Page 95 - ธรรมชาติของสิ่งมีชีวิต
P. 95
ชีววทยาพื้นฐาน ม.4 - 89 -
ิ
แบบจ าลองแม่กุญแจกับลูกกุญแจ (lock and Key Model)
โดยอมิล ฟชเชอร์ (Emil Fischer) ตามแนวความคิดแบบจ าลองแม่กุญแจกับลูกกุญแจนั้นเปรียบ
ี
ิ
ื
์
เอนไซมเป็นเหมอนแมกุญแจและสารตั้งต้นเปรียบเป็นลูกกุญแจ ซึ่งจะเกิดการเปลี่ยนแปลงเมื่อไขด้วยลูก
่
ุ
กุญแจ โดยลูกกญแจจะต้องมีรูปร่างพอเหมาะกับแอกทีฟไซด์ของแม่กุญแจเท่านั้นจึงจะรวมกับเอนไซม์ และ
เกิดปฏิกิริยากลายเป็นผลิตภัณฑ์ นอกจากนี้เอนไซม์ยังสามารถเร่งปฏิกิริยาย้อนกลับได้ กล่าวคือ เอนไซม์
์
เปลี่ยนสารตั้งต้นให้กลายเป็นผลิตภัณฑ และสามารถเปลี่ยนผลิตภัณฑ์ให้กลายเป็นสารตั้งต้นได้
ทฤษฏีเหนี่ยวน าให้เหมาะสม (Induced-fit theory)
เสนอโดยคอชแลนด์ (Koshland) อธิบายว่าเมื่อสารตั้งต้นเข้าจับที่บริเวณเร่งของเอนไซม์จะ
เหนี่ยวน าให้เอนไซม์เปลี่ยนโครงรูปให้เหมาะสม ท าให้การจับกันระหว่างเอนไซม์กับสารตั้งต้นดีขึ้นและ
้
เกิดปฏิกิริยาได้ผลิตภัณฑ์ออกมา นอกจากนี้ สารที่ไม่ใช่สารตั้งต้นแต่มีลักษณะคล้ายสารตั้งต้น ก็สามารถเขา
จับที่บริเวณเร่งของเอนไซม์ได้ แต่ไม่สามารถชักน าให้เอนไซม์เปลี่ยนโครงรูปที่เหมาะสม ท าให้ไม่
เกิดปฏิกิริยาและไม่ได้ผลิตภัณฑ์ ซึ่งทฤษฎีนี้สามารถอธิบายได้กว้างกว่าทฤษฎีแรก เพราะแสดงถึงความ
ยืดหยุ่นของเอนไซม์ที่บริเวณเร่ง
ภาพที่ 3.32 แบบจ าลองกลไกการท างานของเอนไซม์
ที่มา http://biochemreview.weebly.com/enzymes.html
ปัจจัยที่มีผลต่อการท างานของเอนไซม ์
อุณหภูม
ิ
ิ่
เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้นการท างานของเอนไซม์จะเพมขึ้นเรื่อยๆ จนถึงจุดสูงจุดหนึ่ง (optimum
temperature) แล้วจะลดลง อุณหภูมิที่เหมาะสมต่อการท างานของเอนไซม์ในคนส่วนใหญ่อยู่ในช่วง
ุ
อุณหภูมิ 25-40˚C แต่เอนไซม์ของแบคทีเรียที่เจริญได้ดีในสภาพแวดล้อมที่ร้อนมาก อณหภูมิที่เหมาะสม
ประมาณ 65-80˚C ที่อณหภูมิสูงกว่าจุดนี้มากๆเอนไซม์จะเสียสภาพโครงสร้าง (denature) ท าให้จ ากับ
ุ
