Page 119 - หลักสูตรนิติศาสตรบัณฑิต
P. 119
119
การบอกกล่าวสามารถบอกกล่าวโดยทำด้วยวาจา ทำเป็นหนังสือ หรือด้วยกิริยาอาการ
อันแสดงให้เห็นว่าได้เปลี่ยนการยึดถือ และต้องบอกกล่าวกับผู้มีสิทธิครอบครองหรือบอกกล่าวต่อผู้มี
อำนาจแทนผู้มีสิทธิครอบครอง ได้แก่ ผู้แทน สามีหรือภริยา เจ้าของรวมคนใดคนหนึ่ง เป็นต้น เช่น ผู้
เช่าทำสัญญาเช่าที่ดิน เมื่อผู้ให้เช่าทวงค่าเช่าแต่บอกว่าเป็นที่ดินของตนถือได้ว่าเปลี่ยนเจตนายืดถือ
เพื่อตนมาเป็นเจตนาเป็นเจ้าของแล้ว หรือกรณีมีการครอบครองทำนาต่างดอกเบี้ย เมื่อผู้กู้ขอไถ่คน ผู้
ื
ครอบครองไม่ยอมให้ไถ่ โดยอ้างว่าเป็นของตนเอง ถือว่าบอกกล่าวไม่เจตนายึดถือแทนแล้ว แต่กรณีที่
บิดาครอบครองที่ดินแทนบุตรแล้วเอาที่ดินขายโดยไม่ปรึกษาบุตร ไม่เป็นการแสดงเจตนาเปลี่ยนการ
ยึดถือ หรือผู้ครอบครองทำนาแทนเจ้าของ เพราะยังไม่ได้บอกกล่าวโดยตรงไปยังเจ้าของเดิม หรือยัง
ไม่มีการการแย่งการครอบครอง การที่ผู้ครอบครองแทนไปขอให้ทางราชการออกหนังสืออนุญาตให้
ได้รับการผ่อนผันให้มีสิทธิทำกินในนานั้น ถือว่ายังไม่ได้มีการบอกกล่าวเปลี่ยนเจตนาครอบครองตาม
มาตรา 1381 เจ้าของยังเรียกร้องเอาคืนได้ ถือว่าเป็นการแย่งการครอบครอง ซึ่งเจ้าของสิทธิ
ครอบครองต้องฟ้องเอาคืนซึ่งการครอบครองภายใน 1 ปี ตามมาตรา 1375 วรรคสองด้วย
หากมีการยึดถือทรัพย์สินแทนผู้มีสิทธิครอบครองตามมาตรา 1381 นี้ ต่อมาภายหลังผู้มี
สิทธิครอบครองตาย เช่น นายวายุมีสิทธิอาศัย หากนายวายุถึงแก่ความตาย นายอคนีซึ่งเป็นหลาน
ั
ของนายวายุครอบครองต่อไปก็เป็นเพียงการครอบครองแทนเท่านั้น เพราะการยึดถือแทนจะสิ้นสุดลง
โดยไม่ต้องบอกกล่าวเปลี่ยนลักษณะแห่งการยึดถือไม่ได้ กรณีนี้ต้องมีการบอกกล่าวด้วย
การครอบครองปรปักษ์
การครอบครองปรปักษ์ คือ การที่บุคคลใดครอบครองทรัพย์สินของผู้อนไว้โดยความสงบ
ื่
และโดยเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ ถ้าเป็นอสังหาริมทรัพย์ได้ครอบครองติดต่อกันเป็นเวลา 10 ปี
ถ้าเป็นสังหาริมทรัพย์ได้ครอบครองติดต่อกันเป็นเวลา 5 ปี บุคคลนั้นย่อมได้กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินโดย
ผลของกฎหมาย
ครอบครองปรปักษ์เป็นการครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่นจนได้กรรมสิทธิ์มีหลักเกณฑ์ดังนี้
1. ครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่น
ต้องเป็นทรัพย์สินที่เจ้าของเดิมมีกรรมสิทธิ์อยู่ ซึ่งถ้าเป็นที่ดินต้องเป็นที่ดินที่มีโฉนด
หรือโฉนดตราจองเท่านั้น โดยจะเริ่มนับระยะเวลาที่ครอบครองตั้งแต่วันที่ที่ดินได้ออกโฉนดที่ดินแล้ว
ื่
้
ี
แต่ถ้าเจ้าของเดิมมีเพยงสิทธิครอบครองจะใช้การครอบครองปรปักษ์ตามมาตรานี้กล่าวอางเพอให้ได้
