส็ง ในหนงั สอื A History of Siam ของ W.A.R. Wood กล่าววา่ สวรรคตวนั ท่ี 16 พฤษภาคม ค.ศ. 1605 -
25 เมษายน พ.ศ. 2148 พระชันษาได้ 50 ปี เสวยราชสมบัติได้ 15 ปี การสงครามในสมเด็จพระนเรศวร
มหาราช เกดิ ขน้ึ ทั้งหมด 15 คร้ัง
