Page 94 - ธรรมชาติของสิ่งมีชีวิต
P. 94
- 88 - ชีววทยาพื้นฐาน ม.4
ิ
ั
เอนไซม์ (enzyme) คือ สารที่ท าหน้าที่เร่งปฏิกิริยาต่าง ๆ ในสิ่งมีชีวิต (biocatalyst) ท าให้อตราเร็ว
ิ่
12
6
ของปฏิกิริยานั้น ๆ เพมสูงขึ้นได้ถึงหนึ่งล้านถึงล้านล้านเท่า (10 -10 ) ของปฏิกิริยาเดิมที่ไม่มีเอนไซม์เป็น
ี
ตัวเร่ง หรือพดอกแบบหนึ่งว่าเอนไซม์ท าให้เกิดปฏิกิริยาได้รวดเร็วขึ้น สารที่เข้าท าปฏิกิริยาหรือสารตั้งต้นใน
ู
ปฏิกิริยาเรียกว่า ซับสเตรต (substrate) จะเข้าจับหรือท าปฏิกิริยากับเอนไซม์แล้วได้ผลิตภัณฑ์ (product)
ออกมา เอนไซม์จะมีอยู่มากมายหลายชนิด และอยู่ในส่วนต่าง ๆ ของเซลล์ เช่น รวมอยู่กับผนังเซลล์ เยื่อหุ้ม
เซลล์ ไรโบโซม และใน ไมโครบอดี้ส์ เป็นต้นโดยที่เอนไซม์แต่ละชนิดจะมีที่อยู่ที่แน่นอน ไม่รวมกับเอนไซม์
ชนิดอน ๆ เช่น เอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์แสงจะอยู่ภายในคลอโรพลาสต์ เอนไซม์ที่ใช้ในการ
ื่
หายใจจะอยู่ในไมโตคอนเดรียและเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์ DNA และ RNA จะอยู่ในนิวเคลียส
เอนไซม์หลายชนิดจะมีชื่อตามสารเริ่มต้น (Substrate) ลงท้ายด้วย -ase เช่น ฟอสฟาเตส (Phosphatase)
และอไมเลส (Amylase) เป็นต้น แต่ก็มีเอนไซม์บางชนิดที่ชื่ออาจจะไม่เกี่ยวข้องกับสารเริ่มต้น เช่น คะ
ตาเลส (Catalase)
กลไกการท างานของเอนไซม ์
เอนไซม์ประกอบด้วยสายของพอลิเพปไทด์ ที่มีการพบไปมาจนเกิดรูปร่างเพาะตัว และมีบริเวณเร่ง
ั
ส าหรับท าหน้าที่เข้าจับกับสารตั้งต้น บริเวณนี้จะมีความจ าเพาะเจาะจงกับสารตั้งต้นหากบริเวณเร่งของ
เอนไซม์จับกันพอดีกับสารตั้งต้น สารตั้งต้นก็จะถูกเปลี่ยนไปเป็นผลิตภัณฑ์ผลิตภัณฑ์จะหลุดออกจาก
เอนไซม์ เอนไซม์ก็จะสามารถเร่งปฏิกิริยาของสารตั้งต้นโมเลกุลอื่นๆต่อไป
ภาพที่ 3.31 กลไกการท างานของ เอนไซม์
ที่มา cience.halleyhosting.com/sci/ibbio/chem/notes/chpt8/chpt8.htm
ในการท างานของเอนไซม์ โครงสร้างของเอนไซม์ทั้งก่อนละหลังการเกิดปฏิกิริยายังคงเหมือนเดิม ไม่
มีการเปลี่ยนแปลง แสดงว่าเอนไซม์ไม่ได้ท าปฏิกิริยากับสารตั้งต้น แต่ขณะที่เกิดปฏิกิริยาเอนไซม์จะจับกับ
ั
สารตั้งต้น ท าให้สารตั้งต้นแปรสภาพไป โดยมีการสลายพนธะหรือมีการสร้างพนธะของสารตั้งต้นขึ้นมาใหม่
ั
เกิดเป็นผลิตภัณฑ์ของปฏิกิริยาเคม สมมติฐานที่ใช้อธิบายกลไกการท างานของเอนไซม์มีดังต่อไปนี้
ี
