Page 26 - หลักสูตรนิติศาสตรบัณฑิต
P. 26
26
ส่วนหนึ่งของป่าช้าซึ่งสาธารณชนใช้เผาและฝังศพมาหลายสิบปีจึงเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินที่
ราษฎรใช้ประโยชน์ร่วมกัน เป็นต้น (เรืองยศ แสนภักดี. 2526 : 42)
เมื่อทรัพย์สินใดเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินจะมีผลตามกฎหมาย ดังนี้
1. ห้ามโอน ตามมาตรา 1305 กล่าวคือ สาธารณสมบัติของแผ่นดินจะโอนแก่กันมิได้
ยกเว้นจะมีกฎหมายเฉพาะ ถ้ารัฐอยากขายให้เอกชนต้องตราเป็นพระราชบัญญัติ หรือพระราช
กฤษฎีกา ที่สาธารณสมบัติของแผ่นดินที่อยู่ในความดูแลของกระทรวงการคลัง กระทรวงการคลังได้
ทำสัญญาจะซื้อจะขายให้เอกชน แม้ยังไม่ได้รับอนุญาตจากรัฐบาลเพอออกเป็นพระราชกฤษฎีกา
ื่
สัญญาจะซื้อขายนั้นมีผลสมบูรณ์ แต่จะมีผลเป็นการโอนกรรมสิทธิ์เมื่อออกเป็นพระราชกฤษฎีกาแล้ว
ดังนั้นเอกชนยังไม่ได้กรรมสิทธิ์ไปถึงแม้จะทำสัญญาแล้วก็ยังไม่ได้กรรมสิทธิ์ต้องรอเป็นกฎหมายก่อน
ตามมาตรา 1305 หรือแม้แต่ผู้ซื้อที่ดินแปลงหนึ่งจากการขายทอดตลาด แต่ปรากฏว่าเป็นที่ สา
ธารณสมบัติของแผ่นดินผลก็คือว่าผู้ซื้อไม่อาจได้กรรมสิทธิ์
2. ห้ามยกอายุความขึ้นเป็นข้อต่อสู้กับแผ่นดิน ตามมาตรา 1306 กล่าวคือผู้ใดจะ
ครอบครองปรปักษ์ในสาธารณสมบัติของแผ่นดินไม่ได้ แม้ครอบครองนานเท่าใดก็ไม่ได้กรรมสิทธิ์
ื่
ั
หมายความเฉพาะกรณีการครอบครองที่ใช้ยันกับรัฐ เช่น ที่ดินราชพสดุซึ่งเป็นที่สวนของจังหวัด เพอ
ื่
ใช้เป็นสวนยางของโรงเรียนเกษตรกรรมประจำจังหวัดจึงเป็นที่ดินซึ่งทางราชการสงวนหวงห้ามไว้เพอ
ประโยชน์ของทางราชการ เป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน แม้ครอบครองมา 30 ปีเศษก็ไม่ได้สิทธิโดย
อายุความ
3. ห้ามยึด ตามมาตรา 1307 กล่าวคือ ห้ามยึดสาธารณสมบัติของแผ่นดิน รวมถึงการ
ิ
ื่
ห้ามยึดทรัพย์สินทั้งหมดของแผ่นดินด้วย คำว่า ยึด หมายถึงการยึดเพอการบังคับคดีตามคำพพากษา
แม้ว่าขณะยึดจะไม่ทราบว่าเป็นทรัพย์สินของแผ่นดินก็ไม่ทำให้การยึดนั้นมีผลยันต่อแผ่นดินได้ การยึด
ทรัพย์เช่นว่านี้จึงไม่มีผลตามกฎหมายแต่ประการใด การนำทรัพย์นั้นออกขายทอดตลาดตามคำสั่ง
ี
ศาล แม้จะมีผู้ซื้อไปโดยสุจริต ผู้ซื้อก็ไม่ได้รับการคุ้มครองตามมาตรา 1330 ผู้ซื้อจึงไม่มกรรมสิทธิ์หรือ
สิทธิใดๆ ในทรัพย์สินของแผ่นดินที่ซื้อมา
การสิ้นสภาพการเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินมีดังนี้
ื่
1. โดยการเลิกใช้ สาธารณสมบัติของแผ่นดินอาจสิ้นสภาพไปโดยการเลิกใช้เพอ
สาธารณประโยชน์โดยเด็ดขาด หรือได้มีการเลิกสงวนสิทธิไว้เพอประโยชน์ร่วมกันโดยเด็ดขาด ซึ่งจะ
ื่
ทำให้สาธารณสมบัติของแผ่นดินนั้นมีสภาพเป็นเพยงทรัพย์สินของแผ่นดินธรรมดาเท่านั้น ตามมาตรา
ี
