Page 11 - wargeyska
P. 11
Somalipress Taariikh Maarso 2015 11
Sooyaalka Afrika
W/Q: Aweys Xaaji Nuur wel-welka, walaaca, cabsida, qal-qal reysta qorshaha nidaamka dhexe ee saxaraha ka hooseeya ee afrika.
(Aweys Aar). maskaxeedka iyo jirooyin kale oo Maamulkooda.
waalida lagu tiriyo. Warbixinta ayaa sidoo kale lagu
Qeybta 4aad. Qaaradda afrika waxaa meel sare xusay in dadka ku guul dareystay la
Waxaa kaloo ay khuburadu soo gaarsiisan heerka waxbarasho la’aan- tacaalidda faqriga ay intooda badan
Mushkiladaha ka jira bandhigeen in 5% caruurta yugandha ta kamana jirto qaaradda maalgashi ku noolyihiin koonfurta saxaraha afri-
Qaaradda Afrika: uu cudurka qalalka fara ba’an ku buuxa iyo ra’su-maal ay leeyihiin ka.
hayo kuwaasoo u baahan baxnaano dowladaha, hey’adaha, shirkadaha
Mushkiladaha (Dhibaatooyinka) ka caafimaad oo ay ka helaan (psychi- iyo shaqsiyaadka ajnabiga ah, hadii Tusaale; 4 bishii april sanadkii
jira qaaradda waa ay tiro badan yihi- atrics and psychiatric nurses) uu jirana waa mid si weyn ugu 2012kii, wixii ka danbeysay markii
in waxay isugu jiraan kuwo dabiici ah dhaqaatiirta iyo kalkaaliyayaasha ku faa’ideynaya dhinacyada aan afrika u xilka madaxtinimadda dalka senigal
oo aan bani’aadamku wax faragelin takhasusay daweynta, ka tala bixinta dhalan. loo dhaariyay madaxweyne macky
ah ku lahayn iyo kuwo ay dadku iyo la tacaalidda cudurada ku dhaca shall, ayaa waxaan weli muuqan
iyagu sababtooda lahaayeen, dhibaa- maskaxda. Sidoo kale waxaa afrika aad ugu dadaalo ay xukuumadda senigal ugu
tooyinka qaaradda ka jira ee ka xooggan loolanka u dhaxeeya jirto xal u helidda baahida heysata
reebay in ay hiigsato qaaradaha kale Waxaa la xusay in dhamaan dadkaasi qabaa’ilka, iyo dagaallada soo noq- dad tiradooda lagu qiyaasay 800.000
ee asaageed ah waxaa ka mid ah: marka tiradooda leyku geeyo 65% in noqda kuwaasoo ka bilaabanaya oo ruux, dadkaasina waxay qeyb kay-
Cudurro, Maamul xummo iyo aysan helin daweyntii ay u baahnaay- dagaalada ku-dhufoo ka-dhaqaaqa ihiin 16 milian oo ruux oo si weyn
Dagaallo Sokeeye, Sabool-nimo, iyo een, taasoo ah nisbo aad u badan oo ah, ilaa laga gaaro dagaallada wata looga deyrinayey heerka noloshoo-
Abaarro. aan nasiib u yeelan dareelkii caafi- xasuuqa bani’aadan-nimo, kuwaasoo da.
maad ee loo baahnaa in ay helaan. iyaguna ah qaar ka mid ah sababaha
Cudurro: ugu waaweyn ee keenay hey,adaha hostaga umadaha
Cudurka Dilaaga ah ee dib-u-dhaca iyo faqriga
Inkastoo ay qaaradu hodan ku tahay sida fudud ku faafa la degey qaaradda afri- midoobay iyo weliba kuwa aan
kheyraadka dabiiciga haddana waa Ebola ayaa Qatar ka. dowliga aheyn ayaa intuba waxay
qaaradda ugu faqriga iyo dib u dhaca weyn geliyey wadamo weli ku howlanyihiin la dagaalanka
badan qaaradaha caalamka, kuwaa- badan oo galbeedka Sabool-nimo: gaajada kajirta wadamo badan oo
soo ka dhashay siyaabooyin badan afrika ku yaalla, 14kii qaaradda afrika ka tirsan waxaana
oo is biirsaday, waxaa ka mid ah cud- bishii Augusto ee Sida waafasan warbixin loo hamuun qabaa in hay,adahaasi
urada dilaaga iyo feyrisyada oo ku sanadkii 2014tii war- ku saabsaneyd horumar- ay gacantooda si deg-deg ah usoo
badan qaaradda, sida fayrisyada bixin ay soo saartay ka bulshada oo soo bax- galaan qarashaadkii loo balanqaaday
yareeya difaaca jirka ee laga qaado hey’adda caafimaadka adduunka ee day sanadkii 2003-dii, oo ee loogu talo galay la tacaalidda
maleeriyada iyo eydhiska. WHO ayaa lagu sheegay in waqti yar ay soo saartay qaramada midoobay baahida taagan.
gudahood uu cudurku gallaaftay ayaa lagu xusay in shan iyo labaatan-
Bartamihii bishii may,2012 khuburo nolosha 1069 ruux oo afrikaan ah. ka dowladood ee ugu hooseeya dhi- Sanadii 1981-kii tirakoob lagu
ku xildheer la tacaalidda iyo daweyn- naca horumarka ay noqdeen dowla- sameeyey 200 oo malyuun oo qof
ta xanuunada ku dhaca maskaxda oo Meelaha uu cudurku sida weyn u do afrikaan ah. ayaa lagu ogaaday in %50 dadkaasi
fadhigooduna yahay dalka yugundha saameyey qaaradda waxaa ka mid ah ay la tiicayeen sabool-nimo aad u
ayaa ka digay kororka tirada wadamada Guinea, Liberia, Sierra Dad badan oo reer afrika ah waxaa si daran, qiyaas mar kale la sameeyey-
bukaanada ay soo ridanayaan cudu- Leone iyo Nigeria. xooggan saameyn ugu yeeshay na sanadkii 1996-kii waxaa lagu ogaa-
rada kala duwan ee maskaxda ku sabool-nimo, biyo yaraan, cuna day in ay nisbadu sare u kacday taa-
dhaca, kuwaasi oo ay khuburadu u Maamul xumo iyo Dagaallo xummo, adeegyada caafimaadka oo soo gaartay %58 inkastoo mar dabe
sababeeyeen hoos-u-dhac xooggan Sokeeye: aan ku filneyn ama aan ka jirin mee- haddana ay hoos u dhacday oo ay
oo ku yimid kobaca dhaqaalaha dalka noqotay %50 qiyaastii la sameeyey
ugundha. Waxaa kaloo intaas sii dheer in laha qaar, iyo ayadoo 2005-tii.
qaaradu ay aad ugu badan yihiin ay intaasi sii dheerta-
Tiro koob la sameeyey ayaa muuji- xuukumadaha aan hab-maa- hay caafimaad dari Waxaa la sheegaa in isku celcelis
naya in isku celcelis ahaan %20 oo ka mulkoodu wanaagsaneyn ee inta baahsan oo inta ahaan qofka ku nool wadamada
dhigan (6.8 milyuun oo ruux) kana badan ku kaca xadgudubyo aad u badan qaaradda ka saxaraha ka hooseeya ee afrika
tirsan 34-ta milyan oo qof oo ku nool daran oo liddi ku ah xaquuqda ban- jira. dakhliga soo gala uu ka yaryahay 70
dalkaasi yugandha in ay la il daran i’aadan-nimo, sidoo kale madaxda cent maalintiiba.
yihiin xanuunada ku dhaca maskax- afrika ayaa sida badan ku guuldar- Bishii ogosto 2008-dii
da. bankiga adduunka Lasoco Qeybta 5aad…
ayaa soo saaray isku
Xanuunadan ayaa waxaa saldhig u ah Qiyaas lagu ogaanayey heerka faqri-
ga caalamka, waxaa qiyaastaasi ay
qeexeysay in isku celcelis ahaan
qofka afrika ku nool uu maalintii
dakhli ahaan u helo 1.25 (hal dollar
dhibic labaatan iyo shan sinti) sidee-
tan dhibic shan boqolkiiba (%80.5)
dadkaasi waxaa lagu sheegay in ay
yihiin kuwo ku nool wadamada
Ku Xayeesiiso Wargeyska Somalipress 653899/0627603737/0690603737
