Page 122 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 122
๑๐๑
ุ
ดับไป ชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อปายาส ก็ดับไป ความดับแห่งกองทุกข์สิ้นเชิงนั้น
๖๒
ย่อมมีด้วยประการฉะนี้.”
๓) นิพพานลภนปัญหาปัญหาข้อนี้ปรากฏอยู่ในมิลินทปัญหาวรรคที่ ๔ ปัญหาข้อที่ ๙
พระยามิลินท์ได้ตรัสถามว่า “พระผู้เป็นเจ้า คนทั้งหลายย่อมได้นิพพานหมดทุกคนหรือ”
พระนาคเสนได้ตอบว่า “คนทั้งหลายได้นิพพานหมดทุกคนหามิได้ ยกไว้แต่ผู้ใดปฏิบัติ
ชอบ รู้เฉพาะธรรมที่ควรรู้เฉพาะ คือ ก าหนดรู้ธรรมที่ควรก าหนดรู้ ละธรรมที่ควรละ เจริญธรรมที่ควร
เจริญ ท าให้แจ้งธรรมที่ควรให้แจ้ง ผู้นั้นย่อมได้นิพพาน”
๖๓
จากลักษณะการถาม-ตอบปัญหาในมิลินทปัญหาที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับปรมัตถธรรม ได้แก่
จิต เจตสิก รูป และนิพพาน ซึ่งเป็นปรมัตถธรรมและถูกจัดอยู่ในหมวดพทธอภิปรัชญาผู้วิจัยได้จัดเป็น
ุ
หมวดหมู่ได้ ๔ กลุ่ม คือ ๑) มิลินทปัญหาที่เกี่ยวกับปรมัตถธรรมทั้ง ๔ (จิต เจตสิก รูป และนิพพาน)
จากการวิเคราะห์มิลินทปัญหาพบว่ามีมิลินทปัญหาที่สามารถจัดเข้าในปรมัตถธรรมทั้ง ๔ มีอยู่ ๑๑
ปัญหา ๒) มิลินทปัญหาที่เกี่ยวกับปรมัตถธรรม ๓ (จิต เจตสิก รูป)จากการวิเคราะห์ข้อมูลในเบื้องต้น
มี ๓๘ ปัญหา ๓) มิลินทปัญหาเกี่ยวกับจิต และเจตสิก จากการวิเคราะห์ข้อมูลเบื้องต้นท าให้ทราบว่า
มิลินทปัญหาในส่วนที่เกี่ยวกับปรมัตถธรรม คือ จิต และเจตสิก มีอยู่ประมาณ ๒๓ ปัญหา และ๔) มิลิ
นทปัญหาที่เกี่ยวกับนิพพาน
๓.๕ สรุป
จากการวิจัยถึงประวัติและความเป็นมาของคัมภีร์มิลินทปัญหาท าให้รู้ว่ามิลินทปัญหามี
ความส าคัญเป็นยอดแห่งคัมภีร์ทั้งปวงรองลงมาจากพระไตรปิฎกคัมภีร์มิลินทปัญหาเป็นคัมภีร์ที่เก่า
ุ
กว่าหนังสือวิสุทธิมรรคประมาณ ๕๐๐ ปี พระพทธโฆษาจารย์ผู้รจนาวิสุทธิมรรคได้อางคัมภีร์มิลินท
้
ุ
ปัญหาเป็นหลักในการวินิจฉัยข้อธรรมวินัย ซึ่งนักปราชญ์ทางพระพทธศาสนาได้ถือเป็นหลักฐาน
ุ
วินิจฉัยตัดสินพระธรรมวินัยมาแต่หลังพทธปรินิพพานแล้วโดยมีโครงสร้างของคัมภีร์มิลินทปัญหา
ประกอบด้วยเนื้อหาแบ่งออกเป็น ๖ ส่วน ดังนี้ (๑) ปุพพโยค ว่าด้วยบุพพกรรมและประวัติของพระ
นาคเสนและพระเจ้ามิลินท์ (๒) มิลินทปัญหาว่าด้วยปัญหาเงื่อนเดียว (๓) เมณฑกปัญหา ว่าด้วย
ปัญหาสองเงื่อน (๔) อนุมานปัญหา ว่าด้วยเรื่องที่รู้โดยอนุมาน (๕) ลักขณปัญหา ว่าด้วยลักษณะแห่ง
ุ
ึ
ธรรมต่าง ๆ (๖) อปมากถาปัญหา ว่าด้วยเรื่องที่จะพงทราบด้วยอปมา ส่วนสารัตถะในคัมภีร์มิลินท
ุ
๖๒ อ้างแล้ว.
๖๓ อ้างแล้ว.
