Page 25 - หลักสูตรนิติศาสตรบัณฑิต
P. 25
25
สิทธิจำนองตามมาตรา 717 วรรคแรก หมายความว่า สิทธิที่เจ้าหนี้จะได้รับการชำระหนี้
จากลูกหนี้เหนือทรัพย์ที่จำนอง แม้ทรัพย์ที่จำนองจะถูกแบ่งออกเป็นหลายส่วนก็ตาม สิทธิจำนองของ
เจ้าหนี้ก็ยังคงมีอยู่เหนือทรัพย์ทุกส่วนนั้น ทุกชิ้นต้องรับภาระจำนองเหมือนกัน
ทรัพย์นอกพาณิชย์
ื
ทรัพย์นอกพาณิชย์ หมายความว่าทรัพย์ที่ไม่สามารถถอเอาได้ และทรัพย์ที่โอนแก่กันมิได้
โดยชอบด้วยกฎหมายตามมาตรา 143 ทรัพย์นอกพาณิชย์แบ่งออกเป็น 2 กรณี ดังนี้
1. ทรัพย์ที่ไม่อาจถือเอาได้ กล่าวคือสิ่งนั้นไม่ใช่ทรัพย์สินเพราะไม่อาจถือเอาได้ จึงขาด
องค์ประกอบของทรัพย์สิน ตามมาตรา 137 และมาตรา 138 จึงไม่อาจเป็นวัตถุแห่งสิทธิได้ เป็นผลให้
จำหน่ายจ่ายโอนไม่ได้ เช่น สายลม แสงแดด ก้อนเมฆ อวกาศ ดวงอาทิตย์ เงา กลิ่น เสียง แรง
(Force) เป็นต้น
2. ทรัพย์ที่ไม่อาจโอนแก่กันได้โดยชอบด้วยกฎหมาย กล่าวคือสิ่งนั้นเป็นทรัพย์ที่ไม่
สามารถซื้อขายแลกเปลี่ยนกันได้ตามกฎหมาย แม้ว่าโดยสภาพแล้วสามารถถือเอาได้และอาจมีราคาก็
ตาม แต่หากมีกฎหมายห้ามโอนจึงเป็นทรัพย์นอกพาณิชย์ เช่น โบราณวัตถุและศิลปวัตถุที่ห้ามทำ
การค้าตามประกาศกรมศิลปากร ที่วัด ที่ธรณีสงฆ์ ศาสนสมบัติกลาง และทรัพย์สินที่เป็นสาธารณ
สมบัติของแผ่นดิน เป็นต้น
สาธารณสมบัติของแผ่นดินเป็นทรัพย์นอกพาณิชย์ เพราะมีกฎหมายบัญญัติห้ามโอน ห้าม
ยกอายุความและห้ามยึดเอาไว้ สาธารณสมบัติของแผ่นดินนั้น รวมทรัพย์สินทุกชนิดของแผ่นดินซึ่งใช้
เพื่อสาธารณประโยชน์ หรือสงวนไว้เพื่อประโยชน์ร่วมกัน ได้แก ่
1. ที่ดินรกร้างว่างเปล่า และที่ดินซึ่งมีผู้เวนคืนหรือทอดทิ้ง หรือกลับมาเป็นของแผ่นดิน
โดยประการอื่นตามกฎหมายที่ดิน
2. ทรัพย์สินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน เป็นต้นว่า ที่ชายตลิ่ง ทางน้ำ ทางหลวง ทะเลสาบ
ื่
3. ทรัพย์สินใช้เพอประโยชน์ของแผ่นดินโดยเฉพาะ เป็นต้นว่า ป้อมและโรงทหาร สำนัก
ราชการบ้านเมือง เรือรบ อาวุธ ยุทธภัณฑ ์
ี
จะเห็นได้ว่าทรัพย์สินที่ระบุไว้ในมาตรา 1304 (1)-(3) นั้นเป็นเพยงตัวอย่างของสาธารณ
ี
สมบัติของแผ่นดินเท่านั้น ซึ่งอาจมีสาธารณสมบัติของแผ่นดินอื่นอก เช่น หนองน้ำธรรมชาติที่ราษฎร
ิ
ใช้ประโยชน์ร่วมกันมาช้านาน ที่ซึ่งเป็นป่าดอนชาวบ้านใช้เลี้ยงสัตว์เก็บฟืนมากว่า 40 ปี ที่พพาทเป็น
