Page 39 - นาวิกศาสตร์ ฉบับเดือนธันวาคม ๒๕๖๔
P. 39
บทสรุป
�
ี
�
สยามสามารถกาจัดอิทธิพลของหมักเทียนต๋อไม่ให้มารบกวนการแผ่ปริมณฑลอานาจของธนบุร และความสัมพันธ์
ื
�
ี
กับราชสานักจีน ตลอดจนการสถาปนากษัตริย์กัมพูชาภายใต้การกากับของธนบุร แม้จะไม่มีอานาจเหนือกัมพูชา
�
�
้
ี
ั
ิ
�
ท้งหมดก็ตาม นอกจากน ยังเป็นการส้นสุดอานาจทางการเมืองของราชวงศ์บ้านพลูหลวงอยุธยาในอุษาคเนย์
และไม่เป็นอุปสรรคต่อการครองบัลลังก์กรุงธนบุรีอีกต่อไป
ี
ี
�
�
ั
�
้
สาหรับเรือท่ไปราชการทัพคร้งน มีจานวนมากประมาณ ๓๐๐-๔๐๐ ลา คงจะเกณฑ์มาจากหัวเมืองปักษ์ใต้
(รวมท้งเรือท่รับส่งให้ต่อใหม่คราวยกทัพเรือไปตีเมืองนครศรีธรรมราช) และหัวเมืองตะวันออก รวมท้งสาเภาของขุนนาง
ั
ี
ั
ั
�
ข้าราชการ และลูกค้าจีนทั้งปวง ส่วนปืนเล็กปืนใหญ่นั้น ในพงศาวดารกล่าวว่า
ี
ิ
ื
ู
ื
ั
ั
�
ู
“แขกเมองตรงกาน และแขกเมองยกตรา (ปัตตาเวย/อนโดนเซย) นาเอาปืนคาบศลาเข้ามาทลเกล้าถวาย
ี
ิ
ี
ถึง ๒,๒๐๐ กระบอก เป็นพระราชลาภอันวิเศษ”
กับอีกคราวหนึ่ง กล่าวอย่างสั้น ๆ ว่า
“เมืองยักตราถวายปืนใหญ่ ๑๐๐ กระบอก”
ในจดหมายเหตุของฮอลันดามีกล่าวว่า “ฮอลันดาทางเมืองชวาได้จัดส่งปืนมาให้สยามตามท่ต้องการ
ี
ึ
ในสมัยกรุงธนบุร (น่าจะเป็นการค้าขาย)” ซ่งทางฝ่ายฮอลันดาคงจะเห็นแล้วว่าเป็นการทาบุญคุณกันไว้ ต่อไปภายหน้า
�
ี
จะได้เข้ามาค้าขายกับกรุงธนบุรีได้โดยสะดวก ท้งน นับว่าสมเด็จพระเจ้าตากสินฯ ทรงดาเนินนโยบายทางการเมืองกับ
้
ี
�
ั
ั
ชาติตะวันตกได้เป็นอย่างด ซ่งแม้แผ่นดินกรุงธนบุรีเป็นราชธานีของไทยจะมีระยะเวลาไม่ยาวนานนัก แต่ตลอดห้วงเวลาน้น
ึ
ี
ไม่ปรากฏภัยคุกคามจากชาติตะวันตกเลยแม้แต่น้อย
ทั้งนี้ก็ด้วยพระปรีชาสามารถของพระเจ้าตากสินฯ ผู้ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้แก่ปวงชนชาวไทย
นั่นเอง
ั
�
ี
ิ
นอกจากน้แล้วสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงมีพระปรีชาสามารถในการทาสงครามอย่างดีย่ง ท้งศาสตร์และ
ศิลป์ ดังเห็นได้จากทรงวางแผนการทัพในการพิชิตเมืองฮาเตียน และกรุงกัมพูชาอย่างเป็นระบบ โดยส่งกองทัพบก
ไปทางปราจีนบุร ส่วนพระองค์ยกทัพเรือเป็นทัพหลวงไปตีเมืองฮาเตียน และเมื่อกองเรือไปถึงเมืองจันทบุรีได้ทรงส่งให้
ี
ั
ื
�
กองเรือของพระยาโกษาแยกไปตีเมืองกาปงโสม และเมืองกาปอด เม่อทัพหลวงไปถึงเมืองฮาเตียนแล้วทรงสารวจ
�
�
ึ
ภูมิประเทศโดยเสด็จด้วยพระบาทยืนอยู่บนแหลมเผ่าได๋ ซ่งสามารถมองเห็นตัวเมืองได้ท้งหมด และเป็นจุดยุทธศาสตร์
ั
ั
สาคัญ จากนั้นทรงวางแผนเข้าตีเมืองอย่างเป็นระบบ หลังจากการรบแล้วทรงตรัสถามท้งกาลังทางบกและทางเรือ
�
�
ว่าได้ดาเนินการตามท่ได้ทรงรับส่งไว้หรือไม่ เพ่อเป็นบทเรียนในการรบคร้งต่อไป รวมท้งมีการลงโทษผู้ไม่ปฏิบัติตามรับส่ง
ั
ั
ั
ี
ื
ั
�
�
และปูนบาเหน็จให้ด้วยหลังจากทรงจัดการบ้านเมืองให้เรียบร้อยแล้วด้วยการออกกฎหมายประเทศ ไม่ให้ทหาร
ี
ี
�
ั
ทาอันตรายต่อพลเมืองผู้ไม่เก่ยวข้องกับการรบ แล้วทรงวางแผนข้นต่อไป โปรดให้เจ้าพระยาจักร (หมุด) เป็นแม่ทัพหน้า
ยกทัพไปตีเมืองพุทไธเพชร (อุดงฤาชัย) กองเรือขององครามราชารวมอยู่ดวย ยกล่วงหน้าไปก่อนทัพหลวง โดยเดินทัพ
์
้
ไปตามล�าน�้า ซึ่งจะเป็นการประสานสอดคล้องกับทัพบกที่ยกมาอีกทางหนึ่ง
�
ั
การดาเนินการทางด้านการทูตน้น พระองค์ทรงกระทาควบคู่กันไปด้วย เช่น มีศุภอักษรถึงเจ้าเมืองฮาเตียน
�
ั
�
ี
ื
ให้ออกมายอมแพ้ก่อนถึงจะเข้าตีเมือง รวมท้งเม่อได้เมืองพุทไธเพชรแล้ว ทรงให้มีศุภอักษรไปถึงเจ้าอนากก (ท่เมืองเว้)
เป็นทางพระราชไมตรีมิให้พิโรธแก่กัน ด้วยจะแบ่งแผ่นดินกัมพูชาเป็น ๒ ภาค
ในทางด้านยุทธศาสตร์แล้ว การท่ทรงขยายขอบเขตปริมณฑลอานาจมาทางตะวันออกน้น เป็นการป้องกันในเชิงลึก
ี
�
ั
ี
ื
ั
เพ่อไม่ให้ญวนใช้เขมรเป็นฐานในการบุกรุกสยามได้ รวมท้งการมีแผนท่จะกลับไปจัดการกับหัวเมืองเหนือ (ล้านนา)
ซึ่งพม่าใช้เป็นแหล่งสะสมเสบียง และก�าลังคนในการตีอยุธยามาแล้ว
นาวิกศาสตร์ 37
ปีที่ ๑๐๔ เล่มที่ ๑๒ ธันวาคม ๒๕๖๔
