Page 285 - ตำราเคมีอินทรีย์ [Jadsada Ratniyom]

อัลคิลเฮไลด์ (alkyl halide) 257

-
- -
พวกธาตุในหมู่ฮาโลเจนยกเว้น fluoride จะเป็น leaving group ที่ดี เพราะ Cl, Br, I มีความเป็น
เบสอ่อน ๆ หรืออาจจะพิจารณาจากขนาดของไอออนเหล่านี้ก็ได้ เพราะของไอออนในหมู่ 7A
-
-
เรียงลำดับเป็น I > Br > Cl เมื่อหลุดออกมาเป็นไอออนลบ ความหนาแน่นของอิเล็กตรอนที่อยู่ใน
-
-
ไอออนเหล่านี้ จะอยู่อย่างสบายไม่แออัดยัดเยียดเพราะขนาดไอออนมีขนาดใหญ่ ในขณะที่ F จะมี
ขนาดไอออนเล็ก ดังนั้น เมื่ออะตอม Cl Br I นี้หลุดออกมาเป็น leaving group จึงเป็นไอออนที่เสถียร
-
กว่า F
ในตารางที่ 6.1 แสดงสารตั้งต้นที่ใช้ในการทำปฏิกิริยาแทนที่ พร้อมแสดงหมู่ที่เป็น
leaving group ค่า pKa ของคู่กรดของ leaving group เพื่อสะดวกในการเปรียบเทียบความสามารถ

ในการเป็น leaving group ที่ดี ยิ่ง pKa ของคู่กรดมีค่าน้อย คู่เบสของมันยิ่งเป็น leaving group ที่ดี
ดังแสดงในตารางที่ 6.1 ส่วนในตารางที่ 6.2 แสดงสารตั้งต้น และ leaving group ที่แย่ต่อปฏิกิริยา
การแทนที่ด้วยนิวคลีโอไฟล์

ตารางที่ 6.1 leaving group ที่เหมาะสมในการเกิดปฏิกิริยาการแทนที่ด้วยนิวคลีโอไฟล์
สารตั้งต้น Leaving group คู่กรดของ leaving group pKa ของคู่กรด

Cl HCl –7
–

–
Br HBr –9
–
I HI –10
+
H2O H3O –1.7

โมเลกุลที่จะเกิด Leaving groups ที่ดี
ปฏิกิริยาการแทนที่
ด้วยนิวคลีโอไฟล์

ตารางที่ 6.2 leaving group ที่แย่ในการเกิดปฏิกิริยาการแทนที่ด้วยนิวคลีโอไฟล์

สารตั้งต้น Leaving group คู่กรดของ leaving group pKa ของคู่กรด
–
F HF 3.2

–
OH H2O 15.7
–
NH2 NH3 38

H H2 35
–

R RH 50
–

Leaving groups ที่แย่