Page 261 - E-book การประชุมวิชาการครั้งที่ 36
P. 261
• ปริมาณน้ำคร่ำ: แปรปรวนไปตามอายุครรภ์ ช่วงกลางของการตั้งครรภ์ทารกบวมน้ำมีครรภ์
แฝดน้ำ (polyhydramnios) ประมาณร้อยละ 75 และมีเพียงน้อยรายที่จะพบน้ำคร่ำน้อย
(oligohydramnios) แต่ตอนท้ายของการตงครรภ์จะพบน้ำคร่ำน้อยเกือบทุกราย ซึ่งบ่งชี้ถึง
ั้
้
ภาวะขาดออกซิเจนของทารกที่มีความรุนแรง น้ำคร่ำน้อยยังพบในรายที่บวมน้ำชัดเจนแลว
โดยพบได้เกินร้อยละ 90 แต่พบน้อยในระยะก่อนที่จะมีการบวมน้ำ
ี่
• รกหนาตัว (placentomegaly) ใช้เกณฑ์ความหนาเกินเปอร์เซนไทล์ท 95 ของแต่ละ
อายุครรภ์ ซึ่งเห็นได้ตั้งแต่ต้นไตรมาสที่สอง หรือใช้เกณฑ์หนาตั้งแต่ 4 เซนติเมตรขึ้นไปใน
ไตรมาสที่สอง และหนาตั้งแต่ 6 เซนติเมตรขึ้นไปในไตรมาสที่สาม (7, 8) การศึกษาของ
โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ในการวินิจฉัยทารกโรคฮีโมโกลบินบาร์ท พบว่า ถ้ารกหนา
เกิน 3 ซม. ขณะกึ่งการตั้งครรภ์ (อายุครรภ์ 18-22 สัปดาห์) จะมีโอกาสเป็นโรคสูงขึ้น
(9)
(ความไวร้อยละ 70 จำเพาะร้อยละ 95)
• ตับโต (hepatomegaly) ม้ามโต (splenomegaly) โดยใช้เกณฑ์ความยาวของตับหรือ
ี่
เส้นรอบวงของม้ามเกินเปอร์เซ็นต์ไทล์ท 95 ของแต่ละอายุครรภ์ ซึ่งนำมาใช้วินิจฉัยทารก
บวมน้ำจากโรคฮีโมโกลบินบาร์ท ในระยะเริ่มแรกก่อนบวมน้ำแบบรุนแรง (10, 11)
• หัวใจโต (cardiomegaly) เป็นอาการแสดงแรกสุดที่ตรวจพบได้ในโรคฮีโมโกลบินบาร์ทหรือ
จากสาเหตุอื่น ๆ ที่ทำให้ทารกในครรภ์ซีด แต่อาจไม่พบเลยในกรณีที่บวมน้ำแบบ
ื
low-output เช่น กลุ่มที่มีการอุดกั้นการไหลเวียนของเลอดหรือน้ำเหลือง หรือจากโครโมโซม
ผิดปกติ การวินิจฉัยใช้ cardio-thoracic diameter ratio (CTR) ในไตรมาสที่สองถ้ามีคาเกิน
่
่
0.5 ถือว่าผิดปกติ ทั้งนี้ค่า CTR เพิ่มขึ้นก่อนมีอาการบวมน้ำ อาจผิดปกติแล้วตั้งแตตนไตรมาส
้
ั
ที่สองเป็นมาร์คเกอร์ที่มีความไวที่สุด (ร้อยละ 95) ความจำเพาะร้อยละ 96 สำหรับการคด
(12)
กรองในต้นไตรมาสที่สอง และกึ่งการตั้งครรภ์ของโรคฮีโมโกลบินบาร์ท
• การวัดความเร็วของหลอดเลือดแดงมิดเดิลซีรีบรัล (middle cerebral arteries - peak
systolic velocity, MCA-PSV) สูงมากกว่าปกติ (เกินค่า 1.5 MoM ของแต่ละอายุครรภ์)
ใช้ในการวินิจฉัยภาวะทารกซีดในครรภ์ที่เกิดจากปฏิกิริยาอิมมูนและไม่ได้เกิดจากปฏิกิริยา
อิมมูน เช่น โรคฮีโมโกลบินบาร์ท การติดเชื้อของทารกในครรภ์ เช่น จาก parvovirus B19
ึ
หรือ feto-maternal hemorrhage เป็นต้น จากการศกษาพบว่าในช่วงอายุครรภ์
18-22 สัปดาห์ MCA-PSV มีความไวและความจำเพาะในการทำนายโรคฮีโมโกลบินบาร์ท
้
(13)
ร้อยละ 85 และร้อยละ 100 ตามลำดับ นอกจากนั้น PSV ของหลอดเลือดแดงที่เลียงม้าม
(splenic artery) ในรายที่ทารกบวมน้ำจากโรคฮีโมโกลบินบาร์ทก็สูงเพิ่มมากกว่าทารก
(14)
ิ
ปกต
Hydrops Fetalis 245
