Page 79 - ธรรมชาติของสิ่งมีชีวิต
P. 79
ิ
ชีววทยาพื้นฐาน ม.4 - 73 -
แหล่งเรียนรู้เพิ่มเติมเรื่องโปรตีน
วีดีโอ โครงสร้างโปรตีน วีดีโอ การทดสอบน้ าตาล วีดีโอ การทดสอบแป้ง
ไขมัน (Lipid)
ลิพิด (lipid) เป็นสารอินทรีย์ที่ประกอบด้วยธาตุหลัก คือ คาร์บอน ไฮโดรเจน และออกซิเจน โดยมี
อะตอมของออกซิเจนต่อคาร์บอนต่อไฮโดรเจนน้อยกว่าในคาร์โบไฮเดรตมาก ลิพิดไม่ละลายน้ าแต่ละลายใน
ตัวท าละลายอินทรีย์ เช่น อีเทอร์ โคโรฟอร์ม เบนซิน ลิพิดส่วนใหญ่เป็นเอสเทอร์ (ester) ของกรดไขมันหรือ
เป็นสารประกอบที่สามารถจะเกิดเอสเทอร์ได้ ลิพิดแบ่งออก เป็น 3 ประเภท
1. ลิพิดเชิงเดี่ยว (simple lipid)
หมายถึง ลิพิดที่เป็นเอสเทอร์ของกรดไขมันกับกลีเซอรอลหรือแอลกอฮอล์ตัวอื่น แบ่งเป็น
1.1 ไขมันแท้ (true fat) เป็นเอสเทอร์ของกรดไขมนกับกลีเซอรอล ลิพิดพวกนี้จึงเรียกชื่อได้อกอย่าง
ี
ั
ว่า กลีเซอไรด์ (glyceride) ถ้าหมู่ –OH ของกลีเซอรอลถูกแทนที่ด้วยกรดไขมัน หนึ่งโมเลกุล จะเรียกว่า มอโน
กลีเซอไรด์ (monoglyceride) ถ้าแทนที่ด้วยกรดไขมันสองโมเลกุล เรียกว่า ไดกลีเซอไรด์ (diglyceride) และ
ถ้าถูกแทนที่ด้วย กรดไขมันสามโมเลกุล จะเรียกว่า ไตรกลีเซอไรด์ (triglyceride) ไตรกลีเซอไรด์ในสภาพปกติ
็
ั
อาจเป็นของแขงหรือของเหลว ซึ่งจะขึ้นอยู่กับกรดไขมนที่เป็นองค์ประกอบอยู่ ไตรกลีเซอไรด์ในพืชส่วนใหญ่จะ
เป็นของเหลวและมีจุดหลอมเหลวต่ า เนื่องจากมีกรดไขมันชนิดไม่อมตัว เป็นองค์ประกอบอยู่จึงมักเรียกว่า
ิ่
น้ ามัน (oil) ส่วนไตรกลีเซอไรด์ในสัตว์จะมีกรดไขมันอิ่มตัวเป็นส่วนใหญ่จึงมักเป็นของแขงหรือครึ่งแข็งครึ่งเหลว
็
ที่อุณหภูมิห้อง เราจึงมักเรียกไตรกลีเซอไรด์ในสัตว์ว่า ไขมัน (fat)
1.2 ขี้ผึ้งหรือไข (wax) เป็นลิพิดที่ประกอบด้วยกรดไขมันกับแอลกอฮอล์ที่มีโมเลกุลใหญ่และมี
น้ าหนักโมเลกุลสูง มีจ านวนคาร์บอนตั้งแต่ 14 – 34 อะตอม ซึ่งตามปกติจะเป็นของแข็ง เช่น ขี้ผึ้งซึ่งจะพบได้ที่
ผิวนอกของเปลือกไม้ ผิวใบไม้ สารเคลือบปีกแมลง และขนของสัตว์ปีก ปลาวาฬจะสะสมไขไว้ใช้เป็นพลังงาน
แทนไตรกลีเซอไรด์
2. ลิพิดเชิงซ้อน (complex lipid) หมายถึง ลิพิดที่มีสารอื่นประกอบอยู่ด้วย อาจเป็นสารพวก
คาร์โบไฮเดรต ฟอสเฟต หรือสารประกอบของไนโตรเจน แบ่งออกเป็น 3 ประเภทใหญ่ๆ คือ
