Page 53 - ประวัติศาสตร์การสงคราม

51

ฝ่ายไทยเมื่อครั้งสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกยกกำลังไปเพื่อจะช่วยกรมพระราชวังบวรฯ แต่กรม
พระราชวังบวรฯได้กราบทลู วา่ ทางดา้ นกาญจนบุรมี ิต้องห่วงใหย้ กกำลงั กลับพระนครเพื่อเตรยี มไว้ไปช่วยด้านที่
ยังไมส่ ามารถขับไลพ่ ม่าได้ ครนั้ ทัพหลวงพมา่ ด้านกาญจนบรุ ีแตกแลว้ กรมพระราชวงั บวรฯได้คมุ เชิงอยู่ 7 วัน
จงึ สั่งให้ พระยากลาโหม พระยาจ่าแสนยากร คมุ กองทพั ตรงไปชุมพร เม่ือยกมาทางราชบรุ จี ึงได้ปะทะกับพม่า
ที่ยกทัพมาจากเมืองทวายดังกล่าวแล้ว ส่วนกรมพระราชวังบวรฯเสด็จเข้ากรุงเทพฯ เพื่อปรึกษาหารือกับ
พระพุทธยอดฟ้าจฬุ าโลก ในท่ีสดุ ตกลงกนั โดย สมเด็จพระพทุ ธยอดฟ้าจุฬาโลกจะนำกองทัพหลวงกำลงั 3,000
คน ขึ้นไปช่วยทางภาคเหนือ ส่วนกรมพระราชวังบวรฯนำกำลังไปทางภาคใต้ กรมพระราชวังบวรฯเสด็จทาง
ชลมารคไปยังเมืองชมุ พร เม่อื วนั เสารเ์ ดือน 4 ขน้ 5 ค่ำ สมเดจ็ พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ทรงออกจากกรุงเทพ
เมื่อวันศุกร์ เดือน 4 ขึ้น 11 ค่ำ โดยเสด็จทางชลมารคไปยังเมืองอินทบุรี เมื่อถึงอินทบุรีแล้วมีพระบรมราช
โองการให้กรมพระราชวังหลังสมทบกับพระยามหาเสนาเข้าตีพม่าที่ปากพิง และให้เจ้าฟ้ากรมหลวงหริรักษ์
พระยาพระคลงั พระยาอุไทยธรรม ซงึ่ ตงั้ อยู่ท่ีชยั นาทเข้าตีพม่าท่ีบ้านระแหง ส่วนทพั หลวงน้ันตั้งท่ีนครสวรรค์
ต่อมาได้ยกกำลงั ไปหนนุ กรมพระราชวงั หลงั ที่บา้ นข้าวตอก แขวงเมืองพิจติ ร

กรมพระราชวังหลังเมื่อทราบพระกระแสดำริรับสั่งแล้วเข้าตีค่ายพม่าที่ปากพิง เมื่อวันเสาร์ เดือน 4
แรม 4 ค่ำ รบกันตั้งแต่เช้าจนค่ำไทยได้ตีค่ายพม่าแตกหมดทุกค่าย พม่าตั้งค่ายทีปากพิงโดยข้ามลำน้ำมา
เมื่อถูกตีแตกต้องถอยข้ามลำน้ำไทยไล่ติดตามฆ่าฟันพม่าตายจำนวนมาก ศพลอยแม่น้ำประมาณ 800 ศพ
จนกนิ น้ำไมไ่ ด้

ครั้นฝ่ายพม่าที่ปากพิงแตกหมดแล้ว จึงโปรดให้เจ้าฟ้ากรมจักรเจษฎานำกำลังทัพหลวงส่วนหนึ่ง
ไปสมทบกับกองทัพพระยามหาเสนา ให้ไล่ติดตามพม่าที่แตกไปแล้วให้เลยไปเข้าตีกองทัพพม่าที่ลำปาง
พระพทุ ธยอดฟ้าจุฬาโลกคุมกองทพั หลวงมาตั้งท่ีนครสวรรค์เพื่อคุมเชิงโดยไมใ่ ห้กรมกรมพระราชวังหลัง และ
เจ้าฟ้ากรมหลวงนรินทรณเรศ เสด็จตามมาด้วย การที่พระองค์ตัดสินพระทัยเช่นนี้โดยมั่นพระทัยว่าเจ้าฟ้า
กรมหลวงจักรเจษฎา และเจ้าพระยามหาเสนาจะต้องสามารถเข้าตีพม่าที่ล้อมนครลำปางได้ โดยพระยา
กาลวิละซึ่งคุมกำลังรักษานครลำปาง จะช่วยตีกระหนาบพม่าต้องพ่ายแพ้แนน่ อน ในที่สุดก็เป็นไปตามความ
คาดหมาย

ฝ่ายกองทัพที่ 9 จอช่องนรทาของพม่า ตั้งอยู่ที่บ้านระแหงทราบว่าพม่าที่ปากพิงถูกตีแตกหนีไป
หมดแล้ว ข่าวพระเจ้าปดุงก็ถอยทัพแล้ว และทราบว่ากองทัพไทยมาถึงเมืองกำแพงเพชรก็รีบถอยทัพไปทาง
ด่านแม่ละเมาเข้าเขตพม่าไป กองทัพกรมหลวงเทพหริรักษ์ พระยาพระคลัง พระยาอุไทยธรรม จึงไม่ต้องทำ
การรบ

ลำปางขณะนั้นพม่ายงั ลอ้ มเมอื งอยู่ กองทัพไทยระดมกำลังเขา้ ตีพม่าโดยฉบั พลันพรอ้ มกันนั้นพระยา
กาวิละซ่งึ รกั ษาลำปางอยูก่ ็ตีกระหนาบ รบกนั ต้งั แตเ่ ช้าจนเที่ยงพม่าบาดเจบ็ ล้มตายเปน็ อันมาก เจา้ เมืองตองอู
จึงถอยทัพกลับไปทางเชียงแสนเม่อื เดือน 5 ปมี ะเมีย พ.ศ. 2329