Page 40 - Punjab Times April 2019 Baisakhi Special Edition

4 4 4 4 40 gzikp NkJhwgzikp NkJhwz, f;vBh, ngq?b, f;vBh, ngq?b 2019
gzikp NkJhw , f;vBh, ngq?b, f;vBh, ngq?b
gzikp NkJhw , f;vBh, ngq?b
gzikp NkJhw
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
frnkBh fwjo f;zx
ft;kyh ;zd/S
ft;kyh ;zd/
ft;kyh ;zd/
ft;kyh ;zd/
ft;kyh ;zd/
nkikd eoT[Dk uj[zdk..
ykb;k gzE dh ;kiBk ;qh dSw/S ih d/ B/ fijVk puB 9 ;kb dh T[wo ftu fdZsk ;h ;kfjp ftu o"DeK bZr rJhnK. r[o{ ih dh fJe j'o f;o dh wzr ehsh, MZN Xow uzd iN nkikd eoT[Dk uj[zdk..
nkikd eoT[Dk uj[zdk..
nkikd eoT[Dk uj[zdk..
nkikd eoT[Dk uj[zdk..
;fs
;fsr[o{ fJT[ tzrko oj/ B/, tkiK
;fs
;fsr[o{ fJT[ tzrko oj/ B/, tkiKr[o{ fJT[ tzrko oj/ B/, tkiK
ihtB dk fJe wjkB ezw j?. d; r[o{ ;kfjpkB T[;B{z eJh ;kbK dh ftuko s'A pknd 1699 ik;{;h eoB tk;s/ n"ozri/p B/ fJe ;{jhnk T[fmnk nkgDk ;h; nZr/ M[ek fdsk r[o{ ih ;fsr[o{ fJT[ tzrko oj/ B/, tkiKr[o{ fJT[ tzrko oj/ B/, tkiK
;p B{z wko oj/ B/..
;p B{z wko oj/ B/..
;p B{z wko oj/ B/..
;p B{z wko oj/ B/..
tkfjr[o{ dk gqekS j?. Grsh, ;wkBsk, ;/tk, dh ft;kyh s/ i'V w/bk ehsk. T[BQK fdBK ftu G/fink ;h fijVk r[o{ ih dh nkBzdg[o dh tb'A szp{ ftu fbnk e/ MNgN eZN fdsk frnk. ;p B{z wko oj/ B/..
;[D e/ ;p B/ Bhth gkJh, uko' soc
;[D e/ ;p B/ Bhth gkJh, uko' soc
;[D e/ ;p B/ Bhth gkJh, uko' soc
;[D e/ ;p B/ Bhth gkJh, uko' soc
phosk s/ e[opkBh nkfd r[D d/ e/ g{oB wB[Zy nktkikJh d/ gqpzX Bk j'D eoe/ th 70-80 ypo jo o'i n"ozri/p B{z G/idk ;h, n"ozri/p fJzM r[o{ ih dh wzr s/ dhtkB ftu'A GkJh w'jew ;[D e/ ;p B/ Bhth gkJh, uko' soc
;wf;nk SkJh..
;wf;nk SkJh..
;wf;nk SkJh..
;wf;nk SkJh..
B{z w{oshwkB ehsk frnk, T[;dk Bkw ykb;k jiko dk fJeZm j'fJnk. ;w/A d/ fbjki Bkb dk ;{jhnk npdb sokBh fi; dh fbys uzd dtkoek dk, fjzws okJ/ Mhto irBBkE, ;wf;nk SkJh..
ykbh fit/A gzvkb j' frnk, J/dk ;p
ykbh fit/A gzvkb j' frnk, J/dk ;p
ykbh fit/A gzvkb j' frnk, J/dk ;p
ykbh fit/A gzvkb j' frnk, J/dk ;p
j?. ;qh r[o{ s/r pjkdo ih dk ;h; pkpk ihtB fJj fJeZm pj[s finkdk ;h. nkBzdg[o ;kfjp nbhrVQ :{Bhtof;Nh ftu nZyhA d/fynk jkb fpdog[o d/ ;kfjp uzd BkJh B/ nkgD/ ;h; ykbh fit/A gzvkb j' frnk, J/dk ;p
dk jkb j' frnk..
dk jkb j' frnk..
dk jkb j' frnk..
dk jkb j' frnk..
dk jkb j' frnk..
f;zx ih b? e/ nkJ/ s/ XV dk ;z;eko GkJh ftu e/;rVQ tkbh EK s/ dhtkB ;fink j'fJnk dZ;dk j?. npdb sokBh gfjbK pqkjwD ;h fdZs/. npd[b s[okBh jo o'i fdZbh B{z fog'oN
T[fmnk ;h fco fJe fgnkok, d/ e/
T[fmnk ;h fco fJe fgnkok, d/ e/
T[fmnk ;h fco fJe fgnkok, d/ e/
T[fmnk ;h fco fJe fgnkok, d/ e/
T[fmnk ;h fco fJe fgnkok, d/ e/
bZyh Skj tDiko/ B/ ngB/ xo ftu fuyk pDk ;h. szp{ bZr/ j'J/ ;B. ;qh dSw/S ih S;so fi;B{z ipoh w[;bwkB pDkfJnk frnk ;h. ;qh G/i fdzdk ;h. nZyh fvZmk jkb d/y e/ nkfynk
fdb B{z iok ;jkok..
fdb B{z iok ;jkok..
fdb B{z iok ;jkok..
fdb B{z iok ;jkok..
fdb B{z iok ;jkok..
e/ ehsk. e[S d/o pknd fdZbh dh ;zrs p;so ;ik e/ dhtkBftu p?m/ ;B. dhtkB dh dSw/S ih d/ dopko ftu nkBzdg[o ;kfjp fJj w/oh nkyoh fuZmh j? r[o{ r'fpzd f;zx e'Jh
Jj' wzr r[o{ ih w/oh, g{oh eo' Bk
Jj' wzr r[o{ ih w/oh, g{oh eo' Bk
Jj' wzr r[o{ ih w/oh, g{oh eo' Bk
Jj' wzr r[o{ ih w/oh, g{oh eo' Bk
Jj' wzr r[o{ ih w/oh, g{oh eo' Bk
nBzdg[o ;kfjp doSB eoB tk;s/ nkJh fiBQK ;wkgsh s'A pknd ;qh ;kfjp b? e/ yVQ/ j' rJ/ s/ fty/ n"ozri/p tb'A pqkjwDh G/; ftu xfbnk wB[Zy BjhA j? T[j y[dk j?. npdb sokBh nzfwqs
bkt' d/oh..
bkt' d/oh..
bkt' d/oh..
bkt' d/oh..
bkt' d/oh..
ftu bZyh Skj tDikok th Skwb ;h s/ r[o{ puB ehsk ;kB{z fJe f;o dh b'V j? i' nkgDh frnk ;h. fJj dopko dh ;koh fog'oN fdZbh B{z Se e/ f;zx ;i frnk. T[; tes dSw/S fgsk
T[; B{z szp{ ftu bik e/, ;h; T[;d/
T[; B{z szp{ ftu bik e/, ;h; T[;d/
T[; B{z szp{ ftu bik e/, ;h; T[;d/
T[; B{z szp{ ftu bik e/, ;h; T[;d/
T[; B{z szp{ ftu bik e/, ;h; T[;d/
ih B/ bZyh Skj tDiko/ B{z g[ZfSnk fe id y[Sh Bkb ngBk ;h; G/N eo' ns/ d' fwzN se xbdk ofjzdk ;h. ih B/ ykb;/ B{z T[gd/S fdZskL-
B{z MNek e/..
B{z MNek e/..
B{z MNek e/..
B{z MNek e/..
B{z MNek e/..
ikrs i'fs ig? fB; pk;[o J/e fpBK
ikrs i'fs ig? fB; pk;[o J/e fpBK
ikrs i'fs ig? fB; pk;[o J/e fpBK
uKdBh u"Ae ftu r[o{ ih B{z Sjhd ehsk frnk e'Jh nktki BjhA nkJh, fco d[pkok puB ehsk T[j nkgDh feskp ftu fbydk j? fe ikrs i'fs ig? fB; pk;[o J/e fpBK
ikrs i'fs ig? fB; pk;[o J/e fpBK
bj{ fGZih b? e/ sbtko nkJ/ fco
bj{ fGZih b? e/ sbtko nkJ/ fco
bj{ fGZih b? e/ sbtko nkJ/ fco
bj{ fGZih b? e/ sbtko nkJ/ fco
bj{ fGZih b? e/ sbtko nkJ/ fco
sK T[E/ fezB/f;Zy ;B sK bZyh Skj tDiko/ B/ ;kB{z fJe f;o dh b'V j?, GhV u'A T[m d:k ft;kyh tkb/ fdB r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ ykb;/ wB B?e Bk nkB?..
wB B?e Bk nkB?..
wB B?e Bk nkB?..
wB B?e Bk nkB?..
wB B?e Bk nkB?..
szp{ s'A pkjo..
szp{ s'A pkjo..
szp{ s'A pkjo..
szp{ s'A pkjo..
szp{ s'A pkjo..
g{oB gq/w gqshs ;i?, pqs r'o wVh
g{oB gq/w gqshs ;i?, pqs r'o wVh
g{oB gq/w gqshs ;i?, pqs r'o wVh
g{oB gq/w gqshs ;i?, pqs r'o wVh
dZf;nk fe f;Zy sK pj[s ;B go fe;/ ftu okw yZsoh T[fmnk s/ efjD bZrk fe w/ok ;h; dh ;kiBk bJh Gkoh fJeZm p[bkfJnk. T[; g{oB gq/w gqshs ;i?, pqs r'o wVh
nkyD fJe f;o j'o ukjhdk, nkt'
nkyD fJe f;o j'o ukjhdk, nkt'
nkyD fJe f;o j'o ukjhdk, nkt'
nkyD fJe f;o j'o ukjhdk, nkt'
nkyD fJe f;o j'o ukjhdk, nkt'
fjzws BjhA ;h fe T[j ;h; iK XV u[Ze ;eD. jkio j?, r[o{ ih szp{ ftu b? rJ/ s/ sbtko dh fdB dhtkB dh jkioh pj[s finkdk ;h. w?A wN G{b Bk wkB?..
wN G{b Bk wkB?..
wN G{b Bk wkB?..
wN G{b Bk wkB?..
wN G{b Bk wkB?..
e'Jh bkb wkJh dk..
e'Jh bkb wkJh dk..
e'Jh bkb wkJh dk..
e'Jh bkb wkJh dk..
e'Jh bkb wkJh dk..
shoE dkB dfJnk sg ;ziw, J/e
shoE dkB dfJnk sg ;ziw, J/e
fJj rZb ;[D e/ r[o{ ih B/ pZdb dh soQK roi nktki nkJh, d{ih tko fdZbh s'A Xow uzd B/ r[o{ ih d/ wkbh r[bkp/ e'b fojk eodk ;h s/ shoE dkB dfJnk sg ;ziw, J/e
shoE dkB dfJnk sg ;ziw, J/e
shoE dkB dfJnk sg ;ziw, J/e
T[fmnk Xow ewktD, ;h; nkgDk
T[fmnk Xow ewktD, ;h; nkgDk
T[fmnk Xow ewktD, ;h; nkgDk
T[fmnk Xow ewktD, ;h; nkgDk
T[fmnk Xow ewktD, ;h; nkgDk
fpBK Bfj J/e gSkB?..
fpBK Bfj J/e gSkB?..
fpBK Bfj J/e gSkB?..
fpBK Bfj J/e gSkB?..
e/ nkfynk fi; B{z GkJh ;zs'y f;zx ih ;{oi ngBk ;h; G/N ehsk ns/ shih tko c/o wzr nZyhA t/yh rZb fby e/ s/ fdZbh B{z xbdk fpBK Bfj J/e gSkB?.. G/N MVKtD..
G/N MVKtD..
G/N MVKtD..
G/N MVKtD..
G/N MVKtD..
gqekS ftu fbyd/ jB. ehsh. w'jew uzd d[nkoek tkbk T[fmnk, u"Eh ofjzdk ;h. T[; fdB r[o{ ih B/ pho o;h s/ o'jp g{oB i's ir? xfN wfj, sp ykb; ;fsr[o{ T[; B{z th MNekfJnk, iBw
g{oB i's ir? xfN wfj, sp ykb;
g{oB i's ir? xfN wfj, sp ykb;
g{oB i's ir? xfN wfj, sp ykb;
g{oB i's ir? xfN wfj, sp ykb;
;fsr[o{ T[; B{z th MNekfJnk, iBw
;fsr[o{ T[; B{z th MNekfJnk, iBw
;fsr[o{ T[; B{z th MNekfJnk, iBw
;fsr[o{ T[; B{z th MNekfJnk, iBw
;qh r'fpzd f;zx ;[Beo n?;/, rois
;qh r'fpzd f;zx ;[Beo n?;/, rois
;qh r'fpzd f;zx ;[Beo n?;/, rois tko fjzws okJ/ Mhto irBBkE dk ofjD tkbh GothA nktki ftu Bzrh sbtko b? e/ skfj Bykb; ikB?.. woD s'A ofjs pDfJnk..
skfj Bykb; ikB?..
skfj Bykb; ikB?..
;qh r'fpzd f;zx ;[Beo n?;/, rois
skfj Bykb; ikB?..
skfj Bykb; ikB?..
;qh r'fpzd f;zx ;[Beo n?;/, rois
woD s'A ofjs pDfJnk..
woD s'A ofjs pDfJnk..
woD s'A ofjs pDfJnk..
woD s'A ofjs pDfJnk..
p'b/ xBXo i?;/.. tkbk T[fmnk, gzithA tko ;kfjp uzd BkJh ;zrsK B{z ftykT[Ad/ c[owkT[D bZr/ ;kB{z fJe fjzws, w'jew, ;kfjp nk rJ/, r[oK
p'b/ xBXo i?;/..
p'b/ xBXo i?;/..
fjzws, w'jew, ;kfjp nk rJ/, r[oK
fjzws, w'jew, ;kfjp nk rJ/, r[oK
fjzws, w'jew, ;kfjp nk rJ/, r[oK
p'b/ xBXo i?;/..
p'b/ xBXo i?;/..
fjzws, w'jew, ;kfjp nk rJ/, r[oK
s'A b?D fyskp nk rJ/..
s'A b?D fyskp nk rJ/..
okrh okr nbkJh iKd/, Ykvh tkoK
fJ; fpX e' np gzE pBkt', ;eb fpdog[oh tkbk T[fmnk. fJBQK gziK B{z S;so f;o dh b'V j?. r[o{ ih dk ibkb MZfbnk BjhA okrh okr nbkJh iKd/, Ykvh tkoK s'A b?D fyskp nk rJ/..
fJ; fpX e' np gzE pBkt', ;eb
okrh okr nbkJh iKd/, Ykvh tkoK
s'A b?D fyskp nk rJ/..
s'A b?D fyskp nk rJ/..
okrh okr nbkJh iKd/, Ykvh tkoK
fJ; fpX e' np gzE pBkt', ;eb
okrh okr nbkJh iKd/, Ykvh tkoK
fJ; fpX e' np gzE pBkt', ;eb
fJ; fpX e' np gzE pBkt', ;eb
;fsr[o B/ th tko' tkoh fdZs/ gzi/
;fsr[o B/ th tko' tkoh fdZs/ gzi/
;fsr[o B/ th tko' tkoh fdZs/ gzi/
;fsr[o B/ th tko' tkoh fdZs/ gzi/
rkJh iKd/..
rkJh iKd/..
irs wfj pj[ fpX skD'..
rkJh iKd/..
rkJh iKd/..
irs wfj pj[ fpX skD'.. p;so ;ik e/ fsnko eoe/ yzv/ pkN/ dk nzfwqs iKdk. ;zrsK ftu ;BkNk Sk frnk fco th rkJh iKd/.. ;fsr[o B/ th tko' tkoh fdZs/ gzi/
irs wfj pj[ fpX skD'..
irs wfj pj[ fpX skD'..
irs wfj pj[ fpX skD'..
;h; T[sko..
;h; T[sko..
;h; T[sko..
;h; T[sko..
;fsr[o szp{U pkjo nkJ/ B/, jZE
bkyj[ Bo ir e/ fJB EkJ/, fsBw/
bkyj[ Bo ir e/ fJB EkJ/, fsBw/
bkyj[ Bo ir e/ fJB EkJ/, fsBw/
bkyj[ Bo ir e/ fJB EkJ/, fsBw/
;fsr[o szp{U pkjo nkJ/ B/, jZE
;fsr[o szp{U pkjo nkJ/ B/, jZE
bkyj[ Bo ir e/ fJB EkJ/, fsBw/ fsnko ehsk. gziK B{z nzfwqs SekfJnk s/ nkg pr?o fe;/ d/oh s'A bkj"o dk ysoh d:k okw nk ;fsr[o szp{U pkjo nkJ/ B/, jZE ;h; T[sko..
;fsr[o szp{U pkjo nkJ/ B/, jZE
fco nzfwqs dk SNk bkfJnk, gziK
fco nzfwqs dk SNk bkfJnk, gziK
fco nzfwqs dk SNk bkfJnk, gziK
fco nzfwqs dk SNk bkfJnk, gziK
ftu b? sbtko nkJ/ B/..
fwb/ J/e f;Zy ikJ/.. gziK s'A Sfenk. w{b wzso d/ fdZsk s/ f;zx jkio j'fJnk. r[o{ ih B/ fJ;dk f;o fJe tko ftu b? sbtko nkJ/ B/.. fco nzfwqs dk SNk bkfJnk, gziK
ftu b? sbtko nkJ/ B/..
ftu b? sbtko nkJ/ B/..
ftu b? sbtko nkJ/ B/..
fwb/ J/e f;Zy ikJ/..
fwb/ J/e f;Zy ikJ/..
fwb/ J/e f;Zy ikJ/..
fwb/ J/e f;Zy ikJ/..
B{z ;[oihs pDkfJnk..
B{z ;[oihs pDkfJnk..
B{z ;[oihs pDkfJnk..
B{z ;[oihs pDkfJnk..
B{z ;[oihs pDkfJnk..
9 ;kb dh T[wo ftu r[o{ ih B/ fJj puB gdth pySh s/ nkg nzfwqs Se e/ f;zx gdth Bkb XV s'A nbr eo fdZsk. dhtkB ftu j? e'Jh nZr/ n'Dk uj[zdk, sbh s/
j? e'Jh nZr/ n'Dk uj[zdk, sbh s/
j? e'Jh nZr/ n'Dk uj[zdk, sbh s/
j? e'Jh nZr/ n'Dk uj[zdk, sbh s/
j? e'Jh nZr/ n'Dk uj[zdk, sbh s/
dhtkB r[oK dk fBnkok y/bk, nkg/
dhtkB r[oK dk fBnkok y/bk, nkg/
dhtkB r[oK dk fBnkok y/bk, nkg/
dhtkB r[oK dk fBnkok y/bk, nkg/
dhtkB r[oK dk fBnkok y/bk, nkg/
;h; Ne'Dk uj[zdk..
;h; Ne'Dk uj[zdk..
;h; Ne'Dk uj[zdk..
;h; Ne'Dk uj[zdk..
fdZsk, 33 ;kb dh T[wo ftu 1699 dh ft;kyh gqkgs ehsh. r'fpzd okJ/ s'A r'fpzd f;zx j'J/. ;B;Bh c?b rJh. eJh dhtkB ftu'A fy;eD ;h; Ne'Dk uj[zdk..
r[o{ s/ nkg/ u/bk..
r[o{ s/ nkg/ u/bk..
r[o{ s/ nkg/ u/bk..
r[o{ s/ nkg/ u/bk..
w"s B{z ichnK wko wko e/, d/S
s/ ykb;k gzE ;ki e/ g{ok ehsk, dSw/S gksSkj ykb;k gzE dh ;kiBk ehsh rJh. nkBzdg[o bZr/. nkg ih B/ fco roithA nktki ftu w"s B{z ichnK wko wko e/, d/ r[o{ s/ nkg/ u/bk..
w"s B{z ichnK wko wko e/, d/
w"s B{z ichnK wko wko e/, d/
w"s B{z ichnK wko wko e/, d/
ej? BkBe[ thukfo d/yj[ ftD[ ;fsr[o w[efs B gkJ/ ..
ej? BkBe[ thukfo d/yj[ ftD[ ;fsr[o w[efs B gkJ/ ..
ej? BkBe[ thukfo d/yj[ ftD[ ;fsr[o w[efs B gkJ/ ..
ej? BkBe[ thukfo d/yj[ ftD[ ;fsr[o w[efs B gkJ/ ..
ej? BkBe[ thukfo d/yj[ ftD[ ;fsr[o w[efs B gkJ/ ..
;ck 39 dk pkeh
;ck 39 dk pkeh
;ck 39 dk pkeh
;ck 39 dk pkeh
;ck 39 dk pkeh fe g{o/ ;fsr[o{ dk puB ;G s'A tX gqwkDhe vv{ fuefV tk;[ j? etb? B f;RkD?.. ihtB d/ ;jh o;s/ B{z ;wM b?Adk j?. d/t/ ns/ nkgDh nkswk d/ nzdo ;zGkb e/ oZy/
noEL ;fsr[o{ dh SoB nkT[D s'A fpBQK j?. fJ; bJh r[of;ZyK B{z g{o/ ;fsr[o{ dh BkfG eE{oh fwor d? fcodk j?okD?.. ý ;fsr[o gq;kfd .. . fJ; s'A fJbktk T[; f;y B{z ukjhdk j? fe T[j
iht wkfJnk ftZu GNedk ofjzdk j? ns/ tfvnkJh uzrh bZrdh j? go wBw[yK e'b r[o{ r[io[ r'o;[ t/fu e? yfb ;{Vh nkD?.. okr[ nk;k wjbk • xo[ ¡£ nkgDh jT[w?A B{z SZv e/ ;dk nkgD/ r[o{ d/
nksfwe s"o s/ izwdk-wodk ofjzdk j?. r[o- dh tfvnkJh ;wMD dk T[j ;wK jZE BjhA p/w[y w{bj[ x[fEnk d[y ;j? iwkD? .. ;fsr[o puB s[wQko/ .. nk;o/ oj/ ns/ r[o{ s'A fpBQK fe;/ j'o B{z nkgD/
SoD s'A fpBQK iht dh e'Jh fwjBs ep{b BjhA nkT[Adk. GkJh r[odk; tko £¤, gT[Vh ¤ fBor[D fB;sko/ ..¡.. ojkT[ .. nkswe ihtB d/ nkBzd dk t;hbk Bk ;wM/.
j[zdh< fJ; dk ekoB ;kv/ nzdo ºjT[w?Aº j?< •H r[o{ okw dk; ;kfjp T[gd/S eod/ jB noEL pKdo d/ rb ftZu i/ osBK dh wDh wjk fpykdh d[;N ngtkdh s/ g[Bhs r[o{ BkBe ;kfjp d/ shi/ o{g r[o{ nwo
;fsr[o{ s'A fpBQK fJj uzub wB pj[s ;Ajf;nK fe fjodk S[X ehs/ pr?o gqG-Grsh BjhA j' gk d/JhJ/ sK T[j osBK dk e[ZM th w[Zb BjhA ;zrko/ ..¡.. dk; ih nkyd/ jB fe j/ ;zs
ftZu ofjzdk j?< d[BhnK d/ gdkoE wkD wkD e/ ;edhl iKDdk ns/ fJ; wDh B{z nkgD/ rb ftZu Gko iBw Gtzs/ Bofe gVzs/ fsBQ e/ e[b iB' ! ;[D' ! r[o{ d/ ;Bw[y j' e/ jh f;Zy fyV/-
iht dk wB BjhA oZidk. r[o{ d/ okj s/ s[oB s'A ;{jh wjbk ¤ .. ;wM e/ ;[ZN fdzdk j?. T[Xko/ ..¢.. wZE/ ofj ;edk j?. fJ; soQK jh T[; f;Zy d/
fpBQK irs dk w'j-o{gh ;Zg vzr wkodk ofjzdk jfo jfo eofj fBs egN[ ewktfj fjodk eVSh dkb, ;pzh nkfd eJh fe;wK d/ e'fJ B ikB? e'fJ B wkB? ;/ gorN[ jfo
nzdo nkswe y/Vk j' ;edk j? ns/ nkswe
j?< fzzdrh d/ ;co d/ nZX ftZu jh iht dh ;[X[ B j'Jh .. ;tkdh G'iBK ftZu fcoB d/ pktz{d dkbK, d[nko/ ..£.. nkBzd wkD ;edk j?.
nkswe w"s j' iKdh j?. j/ BkBe ! ;fsr[o{ d/ nBfdB[ eow eofj pj[s/o/ ;[gB? ;[y[ B ;pzhnK nkfd s'A e'Jh ;tkd BjhA b?Adh. etB T[gwk d/T[ etB tvkJh BkBe i/ e' r[o s/ t/w[y[ j't? fpB[ ;fsr[o w[efs
j[ew ftZu s[oB s'A fpBQK iht d/ nkswe j'Jh ..¡.. vZv{ fuZeV ftZu ofjzdk j?. fuZeV ftZu fyB[ fyB[ tko/ ..¤..
B gkt? ..
ihtB ftZu xkNk jh xkNk j?.£®. frnkBh r[o fpB[ Grfs B j'Jh .. eztb dk c[Zb Gh j[zdk j?. vZv{ T[; eztb B{z gzBK ¤0¦
gkt? w[efs B j'o E? e'Jh g[Sj[ fpp/ehnk
¤H r[o{ okw dk; ;kfjp w[skpe i' gqkDh e'o? ozr[ ed/ B uV? i/ b'u? ;G[ e'Jh ..¡.. gSkDdk jh BjhA ns/ eztb Bkb bZr/ ikb/ jh noEL j/ ;fsr[o{ ! s/o/ puBK B/ s/oh
ikJ/ ..
g{o/ ;fsr[o{ dk j[ew BjhA wzBdk, T[j wBw[y j? ojkT[ .. yKdk ofjzdk j?. SoB nkJ/ nB/eK r[D-jhD pzfdnK B{z ;z;ko-
nB/e i{Bh Gofw nkt? ftD[ ;fsr[o w[efs
ns/ T[j p/-;wM gqkDh wkfJnk d/ zfjo Bkb ig[ sg ;ziw tos eo/ g{ik wBw[y o'r[ B fwor dh nkgDh BkGh ftZu e;s{oh j[zdh ;w[zdo s'A gko bzxk fdZsk.¡. ojkT[.
B gkJ/ ..
mZfrnk iKdk j?. r[o{ ;kfjp dk j[ew j? fel ikJh .. j?. e;s{oh dh ;[rzXh pkjo'A nk ojh ikD e/ T[j j/ ;fsr[o{ ! s/oh ;zrs ftZu ofj e/ T[j
fcfo w[efs gkJ/ bkfr uoDh ;fsr[o{ ;pd[
wL ¤ .. nzsfo o'r[ wjk nfGwkBk d{i? GkfJ y[nkJh fwor pkjo GZfink fcodk j? ns/ y[nko j[zdk pzd/ Gh gftsq nkuoD tkb/ pD rJ/ fijV/
;[DkJ/ ..
g{o/ r[o ek j[ew[ B wzB? Uj[ wBw[y[ ..¢.. j?. fwor nkgDh BkGh tZb fXnkB BjhA fdzdk gfjbK pj[s yoQt/ ;[Gkt tkb/, G?V/ nkuoB
ej? BkBe[ thukfo d/yj[ ftD[ ;fsr[o
nfrnkB[ w[mk fpy[ wkfJnk .. pkjfo G/y pj[s[ us[okJh wB{nk dj fdf; fiE'A y[Sp{ nk ojh j[zdh j?. tkb/ ns/ wzd/ p'b p'bD tkb/ ;B.
w[efs B gkJ/ ..¢¢..
U;[ nzdfo e{V[ e{V' efo p[M? nDj'd/ MrV/ Xkt? .. r[Zio d[X t/u e/ yb ns/ SkD p{ok w[Zb j/ ;fsr[o{ ! s{z T[BQK ihtK dhnK e[bK
gzBK ©¢0
df: U; d? rfb gkfJnk .. jT[w? fpnkfgnk ;pd[ B uhBQQ? fcfo fcfo b? nkT[Adk j?. dhnK e[bK ftekoK s'A puk bJhnK jB fijV/
Uj[ rb co';h eo/ pj[s/oh U; dk p'fbnk i{Bh nkt? ..£.. wBw[y b'eK tko/ r[o{ BkBe ;kfjp T[gd/S nB/eK i{BK ftZu GNed/ ns/ iBw-woB d/ gdnoEL t/w[y[-fi; B/ r[o{ s'A w{zj go/
ehsk j'fJnk j't/l j'o E?-fe;/ j'o EK s'Al fpp/
fe;? B GkfJnk .. BkBe Bdfo eo/ ;' p{M? ;' iB[ Bkw[ fXnkJ/ eod/ jB fe nkgD/ G?V/ ;[Gkn eoe/ wBw[y r/V ftZu gJ/ j'J/ ;B.
eh-ftukotkB gqkDh, Gofw nkt?-GNe iKdk
Uj[ xfo xfo jzY? fiT[ ozB d[jkrfD U;[ .. nkgD/ nzdo p?m/ gqG{ B{z gSkDd/ jh BjhA, fi; j/ ;fsr[o{ ! s/oh w/jo Bkb T[j iht Gh
j?.
Bkfb w[j[ i'V/ U;[ Gh bSD[ r[o go;kdh J/e' p{M? J/e;[ wkfj ;wkJ/ eoe/ T[BQK dk ihtB ftnoE ubk iKdk j?l gqG{ d/ do s/ nkdo-wkD jk;b eoB i'r/ j'
noEL fiE/ wkfJnk d/ w'j d/ ekoB ;jw
bkfJnk .. ..¤..¤.. gzBK §£¢ ;b'e wL ¡ .. rJ/ fiBQK B{z gfjbK e'Jh BjhA ;h ikDdk ns/
r[ow[fy j'fJ ;[ nfbgs' tos? U; dk gk;[ noEL j/ frnkBtkB pzd/ ! r[o{ dh SoB ihT[ gkfJ sB[ ;kfink ofynk pDs Bk jh e'Jh nkdo fdzdk ;h. j?, T[E/ nkswe nBzd BjhA nk ;edk. go i/
Sfv r[o gkf; pfj ikfJnk .. g?D s'A fpBQK gqG{-Grsh BjhA j' ;edh ns/ pDkfJ .. r[o{ nwo dk; ;kfjp nBzd[ pkDh ftZu e'Jh wB[Zy r[o{ tb'A w{zj w'V bt/ T[; B{z nkswe
i' r[o[ r'g/ nkgDk ;[ Gbk Bkjh gzuj[ wB T[s/ gqG{ dh Grsh dk ozr BjhA uVQ ;edk. nyh d/y? fijtk p'b? ezBh ;[ofs T[gd/S eod/ jB fe r[o{ d/ ;Bw[y j'D Bkb nBzd B;hp BjhA j' ;edk feT[Afe r[o{ s'A
UfB bkjk w{b[ ;G[ rtkfJnk .. fJ;/ soQK jh Gkt/A e'Jh iht sob/ bt/ go e'o/ ;wkfJ .. ;kvk nkswe ihtB ekw:kp j' iKdk j?. fpBQK wkfJnk d/ gqGkt s'A ybk;h BjhA j' ;edh.
gfjbk nkrw[ fBrw[ BkBe[ nkfy ;[DkJ/ eZgV/ T[Zs/ ozr ed/ BjhA uVQdk.¡. ojkT[. g?oh ub? jEh eoDk fdsk g?B? T[j gqkDh jh fyV/-wZE/ ofj ;edk j? ns/ ;dk p/SZe ftukotkBK s'A g[ZS bt' ns/ s;Zbh eo
g{o/ r[o ek puB[ T[gfo j/ GkJh ! fijV/ iht r[o{ dh SoB BjhA ykfJ .. nkswe nkBzd wkD ;edk j? i' nkgDh jT[w?A bt', fJj gZeh rZb j? fe r[o{ s'A fpBQK fe;/ Gh
nkfJnk .. nkT[Ad/ ns/ zpkBh okw-okw eod/ jB, T[j fifB ofu ofunk fs;fj B ikD? nzXk nzX[ B{z SZv e/ ;Zu/ fdb'A r[o{ d/ uoBK ftZu fNfenk j'o EK s/ wkfJe pzXBK s'A ybk;h BjhA fwbdh.
r[of;yk tfvnkJh Gkt? r[o g{o/ eh wBw[yk nkgD/-nkg Bkb X'yk eod/ jB. T[BQK dk fdb ewkfJ .. ofjzdk j? ns/ r[o{ B{z jh nkgD/ ihtB dk wkfJnk d/ w'j ftZu c; e/ gqkDh nB/eK i{BhnK
Uj t/bk jfE B nkfJnk ..¢.. gzBK £0£ gftsq BjhA j' ;edk. T[j iht shoE-fJSBkB ik Gi? sk mheo[ j't? xkVs xVh B nk;ok pDkJh oZydk j?. ftZu GNedk ofjzdk j?. r[o{ dh SoB s'A nkJ/
ns/ £0¤ nkfd nB/eK Xkowe ezw jo t/b/ eod/ ofjzd/ ikfJ .. r[o{ s'A t/w[y[ iht r[o{ d/ ;Bw[y j'D s'A pr?o w'j s'A ybk;h BjhA j' ;edh. nzs ftZu
noEL i' iht g{o/ ;fsr[o{ dk j[ew BjhA jB go T[BQK B{z ed/ ;[gB/ ftZu Gh nkswe BkBe r[o fpB[ Bkfj gfs gfs ftD[ gkfo pr?o nkgDk ihtB w[es BjhA eo ;ed/
r[o{ dh uoBhA bZr e/ jh wkfJnk d/ w'j s'A
wzBdk, T[j t/w[y ns/ p/-;wM iht wkfJnk nkBzd BjhA fwbdk. B gkfJ ..¡.. feT[Afe wkfJnk dk w'j ns/ nkswe nBzd
S[Nekok fwb ;edk j? feT[Afe r[o{ jh ;jh
o{g zfjo dk mZfrnk j'fJnk j?. t/w[y d/ wB j/ GkJh ! wBw[y wzsqK dk ikg, X{DhnK dk noEL gqG{ B/ fizd gk e/ iht dk ;oho pDk fJZe fjod/ ftZu fJeZm/ BjhA fNe ;ed/ ns/
ihtB-wkor dk T[gd/S fdzdk j?.
ftZu M{m j?. ;Zu B{z Gh T[j M{m jh ;wMdk j?. sgkT[Dk nkfd ;ohoe eSN d/D tkb/ ;kXB e/ feBQhA ;'jDh xkVs xVh j?. t/y' ewkb ! wkfJnk d/ w'j s'A ybk;h T[; t/b/ jh fwbdh
r[o{ BkBe ;kfjp d/ shi/ o{g r[o{ nwo
fJ; bJh gqG{-y;w B/ M{m p'bD s'A g?dk j'J/ eodk j?. wBw[y tos Gh oZydk j? go T[; dk iht nZyK Bkb t/ydk j? ns/ ihG Bkb p'bdk j? id'A iht r[o{ dh SoB ftZu nk iKdk j?.
dk; ;kfjp nkyd/ jB fe s[;hA ftuko e/ t/y
ftnoE MrV/ T[; d/ rb gk fdZs/ jB. t/w[y nkswe o'r d{o BjhA j[zdk. T[; d/ wB ftZu j?. iht ezBK Bkb ;[Ddk j?, g?oK Bkb s[odk j?, r[o{ jh iht B{z ihtB dk ;jh o;sk dZ;dk j?.
bt' fe r[o{ s'A fpBQK wkfJnk d/ pzXB s'A nkzkdh
T{b-ib{b p'b e/ o'Nh ewkT[D d/ pE/o/ isB jzeko dk tZvk o'r fNfenk ofjzdk j?. T[j jZEK Bkb ezw eodk j?. iht gqG{ dk fdZsk i/ e' f;y[ r[o{ ;/sh ;Bw[y[ j't? ..
BjhA fwb ;edh ns/ fJ; w[esh s'A fpBQK
eodk j? go T[; d/ puB fe;/ B{z uzr/ BjhA wkfJnk d/ w'j ftZu c; e/ e[okj/ fgnk ofjzdk j'fJnk yKdk ns/ gfjBdk j?. go fi; gqG{ B/ j't? s ;Bw[y[ f;y[ e'Jh ihnj[ oj? r[o
nkswe nBzd dh gqkgsh BjhA j' ;edh.
bZrd/. t/w[y S[ZNV ozB tKr xo-xo fcodk j?. iht d/ ;oho B{z pDkfJnk j?, iht T[; gqG{ B{z Bkb/ ..
nkU nkgK th r[o{ dh SoB nk e/ yzv/ dh
j?. i' iht T[; wBw[y Bkb w/b-w[bkeks j/ GkJh ! b'eK B{z tykT[D tk;s/ wBw[y nkgD/ nzdo gSkDdk Gh BjhA. nkswe ihtB r[o e/ uoB fjod? fXnkJ/ nzso nksw?
gkj[b SZehJ/ ns/ nkgDk ihtB r[o{ nB[;koh
oZydk j?, T[; iht B{z Gh ebze bZr iKdk j?. Xkowe G/y Xkodk j?. wBw[y pE/oh u[;sh- tb'A p/-;wM iht, nzfBQnK tkb/ ezwK eoe/ ;wkb/ ..
fiT[A e/ b'e-gqb'e ;[j/bk pDk bJhJ/.
i' gqkDh ;fsr[o{ d/ ;Bw[y j[zdk j?, T[j ukbkeh ftykT[dk j? go T[; dk e'Mk wB d;hA GNedk ofjzdk j?. id'A iht wo iKdk j? sK T[; nkg[ Sfv ;dk oj? goD? r[o fpB[ nto[
pkb/ tkbh ;kyh s'A S[ZN pkeh ;ko/ g[oksB
wBw[y s'A tZyok ofjzdk j?. wBw[y dk ;kE SZv gk;hA d"fVnk fcodk j?. jT[w?-jzeko ftZu dk ;oho fe;/ ezw dk BjhA ofjzdk. c/o dtkok B ikD? e'J/ ..
fJfsjk;e ;o'sK w[skpe r[o{ BkBe ;kfjp
e/ ;fsr[o{ dh ;zrs eodk j?. j/ ;zs iB'A ! cf;nk j'fJnk T[j iht r[o{ d/ Spd Bkb ;KM T[; dk ;oho Gh BjhA pD ;edk. j/ BkBe ! ej? BkBe[ ;[Dj[ ;zsj[ ;' f;y[ ;Bw[y[ j'J/
;Zuh rZb fJj j? fe i' gqkDh nkgD/ ;fsr[o{ BjhA gkT[Adk ns/ T[j w[V-w[V nkswe i{BK nkswe gy'A nzBQk iht, r[o{-pySS s'A tKfink ..¢¡.. gzBK ©¡©-¢0 dk iBw fdB eZse BjhA ft;ky ¡•£© dk
j?.
dh fBzdk eodk j?, T[j gqkDh uzrk BjhA. T[; d/ r/V ftZu fgnk ofjzdk j?. ofjzdk j? ns/ gqG{-fwjo s'A fpBQK fJ; n"MV noEL i/ e'Jh f;Zy r[o{ d/ ;kjwD/ ;[oyo{
wBw[y B/ i' nkgD/ iBw ftZu yZfNnk j? T[; ¦H GkJh r[odk; th dZ;d/ jB fe pKdoK, ftu'A gko BjhA bzx ;edk. j'Dk ukj[zdk j? ns/ fe;/ y'N d/ ekoB T[; r[o{ BkBe ;kfjp ns/ ykb;/ d/ iBw
B{z Gh wBw[y rtk b?Adk j? ns/ fJ; soQK wB[Zy- eVShnK, vZv{nK, fworK ns/ r[ZioK nkfd r[ow[yK tko/ r[o{ noiB ;kfjp nkyd/ jB dhnK nkgD/ r[o{ d/ ;kjwD/ nZyK BhthnK Bk fdjkV/ dh ;G ;zrsK B{z bZy bZy tXkJh j't/
iBw dk w{b Gh rtk b?Adk j?. tKr r[o{ s'A t/w[y gqkDh th oZp B{z G[Zbk e/ nzs fe r[o{ dh feqgk Bkb r[ow[y e/tb gqwkswk j'D sK T[j o;sk fJZe jh j? fe T[j f;Zy ih.
r[o{ BkBe ;kfjp fJj rZb s/ z'o d/ e/ B{z iwK d/ t; g? iKd/ jB. Bkb jh ;KM pDkJh oZydk j? ns/ fJZe gqwkswk nkgD/ ;Zu/ fdb'A r[o{ d/ uoBK ftZu fNe ikt/
nkyd/ jB fe r[of;Zy bJh fJj gfjbk nkrw osB wDh rfb pKdo? fej[ ehw B ikD?.. ftZu jh bhB ofjzdk j?. j/ GkJh ! fi; iht . T[; f;Zy B{z fJj Gh ukjhdk j? fe T[j tkfj r[o{ ih ek ykb;k..
fBrw j?, t/d Sk;sqK dk Gh T[Zsw f;ZXKs j? eVSh ;kT[ B ;zwbQ? G'iB o;[ ykD?.. T[Zs/ gqwkswk w/jo eodk j?, T[j iht nkswe nkgD/ r[o{ d/ uoBK B{z nkgD/ fjod/ ftZu EK tkfj r[o{ ih eh csfj..