Page 258 - E-book การประชุมวิชาการครั้งที่ 36

3. แนวทางการตรวจวินิจฉัย

• การวินิจฉัยมักจะเริ่มต้นมาจากการประเมินความเสี่ยงของสตรีตั้งครรภ์ เช่น ทารกเสี่ยงต่อโรค
ฮีโมโกลบินบาร์ท มีการติดเชื้อในมารดา ความเสี่ยงสูงต่อโครโมโซมผิดปกติ ทำให้ได้รับการตรวจ

้
คัดกรองและวินิจฉัยโดยละเอียด ก่อนที่จะมีอาการแสดงให้เห็นได้จากสตรีตั้งครรภ์เอง ซึ่งอาจไดแก่
ตรวจพบขนาดมดลูกโตกว่าอายุครรภ์ ทารกดิ้นน้อยลง ภาวะน้ำคร่ำน้อยเป็นต้น หรือบางรายอาจมา
ด้วยภาวะครรภ์เป็นพิษจาก mirror syndrome ที่ทารกมีภาวะบวมน้ำร่วมด้วย การวินิจฉัยส่วนใหญ่

เกิดจากการตรวจพบโดยบังเอิญขณะตรวจคลื่นเสียงความถี่สูงเพื่อคัดกรองทารกกลุ่มอาการดาวน์ใน

ไตรมาสแรกช่วงอายุครรภ์ 11-14 สัปดาห์ หรือตรวจดูความสมบูรณ์ของทารกในครรภ์ช่วงอายุครรภ์
18-22 สัปดาห์ หรือในบางรายอาจตรวจพบขณะตรวจติดตามการเจริญเติบโตของทารกในไตรมาส

ที่สาม หลังอายุครรภ์ 28 สัปดาห์เป็นต้นไป

3.1 ลักษณะทางคลื่นเสียงความถี่สูง
ลักษณะบวมน้ำ (มีน้ำในช่องว่างของร่างกาย ชั้นใต้ผิวหนังบวม) ส่วนใหญ่จะไม่ปรากฏในครึ่งแรกของ

การตั้งครรภ์ ในช่วงไตรมาสที่สองจะพบได้ประมาณหนึ่งในสาม และพบบ่อยมากในครึ่งหลังของการตั้งครรภ์

ลักษณะทางคลื่นเสียงความถี่สูงของภาวะบวมน้ำ ได้แก่ (รูปที่ 1)
1) น้ำในช่องท้อง (ascites) จะเห็นเป็นแนวเส้นสีดำในช่องท้องในระยะเริ่มต้น ซึ่งต้องแยกจาก

pseudo-ascites ที่เกิดจากเงาของกล้ามเนื้อหน้าท้อง หรือ เยื้อหุ้มไขมันของลำไส้ ที่จะทำให้เห็น

เป็นแนวเส้นสีดำได้ ในรายที่มีน้ำในช่องท้องปริมาณมากจะเห็นเป็นสารน้ำอยู่ล้อมรอบตับ กระเพาะ
้
ปัสสาวะ หรือ ลำไส
2) ชั้นใต้ผิวหนังบวม (subcutaneous edema) เป็นอาการแสดงที่เกิดได้ช้า อาจเกิดหลัง ascites

(1)
โดยใช้เกณฑ์ความหนาของชั้นใต้ผิวหนังมากกว่า 5 มิลลิเมตร
3) น้ำในช่องเยื่อหุ้มหัวใจ (pericardial effusion) เห็นสารน้ำรอบเยื่อหุ้มหัวใจ บางครั้งแยกยากจาก

เงาของกล้ามเนื้อหัวใจปกติ ส่วนใหญ่จะพบในไตรมาสที่สองเป็นต้นไป โดยใช้เกณฑ์ความหนา

มากกว่า 2 มิลลิเมตร
(5)
4) น้ำในช่องปอด (pleural effusion) เห็นสารน้ำในช่องอก อาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้ ทั้งนี้

อาจเห็นสารน้ำแทรกในกลีบปอด หรือถ้ามีสารน้ำปริมาณมากอาจกดเนื้อปอดให้มีขนาดเล็กได ้

ลักษณะทั้งหมดดังที่กล่าวมา เมื่อตรวจพบแล้ว จะช่วยในการวินิจฉัยภาวะบวมน้ำ ซึ่งต้องดำเนินการหา
สาเหตุต่อ ดังมีแนวทางดังนี้

ั
3.2 การซกประวติ
ั
ี่
ิ
ิ
- ประวัติความเสี่ยงของสตรีตั้งครรภ์ เช่น เชื้อชาติ สัญชาติ ที่อาจมีความเสยงในความผดปกตบาง
ชนิดได้บ่อย เช่น โรคฮีโมโกลบินบาร์ทที่มักเจอในเอเชย โดยเฉพาะในประเทศไทยทเป็นสาเหตุของภาวะบวมน้ำท ี่
ี
ี่
Hydrops Fetalis 242