Page 40 - นาวิกศาสตร์ ฉบับเดือนธันวาคม ๒๕๖๔
P. 40
�
ี
ส่วนในทางยุทธวิธ พระองค์ทรงมีความรอบรู้เป็นอย่างดีในการใช้ปืนใหญ่เรือ และทรงแนะนาจุดอ่อนการใช้
�
ี
ปืนใหญ่ฝ่ายญวน นอกจากน้การเสด็จกลับกรุงธนบุรีโดยทางชลมารค ได้ทรงตรัสแนะนาวิธีการในการเดินเรือโดยละเอียด
ั
ี
ี
่
�
เพ่อมิให้เกิดเหตุการณ์แก่พิริยโยธาท้งปวง สาหรับกองทัพบกในส่วนท่ให้พระยายมราช (รัชกาลท ๑) และพระยาโกษา
ื
อยู่ช่วยราชการพระองค์รามราชาจนกว่าบ้านเมืองสงบแล้ว จึงให้กองทัพกลับไปกรุงธนบุรีน้น ทรงรับส่งถึงรายละเอียด
ั
ั
ในการถอนกองทัพเป็นขั้นเป็นตอน
ี
�
�
นอกจากน้ในด้านส่งกาลังบารุง ทรงจัดข้าวสาร กระสุนดินดา ตลอดจนยุทโธปกรณ์มอบให้เมืองฮาเตียน
�
องค์รามราชา และแม่ทัพที่รักษาเมืองอื่น ๆ อย่างเพียงพอ
เอกสารประกอบการเขียน
๑. กรมศิลปากร. ประชุมพงศาวดารภาคที่ ๖๖. (จดหมายรายวันทัพสมัยกรุงธนบุรี คราวปราบเมืองพุทธไธมาศและ
ั
์
ั
ั
ิ
เขมร พ.ศ. ๒๓๑๔) ในอนุสรณงานพระราชทานเพลงศพ นาวาตร หลวงจกรวธานสนทด (กมล อากาศวภาต). พ.ศ.๒๕๐๓.
ิ
ี
ิ
๒. แชน ปัจจุสานนท์, พลเรือตรี. ประวัติการทหารเรือไทย. พ.ศ. ๒๕๐๘.
๓. ด�ารงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. ต�านานเรือรบไทย. อนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ
นาวาเอก พระประพิณพนยุทธ์ (พิณ พลชาติ). พระนคร: โรงพิมพ์พระจันทร์. ๒๔๙๖.
ั
ั
๔. พนจนทนมาศ (เจม). พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี ฉบับพันจันทนุมาศ: จดหมายรายวันทัพ, อภินิหารบรรพบุรุษ
ิ
ุ
และเอกสารอื่น. กรุงเทพฯ: ศรีปัญญา, ๒๕๕๑.
๕. สุเจน กรรพฤทธ์. ศึกชิง “กัมพูชา” และ “ฮาเตียน” ระหว่างราชสานักสยามและตระกูลเหงวียนช่วงปลาย
ิ
�
่
ี
ี
ี
คริสต์ศตวรรษท่ ๑๘ ถึงต้นคริสต์ศตวรรษท่ ๑๙. ใน วารสารประวัติศาสตร์ ธรรมศาสตร์ ฉบับท ๑ (ม.ค .- มิ.ย. ๒๕๖๑).
หน้า ๑๑๗ - ๑๗๕
ิ
๖. สานักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. ประชมพงศาวดารฉบบกาญจนาภเษก เล่ม ๒, ๓ และ
�
ั
ุ
๑๒. กรมศิลปากร, ๒๕๔๙
๗. Sellers, Nicholas. The Prince of Ha-Tien, (1983).
๘. Sakurai, Yumio. Ha-Tien or Banteay Meas in The Time of The Fall of Ayutthaya, (1999).
นาวิกศาสตร์ 38
ปีที่ ๑๐๔ เล่มที่ ๑๒ ธันวาคม ๒๕๖๔
