Page 21 - การวิเคราะห์อภิปรัชญาที่ปรากฎในสารัตถะแห่งคัมภีร์มิลินทปัญหา
P. 21
๗
๒) เจตสิกสภาวะที่ประกอบกับจิตในฐานะเป็นผัสสะและในฐานะเป็นเยวาปนเจตสิก มี
จ านวน ๕๒ ดวง
๓) รูป หมายถึง ส่วนประกอบที่เป็นรูปธรรม ได้แก่ ร่างกาย และพฤติกรรมทั้งหมดของ
ร่างกาย ๑) รูปสมุทเทสนัย (มหาภูตรูป, อุปาทายรูป,๒) รูปวิภาคนัย, ๓) รูปสมุฏฐานนัย, ๔) รูปกลาป
นัย, และ๕) รูปปวัตติกกมนัย
๔) นิพพาน หมายถึง ๑) สันติลักษณะ, ๒) สอปาทิเสสนิพพาน, ๓) อนุปาทิเสสนิพพาน,
ุ
๔) สุญญตนิพพาน, ๕) อนิมิตตนิพพาน, ๖) อัปปณิหตนิพพาน
๑.๖ เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง
๑.๖.๑ เอกสารที่เกี่ยวข้อง
ฺ
พระเมธีธรรมาภรณ์ (ประยูร ธมมจิตฺโต) ได้กล่าวไว้ในบทน าหนังสือมิลินทปัญหาฉบับ
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ว่า คัมภีร์มิลินทเป็นคัมภีร์ที่มีคุณค่าในด้านเนื้อหาสาระที่สอดคล้องต้อง
ตามบาลีพระไตรปิฎก และในด้านอรรถรสแห่งวรรณคดีบาลี เป็นคัมภีร์อธิบายพทธปรัชญาที่มีลีลา
ุ
การด าเนินเรื่องที่ชวนติดตาม เช่นเดียวกับบทสนทนาของพลาโต (Dialogue of Plato) วิธีการที่พระ
นาคเสนใช้ตอบปรัปปวาทนั้น ท าให้นึกถึงวิธีการที่โสคราตีสใช้หักล้างวาทะของปรปักษ์ ในขณคู่
สนทนาของโสคราตีสเป็นนักปราชญ์กรีก คู่สนทนาของพระนาคเสนเป็นกษตริย์กรีกมีนามว่าพระจ้ามิ
ั
๘
ลินท์
ั
ั
มหามงกุฎราชวทยาลัย, ได้กล่าวไว้ในอมพฏฐสูตร ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค เล่ม ๑ ภาค
ิ
ั
๑,สรุปได้ว่า อัมพฏฐมาณพเห็นมหาปุริสลักษณะ ๓๒ ประการของพระพุทธเจ้าแล้วแต่มีความสงสัยใน
๒ ประการ คือคุยหะเร้นอยู่ในฝักกับพระชิวหาใหญ่ จึงไม่เชื่อและไม่เลื่อมใสพระพทธองค์จึงทรง
ุ
ั
บันดาลอทธาภิสงขารให้อมพฏฐมาณพได้เห็นพระคุยหะอนเร้นอยู่ในฝักและทรงแลบพระชิวหาสอด
ั
ั
ิ
เข้าช่องพระกรรณทั้ง ๒ กลับไปกลับมา สอดเข้าพระนาสิกทั้ง ๒ กลับไปกลับมาแผ่ปิดจนมิดมณฑล
้
พระนลาต ส่วนอรรถกถาอมพฏฐสูตรได้กล่าวอางคัมภีร์มิลินทปัญหาดังข้อความว่า “ข้อนี้พระนาค
ั
ั
เสนเถระถูกพระเจ้ามิลินท์ตรัสถามว่า ข้าแต่พระนาคเสนผู้เจริญ พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงกระท าสิ่งที่
ิ
ท าได้ยากหรือ ดังนี้ได้กล่าวไว้แล้ว ฯ พระนาคเสนเถระกราบทูลว่า ข้าแต่มหาบพตร ทรงท าอะไรหรือ
ฯ พระเจ้ามิลินท์ตรัสว่า ข้าแต่ท่านผู้เจริญ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงโอกาสที่มหาชนเขาถอว่าเป็น
ื
๘ พระเมธีธรรมาภรณ์ (ประยูร ธมฺมจิตฺโต) บรรณาธิการ,มิลินทปัญหา อฏฺฐกถา-ฎีกา ฉบับมหาจุฬา
ลงกรณราชวิทยาลัย, (กรุงเทพมหานคร: วิญญาณ, ๒๕๓๙), หน้า ๑.
