Page 26 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 26
๑๒
คัมภีร์กล่าวถึงเรื่องใดขยายหรือแก้ความส่วนใดในมิลินทปัญหาตลอดจนกระทั่งฎีกามิลินทปัญหามี
๑๗
คุณค่าในด้านไหนอย่างไรเป็นต้น
พระมหาสายเพชรวชิรเวที (หงษ์แพงจิตร) ได้ท าวิจัยเรื่อง “การศึกษาบทบาทและ
วิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระนาคเสนเถระ” ผลการวิจัยพบว่า พระนาคเสนผู้เป็นพระเถระที่
เชี่ยวชาญในปริยัติและเป็นพระอรหันต์ผู้บรรลุปฏิสัมภิทา๔ได้อธิบายหลักธรรมที่ปรากฏอยู่ในคัมภีร์มิ
ี
ุ
ุ
ลินทปัญหาอย่างละเอยดและลึกซึ้งพร้อมทั้งยกอปมาอปไมยประกอบการอธิบายและยังใช้ปฏิภาณ
โวหารในการโต้ตอบปัญหากับพระเจ้ามิลินท์จนท าให้พระองค์หมดสิ้นความสงสัยเกิดศรัทธาเลื่อมใส
ุ
ุ
ในพระพทธศาสนามากยิ่งขึ้นการเผยแผ่พระพทธศาสนาของพระนาคเสนเถระท าให้ทราบถึงบทบาท
ื่
หน้าที่ของนักเผยแผ่ที่ดีที่ต้องมีทั้งปัญญาความรอบรู้ในสิ่งที่ควรรู้สามารถน ามาใช้ในการเผยแผ่เพอให้
ั
เกิดประโยชน์มากที่สุดและผู้เผยแผ่ต้องมีวัตรปฏิบัติเป็นที่น่าเลื่อมใสจึงจะท าให้ผู้ฟงมีศรัทธาและ
น าไปปฏิบัติตามความเข้าใจได้เป็นอย่างดีพระนาคเสนมีรูปแบบและวิธีการในการเผยแผ่ที่เป็น
เอกลักษณ์เฉพาะตัว คือการใช้ปฏิภาณไหวพริบในการโต้ตอบปัญหาที่หลากหลายกับพระเจ้ามิลินท์
ุ
ทั้งที่เกี่ยวกับหลักธรรมในพระพทธศาสนาที่เป็นพระจริยาวัตรของพระพทธเจ้าและปัญหาอน ๆ
ุ
ื่
โดยทั่วไปผลสืบเนื่องที่ได้ทราบจากการศึกษาวิจัยครั้งนี้ คืออทธิพลของการเผยแผ่พระพทธศาสนา
ิ
ุ
ของพระนาคเสนท าให้เกิดการพัฒนารูปแบบการเผยแผ่ให้มีความน่าสนใจยิ่งขึ้นทั้งในด้านเนื้อหาสาระ
และวิธีการน าเสนอในการเผยแผ่แต่ละครั้งควรจะให้ผู้ฟงได้รับความแจ่มแจ้งเกิดแรงจูงใจอยากน าไป
ั
ปฏิบัติและได้รับความเพลิดเพลินด้วยไม่ว่าจะเป็นการเผยแผ่แบบอธิบายรูปเดียวหรือแบบสนทนา
ั
ุ
โต้ตอบกันล้วนแต่ท าให้ผู้ฟงได้รับประโยชน์มากจึงนับว่าเป็นคุณูปการในการเผยแผ่พระพทธศาสนา
นอกจากนั้นการเผยแผ่พระพทธศาสนาของพระนาคเสนโดยการโต้ตอบปัญหากับพระเจ้ามิลินท์ท าให้
ุ
เกิดการรวบรวมประมวลหลักธรรมที่มีการอธิบายมีการสนทนาโต้ตอบกันไว้ในคัมภีร์ที่ชื่อว่ามิลินท
ปัญหาและคัมภีร์นี้ก็ยังเป็นต้นแบบของการน าไปอธิบายอ้างอิงในคัมภีร์รุ่นหลังอกหลายคัมภีร์
ี
๑๘
ุ
พระมหาวิสิษฐ์ปญฺญาวฑฺฒโน ได้ท าวิจัยเรื่อง “การศึกษาเชิงวิเคราะห์เรื่องอปมากถาใน
มิลินทปัญหา” พบว่าคัมภีร์มิลินทปัญหาเป็นเรื่องราวการโต้ตอบปัญหาระหว่างพระเจ้ามิลินท์ผู้ถาม
กับพระนาคเสนผู้ตอบเป็นคัมภีร์ที่ส าคัญยิ่งคัมภีร์หนึ่งในพระพทธศาสนาฝ่ายเถรวาทพระอรรถกถา
ุ
๑๗ ธีรโชติ เกิดแก้ว,“มิลินทปัญหาฎีกา: การตรวจช าระและการศึกษาเชิงวิเคราะห์”,วิทยานิพนธ์พุทธ
ศาสตรดุษฎีบัณฑิต, (บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗), หน้า ๑๒๗.
๑๘ พระมหาสายเพชรวชรเวที (หงษ์แพงจิตร), “การศึกษาบทบาทและวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนา
ิ
ุ
ของพระนาคเสนเถระ”, วิทยานิพนธ์พทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพทธศาสนา, (บัณฑิตวิทยาลัย:
ุ
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๐), หน้า ก.
