Page 23 - ประวัติศาสตร์วิทยาศาสตร์
P. 23
22 ประวัติศาสตร์วิทยาศาสตร์
่
เปรียบเทียบเพือสะท้อนพัฒนำกำรและบริบททำงควำมคิดได้
้
กำรพยำยำมอธิบำยโลก อธิบำยธรรมชำติในอดีตนันอำจส�ำเร็จบ้ำงไม่
้
ส�ำเร็จบ้ำง ตัวอย่ำงควำมพยำยำมเหล่ำนีพบเห็นได้ตลอดเนือหำของหนังสือ
้
้
้
้
เล่มนี บำงแนวคิดในอดีตเคยอธิบำยว่ำ เหนือขึนไปบนท้องฟ้ำนันยังมีแผ่นน�ำ ้
อยู่ด้วย ซึงปัจจุบันข้อเสนอดังกล่ำวเป็นเรืองทีผิดอย่ำงสินเชิง แต่ในทำง
่
้
่
่
ประวัติศำสตร์วิทยำศำสตร์อำจถือว่ำมันบ่งบอกส�ำนึกทำงวิทยำศำสตร์ได้
เพรำะองค์ประกอบของค�ำอธิบำยได้มำจำกกำรสังเกตว่ำในธรรมชำติมีฝนตก
่
่
้
่
ในธรรมชำติน�ำไหลจำกทีสูงสู่ทีต�ำ ดังนัน ข้อสรุปทีสมเหตุสมผลทีสุดคือจะ
่
่
้
้
้
ต้องมีผืนน�ำอยู่เหนือขึนไปแม้มนุษย์จะมองไม่เห็น ไม่เช่นนันแล้วน�ำจำกบน
้
้
่
่
ท้องฟ้ำจะมำจำกทีไหน กำรหำค�ำตอบเกียวกับโลกธรรมชำตินับแต่อดีตแม้จะ
มีควำมผิดพลำดปรำกฏให้เห็นอยู่ตลอด แต่ประวัติศำสตร์วิทยำศำสตร์ต้องกำร
้
ท�ำควำมเข้ำใจพัฒนำกำรเหล่ำนัน
ในแง่นี้ประวัติศำสตร์วิทยำศำสตร์มีฐำนะเป็นกำรศึกษำประวัติศำสตร์
ควำมคิด (history of thoughts) หรือประวัติศำสตร์ภูมิปัญญำ (intellec-
tual history) โดยเน้นศึกษำกรอบควำมคิดในอดีตทีเทียบเคียงได้กับ
่
ุ
่
วิทยำศำสตร์ หรือแนวคิดและกิจกรรมของมนษย์ทีสะท้อนส�ำนึกทำง
่
่
วิทยำศำสตร์ตำมทีเคยปรำกฏในอดีต อำจมีแง่มุมทีเกียวกับเทคโนโลยีหรือ
่
กิจกรรมในฝั่งจำรีตช่ำงฝีมือร่วมด้วยอยู่บ้ำง เพรำะบำงกรณีกิจกรรมในกลุ่ม
หลังช่วยให้วินิจฉัยกำรเติบโตทำงควำมคิดของสังคมมนุษย์ได้รอบด้ำนมำกขึน
้
่
้
ทังวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีไม่ได้เกิดขึนอย่ำงเลือนลอยหำกแต่มีปฏิสัมพันธ์
้
้
่
กับสถำบันทำงสังคม กำรอธิบำยผ่ำนควำมสัมพันธ์นีจะช่วยให้เข้ำใจเกียวกับ
่
้
อดีตครอบคลุมมิติทีกว้ำงขวำงของสังคมมนุษย์มำกขึน
้
่
หัวใจของประวัติศำสตร์คือกำรศึกษำเรืองรำวทีเกิดขึนในอดีต ค้นหำ
่
ควำมจริง และน�ำมำเรียบเรียงใหม่ให้สอดคล้องกับควำมเป็นจริงในอดีตให้
่
่
่
เทียงตรงทีสุดเท่ำทีจะท�ำได้ กระบวนกำรเหล่ำนีสำมำรถตังค�ำถำมได้มำกมำย
้
้
โดยเฉพำะนักประวัติศำสตร์จะต้องพบค�ำถำมในเชิงปรัชญำประวัติศำสตร์
(philosophy of history) ว่ำ กำรศึกษำอดีตโดยปรำศจำกอคติท�ำได้จริงหรือไม่
หรือกำรเขียนงำนทำงประวัติศำสตร์จะบรรยำยให้ตรงกับเหตุกำรณ์ในอดีต
