Page 115 - หลักสูตรนิติศาสตรบัณฑิต
P. 115
115
สิทธิของผู้ครอบครอง
ผู้มีสิทธิครอบครองย่อมมีสิทธิเกี่ยวกับทรัพย์สินที่อยู่ภายใต้สิทธิครองครองของตน ได้แก่
สิทธิให้ปลดเปลื้องการรบกวนการครอบครอง สิทธิเรียกเอาการครอบครองคืน สิทธิได้คืนทรัพย์สิน
ฐานลาภมิควรได้และได้ดอกผล และมีสิทธิโอนสิทธิครอบครอง ดังจะกล่าวต่อไปนี้
1. สิทธิให้ปลดเปลื้องการรบกวนการครอบครอง
ถ้าผู้ครอบครองถูกรบกวนในการครอบครองทรัพย์สินเพราะมีผู้สอดเข้าเกี่ยวข้องโดยมิ
ชอบด้วยกฎหมาย ผู้ครอบครองมีสิทธิจะให้ปลดเปลื้องการรบกวนนั้นได้ ถ้าเป็นที่น่าวิตกว่าจะยังมี
้
ี
การรบกวนอก ผู้ครอบครองจะร้องขอต่อศาลให้สั่งห้ามก็ได้ แต่ต้องฟองภายใน 1 ปีนับแต่เวลาถูก
รบกวน ตามมาตรา 1374 เรียกสิทธินี้ว่าสิทธิปลดเปลื้องการรบกวนการครอบครองจากผู้เข้ารบกวน
โดยมิชอบด้วยกฎหมาย นอกจากนี้สิทธิตามมาตรานี้ยังเป็นสิทธิเด็ดขาดที่ผู้มีสิทธิสามารถขัดขวางได้
พอสมควรแก่เหตุโดยไม่ต้องขออำนาจศาล เช่น ได้แจ้งการครอบครองตามแบบ ส.ค. 1 ตามประมวล
กฎหมายที่ดิน พ.ศ.2497 ย่อมได้สิทธิครอบครอง ดังนั้นทางราชการไม่มีอำนาจไปปักหลักเขตและ
ประกาศเป็นหนองน้ำสาธารณะ การทำเช่นนั้นจึงเป็นการรบกวนสิทธิครอบครอง ขอให้ศาลสั่งห้ามได้
่
ตามมาตรา 1374 หรือกรณีครอบครองใช้ประโยชน์ในที่สาธารณสมบัติของแผ่นดินอยู่กอนแล้ว หากมี
้
ื่
ผู้อนเข้าไปแย่งการครอบครอง สิทธิของผู้ครอบครองย่อมดีกว่า จึงสามารถฟองขอให้ปลดเปลื้องการ
รบกวนการครอบครองได้
2. สิทธิเรียกเอาการครอบครองคืน
ถ้าผู้ครอบครองถูกแย่งการครอบครองโดยมิชอบด้วยกฎหมาย ผู้ครอบครองมีสิทธิจะ
ี
ได้คืนซึ่งการครอบครอง เว้นแต่อกฝ่ายหนึ่งมีสิทธิเหนือทรัพย์สินดีกว่าซึ่งจะเป็นเหตุให้เรียกคืนจากผู้
้
ครอบครองได้ เช่น ฝ่ายนั้นเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ เป็นต้น การอางสิทธิตามมาตรา 1375 นี้ต้องเป็น
การแย่งการครอบครองโดยต่างฝ่ายต่างก็อางว่าตนเองมีสิทธิครอบครองในทรัพย์สินนั้นมิใช่โต้งแย้งว่า
้
้
เป็นของผู้อื่น เช่น จะอ้างว่าที่ดินเป็นสาธารณสมบัติ หรือเป็นของผู้อื่นไม่ได้ ต้องอางว่าเป็นของตนเอง
การเอาคืนตามมาตรานี้สามารถใช้สิทธิติดตามเอาคืนได้โดยไม่ต้องขออำนาจศาล เว้นแต่ผู้แย่งการ
ครอบครองไม่ยอมคืน ก็ต้องใช้อำนาจศาล โดยต้องฟองเอาคืนซึ่งการครอบครองภายใน 1 ปีนับแต่
้
เวลาถูกแย่งการครอบครอง ถ้าไม่ฟองภายในกำหนดดังกล่าว สิทธิครอบครองย่อมหลุดไปเป็นของผู้
้
ื่
แย่งการครอบครอง เช่น ยกที่ดินมือเปล่าให้เพอชำระหนี้ แต่ยังให้ลูกหนี้ปลูกบ้านอยู่ ต่อมามีคดี
