Page 38 - นาวิกศาสตร์ ฉบับเดือนธันวาคม ๒๕๖๔
P. 38
ี
ี
ี
้
ความเป็นไปข้างต้นน ช้ให้เห็นถึงพระอัจฉริยภาพความเป็นชาวเรือของพระเจ้าตากสินฯ ท่ทรงวิเคราะห์คาดการณ์
สภาพท้องทะเล และฟ้าอากาศ ซึ่งจะมีผลกระทบโดยตรงต่อการยาตราเรือจ�านวนมาก
วันเสาร์ เดือนอ้าย ข้น ๑๕ คา เพลาเช้าเสด็จฯ ทรงม้าพระท่น่งไปบาเพ็ญการกุศล ณ วัดญวน ให้สังฆการีธรรมการ
ึ
�
ั
่
ี
�
ี
ี
(เจ้าพนักงานผู้มีหน้าท่เก่ยวกับสงฆ์ในงานหลวง) นิมนต์พระสงฆ์ไทย จีน และญวน เป็นอันมาก มาพร้อมกัน ณ วัดญวน
แล้วสวดพระพุทธมนต์ตามภาษา ครั้นจบแล้วถวายไทยทาน แล้วตรัสประภาษให้โอวาทพระสงฆ์ญวนโดยภาษาญวน
พระสงฆ์จีนโดยภาษาจีน ในพระราชอธิบายว่าให้ตั้งอยู่ในสังวรศีล (ความส�ารวมเป็นศีลได้แก่สังวร ๕ อย่าง)
ึ
ี
รุ่งข้นเพลาบ่าย ๓ โมงเศษ พระยาพิษณุโลก เจ้าเมืองเชิงกะชุม พระยาโยธาภักด เจ้าเมืองมะลิกุน พระยาราวีโยธาธิบด ี
ี
�
ี
ื
เจ้าเมืองนครบุร พระยาจักร (หมุด) พามาเฝ้า ทรงพระกรุณาพระราชทานเส้อผ้าคนละสารับ พระราชทานปืนใหญ่ ๒ บอก
�
ี
ให้พระยาพิษณุโลกรักษาค่ายปากนาโพรงกระสัง ฝากไปพระองค์ราม ปืนใหญ่ ๕ บอก และให้พระยาจักร (หมุด)
้
�
ึ
มีหนังสือไปถึงพระองค์รามราชา ใจความว่า ทรงพระกรุณาพระราชทานปืนใหญ่ไว้สาหรับเมือง ๕ บอก และเมืองซ่งข้นแก่
ึ
ี
ี
ี
กัมพูชาธิบด อย่าเพ่อให้เรียกส่วยไรก่อน ด้วยว่ากองทัพมายาย ผู้คนยังขัดสนอยู่ แลให้โอบอ้อมเกล้ยกล่อมเอาไว้ใช้
�
่
�
้
โดยไมตร อย่าให้เสียนาใจได้ แล้วให้พระองค์รามราชาสืบดูหนทางจะไปเมืองอนากก เมืองลูกหนาย (เมืองซาดิงห์/
�
ี
ไซง่อน) ให้สรรพไว้
วันจันทร์ เดือนอ้าย แรม ๒ คา เพลายาฆ้องคาแล้วทุ่มเศษ พระองค์รามราชามีหนังสือบอกมากราบทูล
่
�
่
�
่
�
พระกรุณาใจความว่า พระองค์อุทัยราชา (นักองค์ตน) เจ้าเสสัง (พระองค์เจ้าศรีสังข์) หนีไปแคว้นเมืองญวนติดตาม
ไปไม่ได้ จึงยกทัพกลับมา แลให้ทหารไปเกลี้ยกล่อม พบกองทัพพระองค์อุทัยฯ ได้รบกันแตกหนีไป แลขัดสนด้วยปืน
�
ึ
จะขอปืนคาบศิลาซ่งเบิกไปสาหรับทัพ ๓๐ บอก จะขอใหม่ ๗๐ เป็น ๑๐๐ บอก จะได้เป็นกาลังราชการไป
�
ั
คร้นได้ทรงฟังหนังสือบอกน้น แล้วจึงส่งให้พระราชทานปืนคาบศิลา ๑๐๐ บอก แลจัดปืนคาบชุด ๑๒ บอก พระราชทาน
ั
ั
ี
ไปเป็น ๑๑๒ บอก แล้วทรงพระอักษรให้เจ้าพระยาจักร (หมุด) บอกไปเถิงพระองค์รามราชาใจความว่า ปืนใหญ่ ๕ บอก
ึ
ฝากพระยาพิษณุโลกข้นไปถึงพระองค์รามราชา แลพระราชทานปืนใหญ่พระยาพิษณุโลก ๒ บอก สาหรับรักษา
�
ค่ายปากน�้าโพรงกระสัง ถ้าช้าไปก็ให้พระองค์รามราชาแต่งคนลงมารับเอาต่อพระยาพิษณุโลก อนึ่ง ดีบุก ๕๐ หาบ
ดินประสิว ๕๐ หาบ ฝากพระยาโกษา (นอกราชการที่โปรดให้ไปอยู่ช่วยราชการ ณ กรุงกัมพูชาฯ) ไปพระราชทาน
ี
พระองค์รามราชา ถ้าขดสนด้วยลูกกระสุนดนประสว ทรงพระกรุณาพระราชทาน พระยาราชาเศรษฐไว้เป็นอันมาก
ั
ิ
ิ
ให้พระองค์รามราชาแต่งคนมายืมเอา อนึ่ง ข้าวเปลือก ๗๐ เกวียน มอบพระยาราชาเศรษฐีไว้ ถ้าพระองค์รามฯ ขัดสน
ด้วยอาหารก็ให้แต่งคน แต่งเกวียนลงไปรับเอา จะเสด็จอยู่ที่เมืองพุทไธมาศช้านักมิได้ ด้วยเจ้าพระยาศรีธรรมาธิราช
แลข้าหลวง (ผู้รักษาพระนคร-กรุงธนบุรี) บอกหนังสือส่งคนข่าว ลาว ละว้า พะม่า หน้าด่านมา พะม่าเสียแก่ห้อ (ฮ่อ-จีน) แล้ว
ี
ึ
ื
แลพม่าแตกต่นมาหน้าด่าน จะเสด็จฯ พระดาเนินมายังกรุงธนบุร จะแต่งกองทัพข้นไปจัดแจงเมืองเชียงใหม่
�
เมืองมัตมะ และเมืองหงสา
วันอังคาร เดือนอ้าย แรม ๓ ค�่า ยกโยธาทัพหลวง จากเมืองพุทไธมาศกลับคืนพระนคร เสด็จฯ โดยทางชลมารค
มาในท้องทะเลหลวง คลื่นลมสงบ หาอันตรายมิได้ เสด็จฯ มา ๑๓ วัน วันจันทร์ เดือนอ้าย แรม ๑๓ ค�่า ถึงเมืองธนบุรี
ิ
(พระองค์เจ้าจุ้ยแลเจ้าเมืองจันทบุรีคนเก่า พร้อมพวกถูกประหารส้น ส่วนพระองค์เจ้าศรีสังข์น้น ตามพระราชพงศาวดาร
ั
กรุงกัมพูชา ฉบับพระองค์นพรัตน์ กล่าวว่า “ลุเดือน ๓ ในปีเถาะ (จ.ศ. ๑๑๓๓ พ.ศ. ๒๓๑๔ นี้ เจ้าเสสัง (ศรีสังข์)
ซึ่งเป็นเจ้านายไทยที่หนีมาจากกรุงศรีอยุธยา ครั้งเมื่อพม่ามาตีเมืองมาอยู่เมืองเขมรนั้นได้สิ้นพระชนม์ลง”)
นาวิกศาสตร์ 36
ปีที่ ๑๐๔ เล่มที่ ๑๒ ธันวาคม ๒๕๖๔
